นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
เวสฺสนฺตราคีติ
[ก]
พาตฺติํสลกฺขณูเปต
ทาตพฺพํ ททตํ วร;
เวสฺสนฺตรตฺต มาปาทิ,
สญฺจรํ ภวสาคเรฯ
[ข]
ทฺวนฺทํทฺวนฺทํ
ชนานนฺเท ยโสธีเร;
มทฺทิตฺตํ สมุปาคญฺฉิ,
ตฺวํปิเตน ภวณฺณเวฯ
[ค]
ตุมฺหํทานิ ปวกฺขามิ,
อุปตฺติํ นนฺทินิํ ตหิํ;
ทชฺชหฺโวโว มโมกาสํ,
กวโย ปฺยาภินนฺทถฯ
๑.
เอกนวุเตหิโต กปฺเป,
วิปสฺสีนาม นายโก;
วิเนยฺเย
โลเก อุปฺปชฺชิจกฺขุมาฯ
๒.
เขมารามมฺหิ สมฺพุทฺโธ,
มิคทาเย มโนรเม;
นิสฺสาย พนฺธุมติํโส,
วิหาสิ นครํตทาฯ
๓.
รชฺชํธมฺเมน กาเรสิ,
นคเรตมฺหิ พนฺธุมา;
ราชาตสฺส ทุเวธีตา,
อาสุํ สพฺพงฺคโสภณาฯ
๔.
เอโกหิ
พนฺธุมสฺส สุเปสยิ;
สหสฺสคฺฆนิกํ โสณฺณ-
มาลญฺจา นคฺฆ จนฺทนํฯ
๕.
อทาสิ พนฺธุมาราชา,
ปิตาเชฏฺฐาย จนฺทนํ;
โสณฺณมาลํ กนิฏฺฐาย,
ตหิํ วิยาย ธีตุยาฯ
๖.
อุโภตาปีติ
นตฺถตฺโถวต เตหิโน;
ภคฺยวนฺตสฺส ปูเชม,
สํปสาเทน เจตสาฯ
๗.
ตโตสาจนฺทนํ จุณฺณํ-
การาเปตฺวาน เชฏฺฐกา;
คนฺตฺวาน วิหารํ โสณฺณ,
วณฺณํปูเชสิ นายกํฯ
๘.
วิกิริตฺวา ตุ สาคนฺธ,
กุฏิยํ เสสจนฺทนํ;
เอวญฺหิ ปตฺถนํ กาสิ,
พุทฺธมาตา ภวามหํฯ
๙.
กาเรตฺวา
อุรจฺฉท ปสาทนํ;
ปูเชสิ เหมวณฺณํสา,
ภควนฺตํ กนิฏฺฐกาฯ
๑๐.
เอวมฺปิ ปตฺถนํกาสิ,
อิทํมม ปสาทนํ;
สรีเร นิจฺจลา ฐาตุ,
จรนฺติยา ภวาภวํฯ
๑๑.
อุโภปิ
ฐตฺวาน ยาวตา ยุกํ;
อุปปชฺชิํสุ โสวคฺคํ,
จุตาสุข ปโมทนํฯ
๑๒.
มนุสฺสเทว โลเกสุ,
สํสริํสุ สุขํทุเว;
เอกนวุติ กปฺปานิ,
มุจฺจิตฺวา ปายทุกฺขโตฯ
๑๓.
กสฺสปสฺส กาเลตาสุ,
กนิฏฺฐา กิกิราชิโน;
ธีตา อุรจฺฉทานาม,
หุตฺวาน ปรินิพฺพุตาฯ
๑๔.
เชฏฺฐกา
กิกิสฺส ราชิโน ตหิํ;
ธมฺมานาม ทมิตา สา,
โกมาร พฺรหฺมจารินีฯ
๑๕.
ตโตจ วิตฺวาน สา เทว,
มนุสฺเสสุ ปุนปฺปุนํ;
สํสรนฺตี มเหสีสิ,
ปูรินฺททสฺส เอกทาฯ
๑๖.
รตฺตจนฺทน
ลิมฺปิต เทหินี หิสา;
กตปุญฺญ วิเสเสน,
นาเมน ผุสฺสตีหฺวิตาฯ
๑๗.
เทวินฺโท อญฺญทาทิสฺวา,
ปริกฺขีณายุกํ วิยํ;
เทวิํ ตํ ปริวาเรน,
มหตา เนสินนฺทนํฯ
๑๘.
สิรีสยน ปิฏฺฐมฺหิ,
ตํสยาวิย มาฆวา;
ฐิโต
ผุสฺสติํ เอตทพฺรวีฯ
๑๙.
วเรเตทสทสฺสามิ,
ผุสฺสเตวรวณฺณิเก;
ตฺวํญฺหิอิจฺฉสิเยลทฺธุํ,
ลภาเปสฺสามิเตวเรฯ
๒๐.
สุตฺวาตํ ผุสฺสตีเทวี,
โลมหํ สนรูปินี;
ขีณายุตมชานนฺตี,
อตฺตโน เอตทพฺรวีฯ
๒๑.
ปาปํนุ
กตํเม อปฺปิยาถเต;
รมฺมาเม จวนํ อิจฺฉํ,
มญฺเญภณํติ อีทิสํฯ
๒๒.
นเตภทฺเท กตํปาปํ,
นจเม อปฺปิยาตุวํ;
ปุญฺญํตุเต ปริกฺขีณํ,
ตสฺมา เต วํวทามหํฯ
๒๓.
สนฺติเก
วินาภาโว ภวิสฺสติ;
ปฏิคฺคณฺหาหิ เม เอเต,
วเรทส ปวจฺฉโตฯ
๒๔.
สกฺกสฺสวจนํ สุตฺวา,
ญาตฺวามรณ มตฺตโน;
วเรสา ลทฺธุมิจฺฉนฺตี,
เทวินฺทเมต ทพฺรวีฯ
๒๕.
อิโต จุตาสหสฺสกฺขิ,
สีวิราชนิเวสเน;
มเหสี ผุสฺสตีนาม,
นีลเนตฺตา ยถามิคีฯ
๒๖.
อสฺสํ
ลเภยฺยํ ปุตฺตมุตฺตมํ;
ธาเรนฺติ ยาจเมคพฺภํ,
มชฺฌิมงฺคํ อนุนฺนตํฯ
๒๗.
ปลิตาน วิรูหนฺตุ,
อลมฺพาจ ปโยโร;
กาเยรโช นลิมฺเปถ,
วชฺฌญฺจาปิ ปโมจเยฯ
๒๘.
เยยาจิตา
ตยาทส มยาตว;
ทินฺนาเต ตุฏฺฐจิตฺเตน,
สพฺเพลจฺฉสิ มานุเสฯ
๒๙.
ตโตจวิตฺวาน สาเทว-
โลกา นิพฺพตฺติ อิจฺฉิยํ;
มเหสิยา ปฏิสนฺธิ-
วเสน มทฺทราชิโนฯ
๓๐.
ทสมา
ธีตรํ มทฺทราชินี;
เหฏฺฐาสุเสตจฺฉตฺตสฺส,
วิชายิ เสฏฺฐรูปินิํฯ
๓๑.
รตฺตจนฺทน เลเปน,
เอสาลิมฺปิ ตเทหินี;
เตนสฺสา พฺราหฺมณานามํ,
อกํสุ ผุสฺสตีอิติฯ
๓๒.
สญฺญาการ โทฬารุฬ-
มงฺคลาทีนิ กาตุน;
มหตา ปริหาเรน,
โปสิํสุ ขตฺติยานิโยฯ
๓๓.
มธูรขีร
สินิทฺธปีณ โยพฺพนา;
ธาติโย ขตฺติยานีตํ,
ขีรํปายิํสุ ยาปนํฯ
๓๔.
สงฺกมนฺตีว วุทฺธาสา,
องฺกาองฺกํ กรากรํ;
ราชกญฺญาจ โตสิํสุ,
นจฺจคีเตหิ นาฏกีฯ
๓๕.
เทวจฺฉราวรูเปน,
สุภาโสฬส วสฺสิกา;
หรนฺตี
ปสฺสนฺตานํสุเขธิตาฯ
๓๖.
สิวิรฏฺเฐ ตทารชฺชํ,
สิวิราชา เชตุตฺตเร;
กาเรสิสิญฺจโยนาม,
ปุตฺโตตสฺส มหายโสฯ
๓๗.
วยปฺปตฺโต ภิรูโปสิ,
เทวปุตฺโตว สิญฺจโย;
อโรห ปริณาเหน,
นานาสิพฺเพสุ โกวิโทฯ
๓๘.
สิญฺจยสฺส
รชฺชํปุตฺตสฺส อตฺตโน;
ชีวนฺโต ปสฺสิตุํราช-
สิริํอิจฺฉํ มหารหํฯ
๓๙.
อาเนตฺวา มทฺทราชสฺส,
ธีตรํ ผุสฺสติํตหิํ;
โสฬสิตฺถิ สหสฺสานํ,
มเหสิํกาสิ เชฏฺฐิกํฯ
๔๐.
ผุสฺสตีสิญฺจโยญฺโญญฺญ-
มุขํทฺเวปิยจกฺขุนา;
ปสฺสมานาวอจฺฉิํสุ,
อญฺญมญฺญปิยํวทาฯ
๔๑.
อถจินฺติ ยเทวินฺโท,
ทินฺนาผุสฺสติยามยา;
วราทส เตสุปุตฺต-
วโรนหิสมิชฺฌติฯ
๔๒.
สมิชฺฌา เปสามิเอตํติ,
อเชยฺเยภิทสาลเย;
อุปธาริตฺถติสฺสาย,
ปุตฺตภาวารหํมรุํฯ
๔๓.
จวิตฺวาหุอุทฺธํคามี
โพธิเทโวตโตตหิํ;
พฺรหฺมํคนฺตฺวาสหสฺสกฺขี,
ตสฺสตํเอตทพฺรวีฯ
๔๔.
อิโต โภ สุคติํคจฺฉ,
อนุกมฺปาหิมริส;
สิญฺจยํเทวิยํตสฺส,
สนฺธิํ คณฺหชุตินฺธรฯ
๔๕.
อญฺเญปิ
เทเว จวน ธมฺมิเน;
อุปสงฺกมฺม โสยาจิ,
คจฺฉหฺโว สุคติํอิติฯ
๔๖.
โพธิสตฺโตจ อญฺเญจ,
สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิสุํ;
ตโตจุตา จเตเทวา,
อาคุํ มานุสกํอิมํฯ
๔๗.
ผุสฺสตฺยํหิ
นิพฺพตฺติ ปฏิสนฺธิยา;
กุเลสฺวญฺเญจ มจฺจานํ,
นิพฺพตฺติํสุ วิสุํวิสุํฯ
๔๘.
กุจฺฉิงฺคเต มหาสตฺเต,
เทวี โท หฬินีอหุ;
ทาตุกามา มหาทานํ,
วิสชฺชิย พุหุํธนํฯ
๔๙.
ราชมนฺทิรทฺวารมฺหิ,
เวมชฺเฌนครสฺสจ;
จตุทฺวาเรสุฉทฺทาน-
สาลาโย เทยฺยปูริตาฯ
๕๐.
การาเปตฺวาน
สหสฺสานิ ทิเนทิเน;
วิสชฺชิตฺวาน สพฺเพสํ,
อิจฺฉนฺตี อาสิทาตเวฯ
๕๑.
อุตฺวาตํ การณํราชา,
ปกฺโกสาวิย พฺราหฺมเณ;
นิมิตฺต ปาฐเกปุจฺฉิ,
กิํ ภวิสฺสตีติญาตเวฯ
๕๒.
ชานาม โน มหาราช,
คโตกุจฺฉิมฺหิ เทวิยา;
เหหิตฺย
เอวํวทิํสุ พฺราหฺมณาฯ
๕๓.
พฺราหฺมณานํ วโจสุตฺวา,
นรินฺโท ตุฏฺฐมานโส;
ทานํอทาสิ ฉทฺทาน-
สาลาโย สุฏฺฐุมาวิยฯ
๕๔.
ปฏิสนฺธิคฺคหณมฺหา,
โพธิสตฺตสฺส วิญฺญุโน;
ปฏฺฐายณฺณว เวโคว,
ลาโภฬาโร อนปฺปโกฯ
๕๕.
ปณฺณาการํ
ราชิโน ชมฺพุมณฺฑเล;
โพธิสตฺตา นุภาเวน,
นานารฏฺฐินฺทขตฺติยาฯ
๕๖.
ปริหารํ ปวจฺเฉสิ,
มเหสิํ ปฏิสนฺธินิํ;
ราชาสุขํ วสาเปสิ,
กาเรสิอิจฺฉิติจฺฉิตํฯ
๕๗.
พุทฺธงฺกุรานุภาเวน,
ชนาสุํ โมทมานสา;
กาเลวสฺสติเมโฆปิ,
สุภิกฺโขสมโยอหุฯ
๕๘.
สทฺธิํปุตฺเตน
กิฬนฺติยาวมาตุยา;
มหนฺตีรติสพฺเพสํ,
ชนานํวิปุลาตหิํฯ
๕๙.
คพฺภํหิ ธาเรนฺตีเทวี,
ทสมาสมฺหิปูริเต;
นครํทฏฺฐุ กามาสิ,
ตทาโรเจสิราชิโนฯ
๖๐.
สาธุภทฺเทติ
ปุรํเทว ปุรํวิย;
ราชา อลงฺกราเปสิ,
เทวิยา ปิติวฑฺฒนํฯ
๖๑.
อาโรปิย ตโตเทวิํ,
วิจิตฺตํ ลกฺขิกํรถํ;
ปทกฺขิณํ การาเปสิ,
นครํ สพฺพลงฺกตํฯ
๖๒.
เวสฺสานํ
ฐานาฐานํ ปถาปถํ;
จลิํสุ กมฺมชาวาตา,
จรนฺติยาว เทวิยาฯ
๖๓.
อุตฺวามจฺจาปวตฺติํตํ,
รญฺโญโรจิํสุสีฆโส;
สุติเคหํการาเปสิ,
ตํวีถิยํวสิญฺจโยฯ
๖๔.
ตตฺถสาวสมานาว,
วิชายิอกุโตภยา;
นิมฺมลํสุสุทฺธํปุตฺตํ,
สุวณฺณกฺขนฺธสนฺนิภํฯ
๖๕.
อกฺขีนิอุมฺมิลิตฺวาน
นิกฺขนฺโตมาตุ กุจฺฉิโต;
ปสนฺนปฺปิยากาเรน,
ปสฺสิตฺตมาตุยามุขํฯ
๖๖.
อมฺม ทานํ ททิสฺสามิ,
อตฺถินุ กิญฺจิ เตธนํ;
หตฺตํโส ปสาเรตฺวาน,
อิติพฺรวิตหิํ มุหุํฯ
๖๗.
สุตฺวาโมทิย
เทหิทานํ ยถิจฺฉิตํ;
ตาตาติ ตสฺสปาทาสิ,
สหสฺสตฺถวิกํตหิํฯ
๖๘.
มโหสธ เวสฺสนฺตร-
มหาสิทฺธตฺถ ชาติสุ;
กเถสิ มาตราโพธิ-
สสตฺโต ชาตกฺขเณติสุฯ
๖๙.
อจฺเฉร มพฺภุตํทิสฺวา,
ชนาโมทิํ สุตาวเท;
อปฺโผเฏนฺโต หสนฺตาจ,
ชยนาทํ ปนาทยุํฯ
๗๐.
เวสฺสนฺตโรติ
นามคฺคหณ มงฺคลํ;
สงฺขตา พฺราหฺมณาตสฺส,
ชาตตฺตา เวสฺสวีถิยํฯ
๗๑.
วิชาต ทิวเสตสฺส,
เอกาอากาสจารินี;
หตฺถินีหิ สพฺพเสตํ,
เอกํ กุญฺชรโปสกํฯ
๗๒.
โพธิสตฺตา นุภาเวน,
อาเนตฺวา มงฺคลสมฺมตํ;
ถเปตฺวาน ปกฺกามิ,
หตฺถิสาลาย สาธุกํฯ
๗๓.
อุปฺปนฺนตฺตามหาสตฺตํ
ตสฺสกตฺวานปจฺจยํ;
อกํสุนาครานามํ,
สมคฺคาปจฺจโยอิติฯ
๗๔.
ตทฺทิเนววิชายิํสุ,
อมจฺจานํกุมารกา;
เคเหสุสฐิสหสฺสา,
มหาสตฺตสชาตกาฯ
๗๕.
อติทีฆาทโยโทเส
วิวชฺเชตฺวานสิญฺจโย;
กุมารํจตุสฺสฐิกา,
อุปฏฺฐาเปสิธาติโยฯ
๗๖.
อลมฺพตฺถนิโยเจตา,
ภิรูปาโยพฺพเนฐิตา;
อาสุํมธุรถญฺญาโย,
สํสุทฺธาเสฏฺฐโกลิโยฯ
๗๗.
สุสุสฏฺฐิสหสฺสานํ
เอเกกาธาติโยตถา;
พุทฺธงฺกุรสชาตานํ,
อุปฏฺฐาเปสิสุํนฺทราฯ
๗๘.
สทฺธิํ สฏฺฐิสหสฺเสหิ,
กุมาเรหิมหายโส;
มหตาปริวาเรน,
สํวฑฺฒิโพธิสตฺตโวฯ
๗๖.
ราชาสตสหสฺสคฺฆ-
นิกํ สุสุปิฬนฺธนํ;
การาเปตฺวาวิภูเสสิ,
อตฺตชํทานนนฺทนํฯ
๘๐.
โอมุญฺจิตฺวานธาตีนํ
ตํจตุปฺปญฺจวสฺสิโก;
อทาสิโสมหาสตฺโต,
โพธิํ อเปกฺขมานโสฯ
๘๑.
ปุนตํตาหิธาตีหิ,
ทิยฺยมานํปิสาทรํ;
นโสคณฺหิตฺถกุมาโร,
ทินฺเนสุอนเปขวาฯ
๘๒.
อาโรจิํสุปวตฺติํตํ
รญฺโญตาธาติโยตทา;
สุตฺวามุทิตจิตฺเตน,
ตํโสโถมิตฺถอตฺตชํฯ
๘๓.
ปุตฺเตนมมทินฺนํตํ,
พฺรหฺมเทยฺยํปิฬนฺธนํ;
ตุมฺหากํสนฺตกํโหตุ,
อิจฺจาปิพฺรวิสิญฺจโยฯ
๘๔.
ปุนาปรํปิกาเรตฺวา,
ปาทาสิปุตฺตนนฺทโน;
ปุตฺตสฺสทาตุกามสฺส,
สุวิจิตฺตปิฬนฺธนํฯ
๘๕.
โอมุญฺจิตฺวานเอตํปิ
ธาตีนํทาสิทายโก;
ทารโกตุฏฺฐจิตฺเตน,
สพฺพญฺญุตปฺปิยายโนฯ
๘๖.
เอวํวุตฺต นเยเนว,
นว วาเร ปิฬนฺธนํ;
ทหโรทาสิ ธาตีนํ,
นาถานาถ ปรายโนฯ
๘๗.
อฏฺฐวสฺสิ
เอวํจินฺเตสิ พุทฺธิมา;
นิสินฺโน สิริสยโน,
ปาสาโท ปริมณฺฑเลฯ
๘๘.
เทมิพาหิร ทานํว,
นตาว มม มานสํ;
ปริโต เสติเอวญฺหิ,
อชฺฌตฺติกํททามหํฯ
๘๙.
สเจมํ โกจิยาเจยฺย,
สีสํส โมฬิมุตฺตธํ;
ฉิชฺช ตํ ตสฺสทชฺเชยฺยํ,
นเหยฺยํ ลีนเจตโสฯ
๙๐.
หทยํมม
ภินฺทิตฺวา อสินาอุรํ;
นีหริตฺวานตํตสฺส,
ทชฺเชยฺยํ ตุฏฺฐมานสาฯ
๙๑.
อกฺขีนิ มมยาเจยฺย,
อุปฺปาเฏตฺวาน ตาวเท;
สตฺเถน ตสฺสทชฺเชยฺยํ,
สโลหิตานิ ตานิเมฯ
๙๒.
หตฺเถปาเทจกณฺเณจ
ยาเจยฺยมมสาธุกํ;
ฉินฺทิตฺวา ตานิทชฺเชยฺยํ,
ตสฺสปูเร มโนรถํฯ
๙๓.
มํสํเมโกจิยาเจยฺย,
สีฆํสพฺพสรีรโต;
ขณฺฑาขณฺฑํ ฉินฺทิตฺวาน,
ทชฺเช มํสํ สโลหิตํฯ
๙๔.
โหหิตฺวํมมทาโสติ,
วเทยฺยโกจิเจตหิํ;
สยํอามาติสาเวตฺวา,
อตฺตานํปิ ททามหํฯ
๙๕.
ตสฺเสวํ
กมฺปิตฺถ ปถวีมหา;
สมนฺตาคชฺชมานายํ,
มตฺโตว กุญฺชโรวเนฯ
๙๖.
เมรุราโช นมิตฺวาน-
ภิมุโขว เชตุตฺตรํ;
นครํ ฐาสิ เสริต-
เวตฺตงฺกุโรว ตาวเทฯ
๙๗.
มหีสทฺทสนฺตาเสน
เมโฆปาวสฺสิ ตาวเท;
ฆนวสฺสํมหาธารํ,
คชฺชมาโน ทิโสทิสํฯ
๙๘.
นิจฺฉริํสุ พหูวิชฺชุ-
ลตาโยจ สมนฺตโต;
อินฺทจาปา อุฏฺฐหิํสุ,
อุกฺกาปาโต ตทา อหุฯ
๙๙.
อปฺโผเฏสิ ตหิํเทว-
ราชาตุฏฺโฐ สุชมฺปติ;
สาธุสาธูติ สาเวสิ,
มหาพฺรหฺมา กตญฺจลีฯ
๑๐๐.
พฺรหฺมโลกา
อิโตปถวิ มณฺฑลา;
อจฺเฉรํ อพฺภุตํ อาสิ,
เอกโกลาหลํ มหาฯ
๑๐๑.
เอวํญฺหิ เนกพฺภูตานิ,
ชเนตฺวาน มหาชนํ;
หาสยํ สุสุขํวฑฺฒ-
มาโนโสฬส วสฺสิโกฯ
๑๐๒.
กุมาโร
โกวิโทจ ปารงฺคโต;
ผุลฺลสาโลว โสภนฺโต,
วณฺเณน วยสา ตทาฯ
๑๐๓.
อถสฺส ทาตุกาโมว,
รชฺชํมนฺติย เทวิยา;
ปิตาสิ สิญฺจิราชตฺเต,
ปุตฺตํโสฬส วสฺสิกํฯ
๑๐๔.
มทฺทรฏฺเฐ ตทามทฺท-
ราชกุลา ภิวณฺณินิํ;
เนตฺวามเห สิตฺเตมทฺทิํ-
ภิสิญฺจิ ธมฺมจารินิํฯ
๑๐๕.
มทฺทีมาตุลธีตาสา
ภคินี มนฺทหาสินี;
เวสฺสนฺตรกุมารสฺส,
เสฏฺฐลกฺขณธารินีฯ
๑๐๖.
ปุพฺพอุฏฺฐายินี มทฺที,
นิจฺจํ ปจฺฉานิปาตินี;
มนาปจารินี เทวี,
กิํการ ปฏิสาวินีฯ
๑๐๗.
โสฬสิตฺถิ
มทฺทิํสพฺพงฺค โสภณํ;
นจฺจวาทิต คีเตหิ,
ปริจาริํสุ สพฺพทาฯ
๑๐๘.
เวสฺสนฺตโร มหาราชา,
รชฺเชภิ สิตฺตกาลโต;
ปฐาย ทานสาลาโย,
ฉทฺทานํ ทาสิการิยฯ
๑๐๙.
มหาทานํ ปวตฺเตสิ,
วิสฺสชฺชนฺโต ทิเนทิเน;
สมฺโมทมาโน ฉสฺสต-
สหสฺสานิ ธนานิโสฯ
๑๑๐.
เอวํทาเน
มเหสีตสฺสราชิโน;
ปุตฺตํวิชายิอปร-
ภาเคมทฺที สุทสฺสนํฯ
๑๑๑.
สมฺปฏิจฺฉิํสุ วิชาต-
กาเลตํ โสณฺณสนฺนิตํ;
โสณฺณ ชาเลนเตนสฺส,
นามํชาลีติ โวหรุํฯ
๑๑๒.
ปทสา
ปุตฺตสฺส ตสฺสชาลิโน;
วิชายิ ธีตรํเอกํ,
นารีนํ เสฏฺฐํสมฺมตํฯ
๑๑๓.
กณฺหาชิเนน ธีตํตํ,
สมฺปฏิจฺฉิํสุ สาทรํ;
เตนสฺสา ธิตุยานามํ,
กณฺหาชินาติ โวหรุํฯ
๑๑๔.
มหตา ปริวาเรน,
วุทฺธิํนฺวายิํสุ เตทุเว;
สยนฺตา นจฺจคีเตน,
นจฺจคีต ปโพธนาฯ
๑๑๕.
มหาสตฺโตหิ
ฉกฺขตฺตุํ ทานมณฺฑเป;
โอโลเกสิ อลงฺกต-
หตฺถิกฺขนฺธ วเรฐิโตฯ
๑๑๖.
ตหิํ กลิงฺกรฏฺฐมฺหิ,
ทุพฺพุฏฺฐิกา ภยานกา;
สสฺสานิ นสมฺปชฺชิํสุ,
ทุพฺภิกฺโข สมโยอหุฯ
๑๑๗.
โจรกมฺมํ
อสกฺโกนฺตาว ชีวิตุํ;
ชนา นิคมคาเมสุ,
วิลุมฺปนฺติ ทามริกาฯ
๑๑๘.
กลิงฺกรฏฺฐํ สกลํ,
ทุพฺภิกฺขภยปีฬิตํ;
ฆเฏ วิโลลปารีว,
สงฺขุมฺภิตฺถ อนาถกํฯ
๑๑๙.
เนคมา ชานปทาสพฺเพ,
นาคราจ สมคฺคตา;
ราชงฺคเณ อุกฺโกสิํสุ,
ทุพฺภิกฺขภย โจทิตาฯ
๑๒๐.
ตทาสุตฺวาน
สีฆํอุพฺพิคฺค มานสา;
โกยํสทฺโทติ ปุจฺฉิตฺถ,
มหามจฺเจ สกนฺติเกฯ
๑๒๑.
อาโรจยิํสุ ราชานํ,
ปวตฺติํ ตํอเสสโต;
ราชาปิ ปฏิชานาสิ,
เมฆํ วสฺสาปเย-อิติฯ
๑๒๒.
ตโตโส ปตฺถนํกาสิ,
สมาทิย อุโปสถํ;
เทวํ วสฺสาปนตฺถาย,
สตฺตาหํสตฺตการุโณฯ
๑๒๓.
นหิเอวํปิโสสกฺขิ
วสฺสาเปตุํ นริสฺสโร;
เมฆํกลิงฺก รฏฺฐมฺหิ,
ทุพฺพุฏฺฐิกาว ชายหิฯ
๑๒๔.
ตโตโส สนฺนิปาเตตฺวา,
นาคเร เอตทพฺรวี;
วสาเปตุํ นสกฺโกมิ,
เทวํ กิํ นุกเร-อิติฯ
๑๒๕.
ตทาเอวมโวจิํสุ
นรากลิงฺกราชิโน;
เทวํ วสฺสาปนตฺถาย,
สุภิกฺขกาลกามิโนฯ
๑๒๖.
สิวิรฏฺเฐมหาราช,
รชฺเชธมฺเมนโยฐิโต;
เชตุตฺตเรมหาเวสฺส-
นฺตโร สิญฺจยโอรโสฯ
๑๒๗.
ทาเนสุภิรโตเหส,
กิรมงฺคลกุญฺชโร;
ตสฺสตฺถิปจฺจโยนาม,
ปวโรสพฺพปณฺฑโรฯ
๑๒๘.
คตฐาเนกุญฺชรสฺส
ตสฺเสกนฺเตนขตฺติย;
ปาวสฺสิกิรคชฺชนฺโต,
มหาเมโฆสวิชฺชุโกฯ
๑๒๙.
เปเสตฺวาพฺราหฺมาเณราช,
ยาจาเปตุํสุปณฺฑรํ;
หตฺถิํวฏฺฏติตํเตน,
สีฆํเปเสหิพฺราหฺมเณฯ
๑๓๐.
สมฺปฏิจฺฉิยสาธูติ,
สุตฺวาตํตุฏฺฐมานโส;
ราชงฺคณมฺหิราชาโส,
สนฺนิปาเตสิพฺราหฺมเณฯ
๑๓๑.
คุณวณฺเณหิสมฺปนฺเน
วิจินิตฺวานพฺรหฺมเณ;
อฏฺฐเตสุราชาเตสํ,
เนกํทาสิปริพฺพยํฯ
๑๓๒.
อาเนถกุญฺชรํโภนฺโต,
เวสฺสนฺตรสฺสสนฺติกํ;
คนฺตฺวายาจิย-เอวํเต,
ราชาวตฺวานเปสยิํฯ
๑๓๓.
พฺราหฺมาณา
เตกตฺวาน ปทกฺขิณํ;
คญฺฉิํสุ เชตุตฺตรํ นาคํ,
เนถุํ สพฺพงฺคสุนฺทรํฯ
๑๓๔.
อนุปุพฺเพน คนฺตฺวาน,
เตปาปุณิํสุ พฺราหฺมณา;
เชตุตฺตรํ ภุญฺชมานา,
ทานสาลาสุ อจฺฉยุํฯ
๑๓๕.
ตโตปุณฺณ มทินมฺหิ,
กตฺวาสรีรมตฺตโน;
เตปํสุมกฺขิตํอาคุํ,
ปาจีนทฺวารมณฺฑลํฯ
๑๓๖.
สํยาจิสฺสามนาคนฺติ
จินฺตมานาวราชิโน;
อาคเมนฺตาอาคมนํ,
ตตฺถอจฺฉิํ สุพฺราหฺมาณาฯ
๑๓๗.
ทานคฺคํ โอเลเกยฺยนฺติ,
ตทาสุร สโภชโน;
ปาโตนูตฺวา มหาสตฺโต,
อลงฺกาเรน ลงฺกริฯ
๑๓๘.
อลงฺกต หตฺถิกฺขนฺธํ,
อรุยฺห อคมาตโต;
ราชา
ปริสาย มหนฺติยาฯ
๑๓๙.
มหนฺติํ ปริสํทิสฺวา,
ภิตา อุพฺพิคฺค มานสา;
ตตฺโถกาสํ นลภิํสุ,
ยาจิตุํ พฺราหฺมณา ตหิํฯ
๑๔๐.
ตมฺหา ทกฺขิณทฺวารํ เต,
สงฺกมิตฺวาน อุนฺนเต;
ปเทเส เสฏฺฐราชานํ,
อาคเมสุํ ฐิตา ตโตฯ
๑๔๑.
โอโลเกตฺวาน
ทารมฺหิ ทานมณฺฑเป;
หตฺถิกฺขนฺธคโต ราชา,
ทฺวารมา คญฺจิทกฺขิณํฯ
๑๔๒.
ราชานํ อาคตํ ทิสฺวา,
ปสาเรตฺวาน พฺราหฺมณา;
หตฺเถ ‘‘เวสฺสนฺตโรเชตุ’’
ติกฺขตฺตุํ อิติภาสิํสุฯ
๑๔๓.
ชยสทฺทํ ปนาทนฺเต,
ราชาทิสฺวาน พฺราหฺมเณ;
หตฺถิํ เตสํ ฐิตฐานํ,
ปาเชสิ ทานมานสาฯ
๑๔๔.
หตฺถิกฺขนฺเธ
ปสนฺเนน มุเขนโส;
มฺหิตปุพฺพํ ตโตโวจ,
คิเรวํ หทยงฺคมํฯ
๑๔๕.
ทกฺขิณาวฏฺฏสงฺเขน,
พาหุํปคฺคยฺห ทกฺขิณ;
ปุรโต มม ติฏฺฐนฺตา,
กิํ มํยาจนฺติ พฺราหฺมณาฯ
๑๔๖.
เอวํสีฆม
ปหฏฺฐา พฺราหฺมณา ตหิํ;
รตนํราช ยาจาม,
กุญฺชรํ สพฺพปณฺฑรํฯ
๑๔๗.
อิทํสุตฺวานโสจินฺติ,
อชฺฌตฺติกํ ปิทาตเว;
อหมิจฺฉามิเตทานิ,
มมํ ยาจนฺติ พาหิรํฯ
๑๔๘.
อิทานิ ปูรยิสฺสามิ,
ยาจนฺตานํ มโนรถํ;
เอวํจินฺติยโสภาสิ
หตฺถิกฺขนฺธฐิโต อิติฯ
๑๔๙.
เทมิตํ นวิกมฺปามิ,
ยํมํยาจนฺติ พฺราหฺมณา;
เกลาส สทิสํ เสตํ,
อลงฺกตํ คชุตฺตมํฯ
๑๕๐.
หตฺถิกฺขนฺธา ตโต รุยฺห,
ราชา จาคาธิมานโส;
โอโลเกสิติกฺขตฺตุํตํ,
กตฺวา นาคํ ปทกฺขิณํฯ
๑๕๑.
คเหตฺวา
สุคนฺโธทก ปูริตํ;
อหฺวายิ เอถ โภนฺโตติ,
กุญฺชรํเอส ทาตเวฯ
๑๕๒.
คเหตฺวา รชตทาม-
สทิสํ เสต หตฺติโน;
โสณฺฑํฏฺฐปิย หตฺเถสุ,
พฺราหฺมณานํ คชิสฺสโรฯ
๑๕๓.
สาลงฺกตํ มหานาคํ,
ปาเตตฺวา ทกฺขิโณทกํ;
อทาสิ เสฏฺฐทนฺติํตํ,
อสลฺลิเนน เจตสาฯ
๑๕๔.
สทฺธิํ
จตุลกฺขานิ อคฺฆติ;
อลงฺกาโรหิ นาคสฺส,
นานารตนจิตฺติโตฯ
๑๕๕.
อถาปิอนคฺฆา โหนฺติ,
ฉเฬว องฺกุสาทิสุ;
มณโย วารโณจาปิ,
อนงฺโฆ สตฺตนคฺฆิกาฯ
๑๕๖.
ยตาวุตฺต รตเนหิ,
สทฺธิํ อทาสิ กุญฺชรํ;
นาโคปิโยปิ เตเนว,
ตโต สพฺพญฺญุตํ ปิยํฯ
๑๕๖.
อถาปิ
ปริจารานิ หตฺถิโน;
กุลานิ หตฺถิโคเปหิ,
สทฺธิํ อทาสิ สาทรํฯ
๑๕๘.
เวสฺสนฺตเรน ทินฺนมฺหิ,
เสต มงฺคล กุญฺชเร;
อเจตนาปินาเทนฺตี,
เมทนี สมฺป กมฺปถฯ
๑๕๙.
ตหิํ
นานํ โลมหํสนํ;
มหนฺโต วิปุโล โฆโส,
ขุมฺภิตฺถ สกลํ ปุรํฯ
๑๖๐.
มหีสทฺทสนฺตาเสน,
เมโฆ ปาวสฺสิ ตาวเท;
ฆนวสฺสํ มหาธารํ,
คชฺชมาโน ทิโส ทิสํฯ
๑๖๑.
นิจฺฉริํสุ พหูวิชฺชุ-
ลตา โยจ สมนฺตโต;
อินฺทจาปา อุฏฺฐหีํสุ,
อุกฺกาปาโต ตทา อหุฯ
๑๖๒.
หตฺถิํ
พฺราหฺมณา กิรทกฺขิณา-
ทฺวารา นคร มชฺเฌน,
คชกฺขนฺธ คตานยุํฯ
๑๖๓.
มหาชนปริวาเร,
คชารุฬฺเหฏฺฐ พฺราหฺมเณ;
ปสฺสิํ สุนาครา สพฺเพ,
ตทาเต เอตทพฺรวุํฯ
๑๖๔.
อมฺหากํ
อารุฬฺหา โว อิธาคตา;
ทินฺโนยํ เกน ตุมฺหากํ,
กทา ลทฺโธ กุโต-อิติฯ
๑๖๕.
เวสฺสนฺตเรน ทินฺโน โน,
กถํตุมฺเห วทิสฺสถ;
นกเถยฺยาม วิตฺถารํ,
คจฺเฉม นครํ มยํฯ
๑๖๖.
เอวํวตฺวา นิกฺขมิํสุ,
ทฺวาเรน อุตฺตเรนเต;
จิตฺตํวิโลล
นาครานํ กลิงฺกชาฯ
๑๖๗.
ตทาหิ นาครา สพฺเพ,
โพธิสตฺตสฺส กุชฺฌิตา;
ราชทฺวาเร สนฺนิปจฺจ,
อุปกฺโกสมกํสุ เตฯ
๑๖๘.
อธมฺเมเนวโภนฺตฺโตโน,
นาคํ รฏฺฐสฺส ปูชิตํ;
อทาเวสฺสนฺตโรทุฏฺฐ-
พฺราหฺมณานมลงฺกตํฯ
๑๖๙.
สงฺขุมฺภิตจิตฺตา
ตโตนครวาสิโน;
คนฺตฺวา สิญฺจยราชสฺส,
สนฺติกํ เอวมพฺรวุํฯ
๑๗๐.
วิธมํเทวเตรฏฺฐํ,
ปุตฺโตเวสฺสนฺตโรตว;
กตํโสกุญฺชรํทาสิ,
สิวิรฏฺฐสฺสปูชิตํฯ
๑๗๑.
กถํโส
เสตํ เกลาสสนฺนิภํ;
ปณฺฑุกมฺปลสญฺฉนฺนํ,
ชย ภูมิ วิชนานํฯ
๑๗๒.
สเจ โส ทาตุมิจฺเฉยฺย,
อนฺนํปาณญฺจโภชนํ;
วตฺถํ เสนาสนํ โสณฺณํ,
ยุตฺตํทาตุํ ยถิจฺฉิตํฯ
๑๗๓.
สเจตฺวํ นกริสฺสสิ,
สิวีนํ วจนํอิทํ;
มญฺเญตํ สหปุตฺเตน,
สิวีหตฺเถ กริสฺสเรฯ
๑๗๔.
ตชฺชมานาหิ
สุตฺวา สิวีหิ ภาสิตํ;
มญฺญิตฺถ สิญฺจโย ปุตฺตํ,
มาเรตุํ อิจฺฉเรอิติฯ
๑๗๕.
เอวํพฺยากาสิ เตเนว,
สีฆํวิพฺภนฺต มานโส;
ปุตฺตเปม โจทิโต โส,
โสกสลฺล สมปฺปิโตฯ
๑๗๖.
กามํ
รฏฺฐญฺจาปิ วินสฺสตุ;
นาหํ สิวีนํวจนา,
ปพฺพาเชยฺยํ มมตฺรชํฯ
๑๗๗.
กถํ หํ ตมฺหิ ทุพฺเภยฺยํ,
สนฺโตโส สุทฺธเจตโส;
ปุตฺตํกถญฺจ นิทฺโทสํ,
สตฺเถน ฆาตเย มมฯ
๑๗๘.
สิวโย ตสฺส สุตฺวาน,
ภาสิตํ ปุตฺตคิทฺธิโน;
อโวจุํ วิสฏฺฐา วีต-
ภหาเอวํ ยถาตถํฯ
๑๗๙.
มานํ
นาปิ โส พนฺธนารโห;
ปพฺพาเชหิ วนํ รฏฺฐา,
วงฺเก วสตุ ปพฺพเตฯ
๑๘๐.
ตทาจินฺตยิ โสราชา,
นยุตฺตํ ปนูเทตเว;
ฉนฺทํ หิ สิวินํ ทานิ,
ตโต โวจ สุภาสิตํฯ
๑๘๑.
ยถาฉนฺทํ
รฏฺฐ ปพฺพาชเยถ ตํ;
เอโกกาสญฺจ ยาจาม,
รตฺติํ โส วสตํ อิมํฯ
๑๘๒.
อมนฺเตตุ ยถากามํ,
กณฺหาชินาย ชาลินา;
ตถาจ มทฺทิยา สทฺธิํ,
กาเมจ ปริภุญฺชตุฯ
๑๘๓.
ตโต รตฺยา วิวสาเน,
สูริยุคฺคมเนสติ;
สมคฺคา สิวโย หุตฺวา,
รฏฺฐา ปพฺพชยนฺตุ ตํฯ
๑๘๔.
ปจฺจาคญฺฉุํ
สิวโย ตุฏฺฐมานสา;
สมฺปฏิจฺฉิตฺวาน สาธูติ,
วจนํ สิวิราชิโนฯ
๑๘๕.
ตโตโส สิญฺจโยเอกํ,
กตฺตารํ ปุตฺตสนฺติกํ;
สาสนํ เปสนตฺถาย,
ตุริตํ เอวมพฺรวีฯ
๑๘๖.
อุฏฺเฐหิ กตฺเต ตรมาโน,
คนฺตฺวา วสฺสนฺตรํ วท;
สิวโย เทว เตกุทฺธา,
เนคมาจ สมาคตาฯ
๑๘๗.
อสฺมา
สูริยุคฺคมเน สติ;
สมคฺคา สิวโย หุตฺวา,
รฏฺฐา ปพฺพาชยนฺติตํฯ
๑๘๘.
สกตฺตา ตรมาโนว,
สิวิราเชน เปสิโต;
อุปาคมิ ปุรํรมฺมํ,
เวสฺสนฺตร นิเวสนํฯ
๑๘๙.
ตตฺถทฺทส
รมมานํ สเก ปุเร;
ปริกิณฺณํ อมจฺเจหิ,
ติทสานํว วาสวํฯ
๑๙๐.
วนฺทิตฺวา โรทมาโนโส,
กตฺตา เวสฺสนฺตรํ พฺรวี;
ทุกฺขํ เต เวทยิสฺสามิ,
มาเมกุชฺฌ รเถสภฯ
๑๙๑.
อสฺมารตฺยา วิวสาเน,
สูริยุคฺคมเน สติ;
สิวโย เทว เตกุทฺธา,
รฏฺฐา ปพฺพาชยนฺติตํฯ
๑๙๒.
สุตฺวาน
หสมาโน ปโมทยํ;
เอวํปุจฺฉิตฺถ กตฺตารํ,
เวสฺสนฺตโร สุธีติมาฯ
๑๙๓.
กิสฺมิํ เม สิวโย กุทฺธา,
ยํ นปสฺสามิ ทุกฺกฏํ;
ตํเม กตฺเต วิยาจิกฺข,
กสฺมา ปพฺพาชยนฺติ มํฯ
๑๙๔.
ตหิํ
หตฺถิทาเนน กุชฺฌเร;
ขียนฺติ สิวโย ราช,
ตสฺมา ปพฺพาชยนฺติ ตํฯ
๑๙๕.
ตํสุตฺวาน มหาสตฺโต,
ทาเนสุ ถีรมานโส;
วจนํ มฺหิตปุพฺพํ โส,
กตฺตารํ เอตทพฺรวีฯ
๑๙๖.
หทยํ
พาหุํปิ ทกฺขิณํ มม;
หิรญฺญ มณิโสณฺณาทิํ,
นกิํ พาหิรกํ ธนํฯ
๑๙๗.
กามํมํสิ วโยสพฺเพ,
ปพฺพาเชนฺตุ หนนฺตุวา;
เนวทานา วิรมิสฺสํ,
กามํฉินฺทนฺตุ สตฺตธาฯ
๑๙๘
ตโตโส เทวตาวิฏฺโฐ,
กตฺตามคฺคม เทสยิ;
ปพฺพาชิตานํ สพฺเพสํ,
คตปุพฺพํ ปุราณกํฯ
๑๙๙.
โกนฺตีมาราย
คีริมา รญฺจรํ ปติ;
เยนปพฺพาชิตายนฺติ,
เตนคจฺฉตุ สุพฺพโตฯ
๒๐๐.
ตํสุตฺวาน โพธิสตฺโต,
สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิย;
เอโกกาสํ นาครานํ,
ยาเจตุํ เอวมพฺรวีฯ
๒๐๑.
ทานํสตฺตสตกํหํ
กตฺเตทชฺชํ สุเวตโต;
ปรสฺเว นิกฺขมิสฺสามิ,
รตฺติํทิวํ ขมนฺตุเมฯ
๒๐๒.
สาธุเทวปวกฺขามิ,
ขมาเปตุํนิสาทิวํ;
นาครานํติวตฺวาน,
ตทากตฺตาปิปกฺกมิฯ
๒๐๓.
มหาสตฺโตมหาเยน-
กุตฺตํสกลกมฺมิกํ;
ปกฺโกสาวิยสฺเวทานํ,
เอวํพฺยากาสิทาตเวฯ
๒๐๔.
หตฺถีอสฺเสรเตอิตฺถี,
ทาสีทาเสจเธนุโย;
ปฏิยาเทหิตฺวํสตฺต-
สเตจาคายมาริสฯ
๒๐๕.
อโถนานปฺปการานิ,
อนฺนปานานิสพฺพโส;
สุรํปิ ปฏิยาเทหิ,
สพฺพํทาตพฺพยุตฺตกํฯ
๒๐๖.
เอวํโสพฺยากริตฺวาน
เปมจิตฺเตนโจทิโต;
เอโกวมทฺทิยารมฺมํ,
ปาสาทมภิรูหถฯ
๒๐๗.
รตฺตจนฺทน คนฺเธหิ,
คนฺโธทเกหิวาสิตํ;
โสปาเวกฺขิสิรีคพฺภํ,
มทฺทีเทวีนิวาสนํฯ
๒๐๘.
มทฺทีทิสฺวานอายนฺตํ
มฺหิตานเนนสามิกํ;
อุฏฺฐาสิอาสนาสีฆํ,
เรณุมตฺตาวกินฺนรีฯ
๒๐๙.
อุฏฺฐาหิตฺวานสามทฺที,
วามหตฺเถสุ ราชิโน;
ทกฺขิเณ นสหตฺเถน,
คณฺหิตฺถมนฺทหาสินีฯ
๒๑๐.
ตโตสิริสยนมฺหิ
นสินฺนํสกสามิกํ;
พีชยนฺตีวสาฏฺฐาสิ,
มทฺทีสญฺญตวาสินีฯ
๒๑๑.
มทฺทิํองฺเกฏฺฐเปตฺวาถ,
คณฺหํหตฺเตสุเทวิยา;
มุขํมุเขนกตฺวาน,
ราชามนฺทมภาสถฯ
๒๑๒.
ยํเตสเจมยาทินฺนํ,
ยญฺจเตเปตฺติกํธนํ;
สพฺพํตํนิทเหยฺยาสิ,
ภทฺเทโกมารเปมิเกฯ
๒๑๓.
ตหิํนวุตฺตปุพฺพํเม
สามิเกนมมีทิสํ;
กทาจิเอตฺถกํกาลํ,
มทฺทีเอวญฺหิจินฺตยิฯ
๒๑๔.
ตโต อุพฺพิคฺคจิตฺเตน,
มทฺทีเอว มภาสถ;
กุหิํ เทว นิทหามิ,
ตํเม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตฯ
๒๑๕.
สีลวนฺเตสุ
ทานํ มทฺที ยถารหํ;
นหิทานา ปรํอตฺถิ,
ปติฏฺฐา สพฺพปาณินํฯ
๒๑๖.
นิธานํ นาม เอตํว,
ธนานํ นนฺทิวฑฺฒเน;
ทานํหิ นิธิ สตฺตานํ,
เอวํพฺยากาสิ ขตฺติโยฯ
๒๑๗.
มทฺทีวตฺวาน
โอนมิตฺวา สิรุตฺตมํ;
สมฺปฏิจฺฉิ ตโต ราชา,
ปุนาปิ เอวมพฺรวีฯ
๒๑๘.
ชาลิมฺหิมทฺทิทเยสิ,
สาธุกณฺหาชินายจ;
คารวํนิวาตํกาสิ,
สสฺสุยาสสฺสุรมฺหิจฯ
๒๑๙.
โยหิตํ เปม จิตฺเตน,
มยาวิปฺปวเสน เต;
อิจฺเฉ เจภวิตุํ อตฺตา,
สกฺกจฺจํ ตํอุปฏฺฐเหฯ
๒๒๐.
สเจ
ภตฺตารํ มาทิสํ วิยํ;
ปริเร เสหิ อญฺญํ ตฺวํ,
มากิ สฺสิตฺโถ มยาวินาฯ
๒๒๑.
ตทาหิ ทุมฺมุขี มทฺที,
ราชาน เมว มพฺรวี;
ทุสฺสุตํ วต สุโณมิ,
อีทิสํ กินฺนุภาสสิฯ
๒๒๒.
วิยาจิกฺขามิ
สกลํ ทานิ การิณํ;
หตฺถิทาเนนกุชฺฌนฺติ,
สมคฺคา สิวโย มมฯ
๒๒๓.
ปพฺพาเชนฺติ มมํ เตน,
สิวโย สิวิรฏฺฐโต;
มหาทานํ ททิสฺสามิ,
สุเว โกมารสงฺคเมฯ
๒๒๔.
ปรสฺเว นิกฺขมิสฺสามิ,
รฏฺฐา เอโกว โสภเณ;
นานาภเยหิ สํกิณฺณํ
วงฺกํ คจฺฉามิ ปพฺพตฯ
๒๒๕.
ปาณีกตปิเย
กณฺหาชินญฺจ อตฺตชํ;
ตญฺจโอหาย คจฺเฉยฺยํ,
วเสยฺยํ เอกโกวเนฯ
๒๒๖.
รญฺโญ สุตฺวาน สงฺกมฺปิ,
วจนํโสกวฑฺฒนํ;
มาลุเตริตปตฺตํว,
มทฺทียา หทยํ ตทาฯ
๒๒๗.
มามเมวมวจุตฺถ
กมฺเปสิ หทยํ มม;
ตตฺตเตเลนสิตฺตํว,
สริรํ ราช ทยฺหเตฯ
๒๒๘.
เนสธมฺโม มหาราช,
ยํ ตฺวํ คจฺเฉยฺย เอกโก;
อหํปิ เตน คจฺฉามิ,
เยนคจฺฉสิ ขตฺติยฯ
๒๒๙.
มรณํวา
ชีวิตํวา ตยา วินา;
ตเทว มรณํ เสยฺโย,
ยญฺเจชีเว ตยาปินาฯ
๒๓๐.
อคฺคิํ อุชฺชาลยิตฺวาน,
เอกชาล สมาหิตํ;
ตตฺเถ วมรณํ เสยฺโย,
ยญฺเจ ชีเว ตยา วินาฯ
๒๓๑.
จรนฺตา รญฺญนาคํว,
ทุคฺเคสฺวนฺเวตฺติ หตฺถินี;
เอวํตํ
ปุตฺเตอาทายปจฺฉโตฯ
๒๓๒.
วิมํเสตุํ ตทา ราชา,
มานสํ มทฺทิเทวิยา;
นานาภยํ ปกาเสนฺโต,
เอวํพฺรวิ ภยาปยํฯ
๒๓๓.
วิยาจิกฺขามิ
วนมฺหิ มุทุมานเส;
นานาภยํ ขรํ โฆรํ,
เหสฺมํ หทยกมฺปนํฯ
๒๓๔.
เกสรีนาม เยภทฺเท,
มิคราชา ขรสฺสรา;
หิํ สนฺติํ เต สสทฺเทน,
มิเคติกฺขคฺค ทาฐิโนฯ
๒๓๕.
ทีปีพฺยคฺฆากณฺหาจฺฉาจ,
ติกฺขคฺค นข ธาริโน;
ขคฺคา
ติกฺขคฺคสิงฺคธาริโนฯ
๒๓๖.
ติกฺขคฺค นข สิงฺเคหิ,
เอเต โปสํปิ ฉินฺทิย;
ขณฺฑาขณฺฑํ กริตฺวาน,
มูลาลํวิย ภกฺขเรฯ
๒๓๗.
ยาจยกฺขินิโยยกฺขา,
พหูมนุสฺสขาทกา;
นรํนาริํ คเวสนฺติ,
ทุมฺมุขา ขคฺคปาณิโนฯ
๒๓๘.
อโถ
โฆรวีสาจ วิชฺชเร;
วิํสาจา รกฺขสาวาฬา,
สชฺชุโลหิตโภชนาฯ
๑๓๙.
อญฺเญปิ พหโวสนฺติ,
ภยาเภสฺมการกา;
กิํนภายสิ เอเตสํ,
ภยานํ ภยมานเสฯ
๒๔๐.
มา
คจฺฉนฺตํ ภยสํยุตํ;
วนํ อิเธว อจฺฉาหิ,
วุตฺเตหิสหภีรุเกฯ
๑๔๑.
ตฺเวกทาสิริคพฺภมฺหิ,
วสนฺตี สหเม สุเภ;
สุตฺวาคเวสิตาณงฺเก,
กิํเม มญฺชารคชฺชิตํฯ
๒๔๒.
ตฺเวกทากิํวิโพเธสิ
เภมิเภมีติ ภาสิย;
รตฺติยํ หิ สยนฺตํ มํ,
สุตฺวา นุลุงฺกวสฺสิตํฯ
๒๔๓.
ตฺเวกทา เมฆสทฺทํหิ,
สุตฺวาทิวา มมนฺติกํ;
ธาวิตฺวามํ ปริสฺสชฺช,
กิํ มุจฺฉิโลมหํสีนีฯ
๑๔๔.
เอวํภย
สุขุมาลาย เทวิยา;
นาลํหิ วสิตุํรญฺเญ,
เภสฺเม อวนวาสิเกฯ
๒๔๕.
มทฺทีสุตฺวาน ราชสฺส,
ภาสิตฺตํ ถีรมานสา;
วิสารเทน จิตฺเตน,
สามิกํ เอวมพฺรวีฯ
๒๔๖.
ตยิเม เปม จิตฺตญฺจ,
อรญฺเญ ภยมานสํ;
ตยิเตสุมหาราช
สุติกฺขํ เปม เจตสํฯ
๒๔๗.
สนฺทเต สีฆโสตํเม,
ตยิสาคร สนฺนิเภ;
นิจฺจํเปโมทกํราช,
คงฺโคทกํว สาคเรฯ
๒๔๘.
มรณํเปมจิตฺเตน,
ชีวิตํ ภย เจตสา;
ตเทว มรณํเสยฺโย,
ยญฺเจตํ ชีวิตํจิรํฯ
๒๔๙.
ปาการํ
กตฺวาน ปุรโตวนํ;
นานาภยํ นิวาเรนฺตี,
คจฺฉํ หํเวรหิํสินีฯ
๒๕๐.
ตยิหํ เปมจิตฺตาสิํ,
คเหตฺตฺวา วงฺกปพฺพเต;
ผลาผลํคเวสนฺตี,
วเสยฺยามิ ตยาสหฯ
๒๕๑.
เอวํญฺหิ
ทสฺสยิตฺวาน อตฺตโน;
หิมวนฺต วาสินีว-
ราชานํ วีติโตสยิฯ
๒๕๒.
ยทาทกฺขสินจฺจนฺเต,
กุมาเร มาลธาริเน;
กีฬนฺเต อสฺสเมรมฺเม,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิฯ
๒๕๓.
ยทาทกฺขสิคายนฺเต
อญฺโญญฺญมุขทสฺสิเน;
กุมาเรวนคุมฺพมฺหิ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิฯ
๒๕๔.
ยทาทกฺขสิมาตงฺคํ,
สายํปาตํพฺรหาวเน;
อสหายํวิจรนฺตํ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิฯ
๒๕๕.
นาทํกเรณุสงฺฆสฺส
นทมานสฺสปูรโต;
นาคสฺสวชโตสุตฺวา,
นรชฺชสฺสสริสฺสสิฯ
๒๕๖.
มิคํทิสฺวานสายนฺหํ,
ปญฺจมาลินมาคตํ;
กิํ ปูริเสจนจฺจนฺเต,
นรชฺฌสฺสสริสฺสสิฯ
๒๕๗.
ยทาสุสฺสสินิคฺโฆสํ
สนฺทมานายสินฺธุยา;
คีตํกิํปุริสานญฺจ,
นรชฺชสฺสสริสฺสสิฯ
๒๕๘.
สรตสฺสจสีหสฺส,
พฺยคฺฆสฺสจฺฉสฺสทิวิโน;
สทฺทํ สุตฺวานขคฺคสฺส,
นรชฺชสฺสสริสฺสสิฯ
๒๕๙.
ยทาโมรีหิปริกิณฺณํ
วิจิตฺรปุจฺฉปกฺขินํ;
โมรํทกฺขสินจฺจนฺตํ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิฯ
๒๖๐.
ยทาทกฺขสิ เหมนฺเต,
ปุปฺผิเตธรณีรุเห;
สุรพฺภิสมฺปวายนฺเต,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิฯ
๒๖๑.
ยทา
หริตํ ทกฺขสิ เมทนิํ;
อินฺทโคปก สญฺฉนฺนํ,
นรชฺชสฺส สริสฺสสิฯ
๑๖๒.
ตทาหิผุสฺสตีเทวี,
ฐิตาสิ ปุตฺตโสกินี;
สีรีปคพฺภสฺสทฺวารมฺหิ,
วิมํสนฺตีกถากถํฯ
๒๖๓.
กลุนํปริเทวิตฺถ
อญฺโญญฺญาภาสิตํคิรํ;
สุตฺวานผุสฺสตีเทวี,
วุตฺตสฺสสุณิสายจฯ
๒๖๔.
วิสํเมขาทิตํเสยฺโย,
ปพฺพตาจ ปปาตนํ;
มตญฺจรชฺชุยาพชฺฌ,
นตฺถตฺโถชีวิเตนเมฯ
๒๖๕.
อชฺฌายกํ
ยสสฺสินํ อมจฺฉริํ;
กสฺมา เวสฺสรํ ปุตฺตํ,
ปพฺพาชนฺติ อทูสกํฯ
๒๖๖.
ปูชิตํ ปติรา ชูหิ,
สพฺพโลกหิ เตสินํ;
กสฺมา เวสฺสนฺตฺตรํ วุตฺตํ,
ปพฺพาเชนฺติอทูสกํฯ
๒๖๗.
กลุนํ ปริ เทวิตฺวา,
อสฺสา เสตฺวาน ผุสฺสตี;
วุตฺตญฺจ สุณิสํ สีฆํ,
อคา สิญฺจย สนฺติกํฯ
๒๖๘.
ตโตตํ
วิสฏฺฐา เอตทพฺรวี;
นานูปายํ ปกาเสนฺตี,
วิจิตฺต วาท วิญฺญุนีฯ
๒๖๙.
มธูนิว ปลา ตานิ,
อมฺพาวปติ ตาฉมา;
เอวํเห สฺสติเต รฏฺฐํ,
ปพฺพาชิเตอทูสเกฯ
๒๗๐.
หํโส
ปลฺลสฺมิํ อนูทเก;
อปวิฏฺโฐ อมจฺเจหิ,
เอโกราชาวิหิยฺยสิฯ
๒๗๐.
ตนฺตํพฺรูมิ มหาราช,
อตฺโถเตมา อุปจฺจคา;
มานํสิวีนํวจนา,
ปพฺพาเชสิอทูสกํฯ
๑๗๒.
เทวิยาวจนํสุตฺวา
ธมฺมราชาธมฺมญฺจโร;
ธมฺเมนธมฺมิกํพฺรูสิ,
มเหสิํ ปุตฺตโสกินิํฯ
๒๗๓.
เอโสเวสฺสนฺตโรภทฺเท,
ปาณาปิยตโรหิเม;
ตถาปินํ ปพฺพาเชมิ,
ธมฺมสตฺถวสานุโคฯ
๒๗๔.
สีวิรฏฺฐมฺหิโปราณ-
ราชูนํธมฺมตนฺติยา;
อหญฺหิปจิติํกุมฺมิ,
วินยนฺโตมโมรสํฯ
๒๗๕.
รญฺโญตํ วจนํสุตฺวา,
ขินฺนาหทยกมฺปินี;
ปุนสาปริเทวนฺตี,
เอวํวิลวิผุสฺสตีฯ
๒๗๖.
ยสฺสปุพฺเพธชคฺคานิ,
กณิการาวปุปฺผิตา;
ยายนฺตมนุยายนฺติ,
สฺวชฺเชโกวคมิสฺสติฯ
๒๗๗.
อินฺทโคปกวณฺณาภา
คนฺธารา ปณฺฑุกมฺปลา;
ยายนฺตมนุยายนฺติ,
สฺวชฺเชโกวคมิสฺสสิฯ
๒๗๘.
โยปุพฺเพหตฺถินายาติ,
สิวิกายรเถนจ;
สฺวชฺชเวสฺสโรราชา,
กถํคจฺฉติปตฺถิกาฯ
๒๗๙.
กถํจนฺทนลิตฺตงฺโค
นจฺจคีตปโพธโน;
ขุราชินํ ผรุสญฺจ,
ขาริกาชญฺจหาหิติฯ
๒๘๐.
ปวีสนฺโต พฺรหารญฺญํ,
กาสาวํ อชินา นิวา;
ขรํ กุส มยํ จีรํ,
กถํ ปริ ทหิสฺสติฯ
๒๘๑.
กาสิยานิจ
โขมโก ฏุมฺปรานิจ;
กุสจีรานิ ธาเรนฺตี,
กถํมทฺทีกริสฺสติฯ
๒๘๒.
วยฺหาหิ ปริยายิตฺวา,
สิวิกาย รเถนจ,
สากถชฺช อนุชฺฌงฺคี,
ปถํ คจฺฉติ ปตฺถิกาฯ
๒๘๓.
สุเขธิตาหิหิรญฺญ-
ปาทุการุฬฺหคามินี,
สากถชฺชสุขานนฺที,
ปถํคจฺฉติปตฺถิกาฯ
๒๘๔.
คนฺตฺวาอิตฺถิสหสฺสานํ,
ปูรโตยาหิมาลินี;
สากถชฺชยสานนฺที,
วนํคจฺฉติเอกิกาฯ
๒๘๕.
สทฺทํสิวายสุตฺวายา
มุหุํอุตฺตสฺสเตปุเร;
วสนฺตีสาพฺรหารญฺเญ,
กถํ วจฺฉติภีรุกาฯ
๒๘๙.
สทฺทํสุตฺวานุลุงฺกสฺส,
มุหุํอุตฺตสเตปุเร;
วสนฺตีสาพฺรหารญฺเญ,
กถํวจฺฉติภีรุกาฯ
๒๘๗.
สกุณีหต
สุญฺญํทิสฺวา กุลาวกํ;
จีรํทุกฺเขน ฌายิสฺสํ,
สุญฺญํอาคมฺมิมํปุรํฯ
๒๘๘.
กุรุรี หตฉาปาว,
สุญฺญํทิสฺวา กุลาวกํ;
เตนเตน ปธาวิสฺสํ,
ปิเยปุตฺเตอปสฺสตีฯ
๒๘๙.
เอวํเมวิล
ราชปุตฺตํ อทูสกํ;
ปพฺพาเชสิ วนํรฏฺฐา,
มญฺเญหิสฺสามิชีวิตํฯ
๒๙๐.
ผุสฺสตฺยา ลวิตํสุตฺวา,
สพฺพา สิญฺจยรา ชิโน;
พาหาปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ,
สิวิกญฺญา สมาคตาฯ
๒๙๑.
ปกฺกนฺทิตรวํตาสํ
สุตฺวา โสกปมทฺทิตา;
สิวิกญฺญาจ ปกฺกนฺทุํ,
เวสฺสนฺตรนิเวสเนฯ
๒๙๒.
โอโรธาจ กุมาราจ,
เวสิยานา พฺรหฺมณา;
พาหาปคฺคยฺหปกฺกนฺทุํ,
เวสฺสนฺตฺตรนิเวสเนฯ
๒๙๓.
หตฺถาโรหาอนีกฏฺฐา
รถิกา ปตฺถิการกา;
พาหาปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ,
เวสฺสนฺตร นิเวสเนฯ
๒๙๔.
ตสฺสารตฺยา อจฺจเยน,
สูริเย อุคฺคเตสติ;
อาโรจยิํสุ ราชานํ,
ทานคฺคํ อุปคนฺตเวฯ
๒๙๕.
อถปาโตว โสราชา,
นฺหตฺวาภูสน ภูสิโต;
ทานสาล มุปาคญฺฉิ,
มหาชน ปุรกฺขโตฯ
๒๙๖.
ทานสาลาสุ
ทิสฺวาน ปฏิยาทิตํ;
อมจฺเจว มาณาเปสิ,
ราชาภิ ตุฏฺฐมานโตฯ
๒๙๗.
วตฺตานิวตฺถกามานํ,
โสณฺฑานํ เทถวารุณิํ;
โภชนํ โภชนตฺถินํ,
สมฺมเทว ปวจฺฉถฯ
๒๙๘.
เยยํยํ
ตํตํตสฺสปวจฺฉถ;
มายาจเก นิวาเรถ,
ทานสาลาสุ อาคเตฯ
๒๙๙.
ตทาสิยํ ภีสนกํ,
ตทาสิ โลมหํสนํ;
มหาทาเน ปทินฺนมฺหิ
เมทินี สมฺปกมฺปถฯ
๓๐๐.
ปริเทวิํสุ เวสฺสนฺตฺต-
รราชํ ปติตาวเท;
ปกิตฺเตตฺวาน นานปฺป-
การํ เอวํ วณิพฺพกาฯ
๓๐๑.
อมฺเหหิตฺวาน
รราชา ทานทายโก;
อจิเร เนว รฏฺฐมฺหา,
นิกฺขมิสฺสติกานนํฯ
๓๐๒.
สตฺตหตฺถิสเตทตฺวา,
สพฺพาลงฺการ ภูสิเต;
เอสเวสฺสนฺตโร สมฺหา,
รฏฺฐมฺหา นิกฺขมิสฺสติฯ
๓๐๓.
สตฺตอสฺส สเต ทตฺวา,
สินฺธเว สีฆ วาหเน;
เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,
รฏฺฐมฺหา นิกฺขมิสฺสติฯ
๓๐๔.
รเถสตฺตสเตทตฺวา
สนฺนนฺเธ อุสฺสิตทฺธเช;
เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,
รฏฺฐมฺหา นิกฺขมิสฺสติฯ
๓๐๕.
สตฺตกญฺญา สเตทตฺวา,
สุรูปินี วิภูสิตา;
เอส เวสฺสนฺตโรสมฺหา,
รฏฺฐมฺหา นิกฺขมิสฺสติฯ
๓๐๖.
สตฺตเธนุ
สพฺพากํสุ ปธารณา;
เอสเวสฺสนฺตโรราชา,
สมฺหารฏฺฐานิรจฺฉติฯ
๓๐๗.
สตฺตทาสิ สเต ทตฺวา,
สตฺตทาส สตานิจ;
เอสเวสฺสนฺตโรราชา,
สมฺหารฏฺฐานิรจฺฉติฯ
๓๐๘.
อเถตฺถวตฺตเตสทฺโท,
ตุมุโลเภ รโวมหา;
สมากุลํ ปุรํอาสิ,
อโหสิ โลมหํสนํฯ
๓๐๙.
โสทตฺวาน
เวสฺสนฺตโร อมจฺฉรี;
ปุรกฺขโต อมจฺเจหิ,
อคาสกนิเวสนํฯ
๓๑๐.
ตโตหิ มทฺทิยาสทฺธิํ,
มาตาปิตูน สนฺติกํ;
วนฺทนตฺถาย อคญฺฉิ,
อลงฺกต รเถนโสฯ
๓๑๑.
วนฺทิตฺวา
สตฺโตพฺรวิกตญฺชลี;
เอวํอาวีกโรนฺโตว,
คมิสฺสมานอญฺชสํฯ
๓๑๒.
มมํตาต ปพฺพาเชสิ,
ยมฺหารฏฺฐา อทูสกํ;
สิวีนํ วจนตฺเถน,
เตนํ-คจฺฉามิ กานนํฯ
๓๑๓.
สุเวอหํ มหาราช,
สูริยุคฺค มเน สติ,
นิกฺขมิสฺสามิ รฏฺฐมฺหา,
วงฺกํ คจฺฉามิ ปพฺพตํฯ
๓๑๔.
วเนวาฬ
ขคฺคทีปินิอิเส วิเต;
อหํปุญฺญานิ กโรมิ,
ตุมฺเห ปงฺกมฺหี สีทถฯ
๓๑๕.
ตโตโสตรมาโนว,
คนฺตฺวานมากุสนฺติกํ;
วนฺทมาโนอาโรจิตฺต,
เอวํญฺหิสกมาตุยาฯ
๓๑๖.
อนุชานาหิมํอมฺมา,
คจฺฉามิวงฺกปพฺพตํ;
วเนปุญฺญานิกาหามิ
ปพฺพชฺชามมรุจฺจติฯ
๓๑๗.
ตํสุตฺตฺวารุณฺณมุเขน,
ชนนีเอวมพฺรวี;
อนุชานามิตํวุตฺตํ,
ปพฺพชฺชาเตสมิชฺฌภุฯ
๓๑๘.
อยญฺหิวุตฺต เมมทฺที,
สุณฺหา สุขุมวทฺธินี;
อจฺฉตํ สห วุตฺเตหิ,
กิํ อรญฺเญกริสฺสติฯ
๓๑๙.
มาตุยาวจนํสุตฺวา
เวสฺสนฺตโร กตญฺชลี;
มฺหิตปุพฺพมภา สิตฺต,
ญาเปนฺโตอตฺตโนมติํฯ
๓๒๐.
นาหํอกา มาทาสํวิ,
อรญฺญํเนตุ มุสฺสเห;
สเจอิจฺฉ ติอนฺเวตุ,
สเจนิจฺฉติ อจฺฉตุฯ
๓๒๑.
ตโตสุณฺหํมหาราชา
ยาจิตุํปฏิปชฺชถ;
มาจนฺทนสมาจาเร,
รโชชลฺลํมธารยิฯ
๓๒๒.
กาสิยานิจธาเรตฺวา,
กุสจีรมธารยิ;
ทุกฺโขวาโสอรญฺญสฺมิํ,
มาหิตฺวํลกฺขเณคมิฯ
๓๒๓.
ตโต
สสฺสุรํ เอวมพฺรวี;
นาหํ ตํสุขมิจฺฉยฺยํ,
ยํเม เวสฺสนฺตรํ วินาฯ
๓๒๔.
ตโต สุณฺหํ มหาราชา,
ทุสฺสหานิ พฺรหาวเน;
นานาภยานิ ญาเปนฺโต,
วนํ ยาจิ อคนฺตเวฯ
๓๒๕.
ยาน สนฺติ มหาราช,
ภยานิตานิ กานเน;
สพฺพานิ
อนุคจฺฉามิ เมปติํฯ
๓๒๖.
ปูรโตหํ คมิสฺสามิ,
ททนฺตี ภตฺถุโน ปถํ;
อุรสา ปนุทหิตฺวาน,
กุส นฬ วนาทโยฯ
๓๒๗.
พหูหิ วตวริยาหิ,
กุมารี วินฺทเต ปติํ;
เวธพฺยํ กฏุกํ โลเก,
คจฺฉญฺเญว รเถสภฯ
๓๒๘.
นานากาเรหิ
อนาถํวิธวํ ชนา;
อติวากฺเยน ภาสนฺติ,
มิตฺตาจาปิ สโลหิตาฯ
๓๒๙.
นคฺคา นที อนูทกา,
นคฺคํ รฏฺฐํ อราชกํ;
อิตฺถีปิ วิธวา นคฺคา,
ยสฺสาสุํทส ภาตโรฯ
๓๓๐.
ธโช
ธุโม ปญฺญา นมคฺคิโน;
ราชา รฏฺฐสฺส ปญฺญานํ,
ภตฺตา ปญฺญานมิตฺถิยาฯ
๓๓๑.
ยา ทลิทฺทสฺส โปสสฺส,
ทลิทฺที ภริยา สิยา;
อฑฺฒา อฑฺฒสฺส ราชินฺท,
ตํ เว เทวา ปสํสเรฯ
๓๓๒.
กถํ นุตาสํ หทยํ,
สุขราวต อิตฺถิโย;
ยา
สุขมิจฺฉนฺติ อตฺตโนฯ
๓๓๓.
อปิสาครปริยนฺตํ,
พหุวิตฺตธรํมหิํ;
นานารตนปริปูรํ,
นิจฺเฉเวสฺสนฺตรํวินาฯ
๓๓๔.
สามิกํ อนุคจฺฉิสฺสํ,
อหํ กาสายวาสินี;
ธีรตฺถุตํ
เวธพฺยํยญฺจ นาริยาฯ
๓๓๕.
สุณฺหาย ภาสิตํ สุตฺวา,
สสฺสุโร นิกฺขิเปตเว;
ทุเว อิเธว นตฺตาโร,
สุณฺหํโส เอว มพฺรวีฯ
๓๓๖.
อิเมเต ทหราปุตฺตา,
ชาลีกณฺหาชินา จุโภ;
นิกฺขิปฺป ลกฺขเณ คจฺฉ,
มยํเต โปสิสามเสฯ
๓๓๗.
ปิยาเม
ชาลี กณฺหาชินา จุโภ;
ตฺยมฺหํ ตตฺถ รเมสฺสนฺติ,
อรญฺเญ ชีวิโส กินํฯ
๓๓๘.
ปุตฺเตเนตฺวาน คจฺฉาม,
ทฺเวมยํ วงฺกปพฺพตํ,
ทกฺขมานา วสิสฺสาม,
เอเต ปโมทมานสาฯ
๓๓๙.
สุณมานา
คีตญฺจ วิยภาณินํ;
เอเตสํ นจฺจมานานํ,
อรญฺเญ มาลธารินํฯ
๓๔๐.
สุณฺหาย ภาสิตํสุตฺวา,
สสฺสุโรขินฺน มานโส;
เอวญฺหิโส วิลวิตฺถ,
ปฏิจฺจทารเก ทุเวฯ
๓๔๑.
สาลินํ
สุจิํ มํสุปเสจนํ;
รุกฺขผลานิ ภุญฺชนฺตา,
กถํกาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๒.
ภุตฺวา สตปเล กํเส,
โสวณฺเณ สตราชิเต;
รุกฺขปตฺเตสุ ภุญฺชนฺตา,
กถํกาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๓.
กาสิยานิจ ธาเรตฺวา,
โขม โกฏุมฺปรานิจ;
กุสจีรานิ
กถํ กาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๔.
วยฺหาหิปริยายิตฺวา,
สิวิกาย รเถนจ;
ปตฺถิกา ปริธาวนฺตา,
กถํ กาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๕.
กุฏาคาเร สยิตฺวาน,
นิวาเต ผุสิตคฺคเล;
สยนฺตา รุกฺขมูลสฺมิํ,
กถํกาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๖.
ปลฺลงฺเกสุ
โคนเก จิตฺตสนฺถเต;
สยนฺตา ติณสนฺถาเร,
กถํกาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๗.
คนฺธเกน วิลิมฺเปตฺวา,
อคลุจนฺทเนนจ;
รโชชลฺลานิ ธาเรนฺตา,
กถํกาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๘.
จามรี
พีชิตงฺคา สุเขธิตา;
ผุฏฺฐา ฑํเสหิ มกเสหิ,
กถํกาหนฺติ ทารกาฯ
๓๔๙.
ตหิํวํพฺรวิ ราชานํ,
วิลปนฺตํ โสกฏฺฏิตํ;
ปฏิจฺจ ทารเก สุณฺหา,
เวสฺสนฺตรปิยญฺชนาฯ
๓๕๐.
มา
มาจ ตฺวํ วิมโนอหุ;
ยถามยํ ภวิสฺสาม,
ตถา เหสฺสนฺติ ทารกาฯ
๓๕๑.
เอวญฺหิ สลฺลปนฺตานํ,
เตสํ ขตฺติยชาตินํ;
อญฺโญญฺญํ วิภาตา รตฺติ,
สมุคฺคญฺฉิตฺถ สูริโยฯ
๓๕๒.
ตทาเนตฺวา
จตุสินฺธวยุญฺชิตํ;
อลงฺกต รถํราช-
ทฺวาเร มงฺคลสมฺมตํฯ
๓๕๓.
วนฺทิตฺวา สสฺสุเร มทฺที,
อาทาย ปุตฺตเก ทุเว;
ภตฺตุโน ปุรโต คนฺตฺวา,
ปถมํ รถมารุหิฯ
๓๕๔.
ตโตเวสฺสนฺตโรมาตา-
ปิตโร อติวนฺทิย;
ปทกฺขิณญฺจ กตฺวาน,
สีฆโส รถมารุหิฯ
๓๕๕.
ตโต
รถํ เปเสสิ ลงฺกตํ;
โตสาปยํ มหาสตฺโต,
มทฺทิํ ชาลิสฺส มาตรํฯ
๓๕๖.
ปถนฺเตสุ ภิวนฺทนฺติ,
สกฺกจฺจํ พหโว ชนา;
เวสฺสนฺตรญฺจ มทฺทิญฺจ,
ปสฺสมานา กตญฺจลีฯ
๓๕๗.
อาปุจฺฉนฺโตจ
คจฺฉิสฺสามีหิ ปตฺถยํ;
นิทุกฺขา สุขิตาโหถ,
อิติโส วนฺทเก ชเนฯ
๓๕๘.
รเถ ฐิโตว โสราชา,
โอวทนฺโต อปกฺกมิ;
ทานอาทีนิ ปุญฺญานิ,
กโรถาติ มหาชนํฯ
๓๕๙.
คจฺฉนฺเต โพธิสตฺตมฺหิ,
มาตา เอวญฺหิ จินฺตยิ;
ทาตุกาโมสิ เมวุตฺโต,
ปฏฺฐาย ชาตกาลโตฯ
๓๖๐.
ตโตทานํ
ปุตฺตํรตน ปูริเต;
ปุตฺตสฺสุโภสุ ปสฺเสสุ,
เปเสสิ สกเฏพหูฯ
๓๖๑.
เวสฺสนฺตโรหิ สมฺปโรหิ สมฺปตฺต-
ยาจกานํ อเสสกํ;
อฏฺฐารสวาเร ทาสิ,
กายารุฬฺหํปิอตฺตโนฯ
๓๖๒.
นครา
เวสฺสนฺตเรส เปตฺติกํ;
นครํ ทฏฺฐุกาโมสิ,
ตทา สงฺกมฺปิ เมทนีฯ
๓๖๓.
ตหิํ รถปฺปมาณมฺหิ,
ฐาเน ภิชฺชิย เมทนี,
ปริวตฺติตฺถ กุลาล-
จกฺกํวนครามุขีฯ
๓๖๔.
นครํ โอโลเกตฺวาน,
นคราภิมุเข รเถ,
ฐิโตมทฺทิํปิ ทกฺเขตุํ,
เอวํโสพฺรวิ หาสยํฯ
๓๖๕.
อิงฺฆ
รมฺมรูปํว ทิสฺสติ;
อาวาโส สิวิเสฏฺฐสฺส,
เปตฺติกํ ภวนํ มมฯ
๓๖๖.
สหชาตอมจฺเจจ,
นิวตฺเตตฺวา มหาชนํ;
รถํ ปาเชสิ โส สีฆํ,
โมทนฺโตมทฺทิยาตโตฯ
๓๖๗.
อนฺวาคมิํสุ
จตฺตาโร พฺรหฺมณา ตหิํ;
ยาจิตุํ สินฺธเว เอเต,
มทฺที ปสฺสิตฺถ ตาวเทฯ
๓๖๘.
มทฺทีปิ มนฺทสทฺเทน,
ยาจกา วิย อาคตา;
อิตฺยาโรเจสิ ภตฺตารํ,
คณฺหนฺตี ตสฺส ปิฏฺฐิยํฯ
๓๖๙.
สาธุ
รถสฺสาคมนํ อกา;
พฺรหฺมณา อุปคนฺตฺวาน,
ยาจิํสุ สินฺธเว ตหิํฯ
๓๗๐.
โมทมาโนว โสทาสิ,
พฺรหฺมณานํ สุสินฺธเว;
พฺรหฺมณาทาย คญฺฉิํสุ,
อสฺเสสก นิเวสนํฯ
๓๗๑.
อสฺเสสุ ปน ทินฺเนสุ,
จตฺตาโร เทวปุตฺตกา;
โรหิจฺจมิควณฺเณน,
รถํ วหิย คญฺฉิสุํฯ
๓๗๒.
เทวา
วหนฺตีติ สุพุทฺธิมา;
วิชานิตฺวาน มทฺทิํปิ,
ญาเปนฺโต เอวมพฺรวีฯ
๓๗๓.
อิงฺฆปฺมทฺทิ นิสาเมหิ,
จิตฺตรูปํว ทิสฺสติ;
มิคโร หิจฺจวณฺเณน,
ทกฺขิณสฺสาวหนฺติมํฯ
๓๗๔.
มทฺทีเจวํ
คิรํ อจฺเฉรรูปินี;
เวสฺสนฺตรสฺสเตเชน,
รถํวหนฺติเทวตาฯ
๓๗๕.
อาคนฺตฺวาน รถํ ยาจิ,
อปโร พฺราหฺมโณ ตโต;
โพธิสตฺโตปิโสทาสิ,
รถํ ตสฺส อนิคฺฆิยํฯ
๓๗๖.
สกปฺปิเย ททนฺตมฺหิ,
มทฺที ปหฏฺฐมานสา;
สาธุการํ ปวตฺเตสิ,
สทา มจฺเฉรหิํสินีฯ
๓๗๗.
ทินฺเน
ธาริยิํสุ เทวปุตฺตกา;
สพฺเพ เต ปตฺถิกา อาสุํ,
ราชามทฺทิํ ตทาพฺรวีฯ
๓๗๘.
ตฺวํ มทฺทิ กณฺหํคณฺหาหิ,
ลหุเอสา กนิฏฺฐกา;
อหํ ชาลิํ คเหสฺสามิ,
ครุโก ภาติโกหิโสฯ
๓๗๙.
ราชา
ราชปุตฺตีจ ทาริกํ;
สมฺโมทมานา ปกฺกามุํ,
อญฺญมญฺญ ปิยํ วทาฯ
๓๘๐.
อาคจฺฉนฺเต ปฏิปถํ,
ทิสฺวาน อทฺธิเกชเน;
เอวํ ปุจฺฉิยคญฺฉิํสุ,
กุหิํ วงฺกตปพฺพโตฯ
๓๘๑.
กลุณํ
ปุจฺฉิตา อทฺธิกาชนา;
เอวํ เต ปฏิเวเทสุํ,
ทูเรวงฺกตปพฺพโตฯ
๓๘๒.
มคฺคาสนฺเนสุ ปสฺสนฺตา,
ทารกา ผลิเน ทุเม;
เตสํผลานํ เหตุมฺหิ,
ปิตโร อุปโรทเรฯ
๓๘๓.
โรทนฺเต ทารเก ทิสฺวา,
อุพฺพิคฺคา วิปุลา ทุมา;
ยสเมโวนมิตฺวาน,
อุปคจฺฉนฺติ ทารเกฯ
๓๘๔.
อิทํ
มทฺที สสงฺกสนฺนิภา;
ปิติปุณฺเณน กาเยน,
เอวํคายิตฺถ นนฺทนาฯ
๓๘๕.
อจฺเฉรํ วต โลกสฺมิํ,
อพฺภูตํ โลมหํสนํ,
เวสฺสนฺตรสฺส เตเชน;
สยเม โวนตา ทุมาฯ
๓๘๖.
สํขิปิํสุ
อนุกมฺปาย ทารเก;
นิกฺขนฺตทิวเสเนว,
เชตรฏฺฐมุปาคมุํฯ
๓๘๗.
เอกาเหเนวเต ติํส-
โยชนานิ อติกฺกมุํ;
สายนฺเห มาตุลํนาม,
สมฺปตฺตา นครํ สุภํฯ
๓๘๘.
นครสฺสสฺส ทฺวารมฺหิ,
สาลายํ นิสิทิํ สุเต;
เขทํ วิโนทมานาว,
โตเสนฺตา ทารเก ทุเวฯ
๓๘๙.
มทฺทีปิ
รชํ ปาเทสุ ปุญฺฉิย;
สมฺพหิตฺวาน ปาเทจ,
วิชยนฺตี ฐิตา ตทาฯ
๓๙๐.
สาลาย นิกฺขมิตฺวาน,
ภตฺตุจกฺขุปเถ ฐิตา;
ทิโสทิสํ โอโลเกสิ,
มทฺที กนฺตารเขทินีฯ
๓๙๑.
เชติโย
ทิสฺวาน อสหายิกํ
มทฺทิํ เอวํอุคฺโฆสิํสุ,
อิตฺถี อิจฺเฉรรูวินีฯ
๓๙๒.
วยฺหาหิ ปริยายิตฺวา,
สิวิกาย รเถนจ;
สาชฺช มทฺทีอรญฺญสฺมิ,
ปตฺถิกา ปริธาวติฯ
๓๙๓.
อนาถาคมนํ มทฺทิํ,
ภตฺตารา ปุตฺตเกหิจ,
ทิสฺวาคนฺตฺวานา จิกฺขํสุ,
เชตินฺทานํ ขเณน ตาฯ
๓๙๔.
ตํ
โรทมานา อุปาคมุํ;
เวสฺสนฺตรสฺส ปาเทส,
นิปจฺจ อิติ ปุจฺฉิสุํฯ
๓๙๕.
กิจฺจินุ เทว กุสลํ,
กิจฺจิ เทว อนามยํ;
กิจฺจิปิตา อโรโคเต,
สิวีนญฺจ อนามยํ;
โก เต พลํ มหาราช,
โกนุ เต รถมณฺฑลํฯ
๓๙๖.
อนสฺสโก
ทีฆมทฺธาน มาคโต;
กิจฺจามิตฺเตหิ ปกโต,
อนุปฺปตฺโต สิมํทิสํฯ
๓๙๗.
อถ เวสฺสนฺตโรราชา,
อาคตเหตุมตฺตโน;
ญาเปตุํ เชตราชูนํ,
อิมาคาถา อภาสถฯ
๓๙๘.
กุสลญฺเจว
อโถ สมฺม อนามยํ;
อโถ วิภา อโรโคเม,
สิวีนญฺจ อานามยํฯ
๓๙๙.
อหญฺหิกุญฺชรํ ทชฺชํ,
สพฺพเสตํ คชุตฺตมํ;
พฺราหฺมณานํ สาลงฺการํ,
เขตฺตญฺญุํ รฐปูชิตํฯ
๔๐๐.
ตสฺมิํ เม สิวโยกุทฺธา,
วิภา อุปหโตมโน;
อวรุทฺธสิ มํ ราชา,
วงฺกํคจฺฉามิปพฺพตํฯ
๔๐๑.
ตทา
พลานุปฺปทมานสา;
เอวํ โตสิํสุ ราชานํ,
นิกฺขนฺตํ สกรฐโตฯ
๔๐๒.
สฺวาคตนฺเต มหาราช,
อโถเตอทุราคตํ;
อิสฺสโร สิอนุปฺปตฺโต,
ยํอิธตฺถิปเวทยฯ
๔๐๓.
อิเธว
เชตรฏฺเฐ รเถสภ;
ยาว เชตา คมิสฺสนฺติ,
รญฺโญ สนฺติก ยาจิตุํฯ
๔๐๔.
ตทา เวสฺสนฺตโร อาห,
มาโวคมิตฺถ สนฺติกํ;
ยาจิตุํ มม ปิตุสฺส,
ราชาปิ ตตฺถ นิสฺสโรฯ
๔๐๕.
อจฺจุคฺคตาหิ สิวโย,
พลคฺคาเน คมาจเย,
เตปอธํสิ ตุมิจฺฉนฺติ,
ราชานํ มม การณาฯ
๔๐๖.
สเจเอวํ
สิยา เชตุตฺตเร ปุเร;
อิเธวรชฺชํ กาเรหิ,
เชเตหิ ปริวาริโตฯ
๔๐๗.
อิทฺธํ ผิตญฺจิทํรฏฺฐํ,
อิทฺโธ ชนปโท มหา;
มติํ กโรหิ ตฺวํ เทว,
รชฺชสฺส มนุสฺสติตุํฯ
๔๐๘.
อลํ
ปพฺพาชิตสฺส รฏฺฐโต;
อตุฏฺฐา สิวโยจาสุํ,
มญฺเจรชฺเชภิเสจยฺยูํฯ
๔๐๙.
อสมฺโมทนี ยมฺปิโวอสฺส,
อจฺจนฺตํ มมการณา;
สิวีหิ ภณฺฑนญฺจาวิ,
วิคฺคโห เม นรุจฺจติฯ
๔๑๐.
ปฏิคฺคหิตํ ยํ ทินฺนํ,
สพฺพสฺส อคฺฆิยํ กตํ;
อวรุทฺธสิ มํ ราชา,
วงฺก คจฺฉามิปพฺพตํฯ
๔๑๑.
อเนก
เชตราชูหิ ยาจิโต;
อนิจฺฉนฺโต ปฏิกฺขีปิ,
รชฺชํ โส เชตรฏฺฐเกฯ
๔๑๒.
นครํ อปวีสิตฺวา,
สาลํ สาณิปริกฺขิปํ;
กาเรตฺวา เอกรตฺติํโส,
สยี สปุตฺตทารโกฯ
๔๑๓.
ปุพฺพณฺหสมเย
นานคฺคํ รสโภชนํ;
นูตฺวา โส เชตราชูหิ,
ปริวุโตว นิกฺขมิฯ
๔๑๔.
เชตราชา ปนฺนรส-
โยชนํ เชตรฏฺฐโต;
คนฺตฺวาน วนทฺวารมฺหิ
ฐิตามคฺค มภาสิสุํฯ
๔๑๕.
เอสเสโลมหาราช,
ปพฺพโต คนฺธมาทโน;
ยตฺต ตฺวํ สห ปุตฺเตหิ,
สหภริยาย วจฺฉสิฯ
๔๑๖.
ตํ
อสฺสุเนตฺตา รุทมฺมุขา;
อิโต คจฺฉํมหาราช,
อุชุํ เยนุตฺตราภิมุโขฯ
๔๑๗.
อถ ทกฺขสิ ภทฺทนฺเต,
เวปุลฺลํนาม ปพฺพตํ;
นานาทุมคณากิณฺณํ,
สีตจฺฉายํ มโนรมํฯ
๔๑๘.
ตมติกฺกมภทฺทนฺเต
อถทกฺขสิอาปคํ;
นทิํเกตุมทิํนาม,
คมฺภีรํคิริคพฺภรํฯ
๔๑๙.
ปุถุโลมจฺฉอากิณฺณํ,
สุปฺปติตฺถํมโหทกํ;
ถตฺตนูตฺวาปิวิตฺวาจ,
อสฺสาเสตฺวาสปุตฺตเกฯ
๔๒๐.
อถทกฺขสิภทฺทนฺเต,
นคฺโรธํมธุวิปฺผลํ;
รมฺมเก สิขเรชาตํ,
สีตจฺฉายํมโนรมํฯ
๔๒๑.
อถ
นาฬิกํนาม ปพฺพตํ;
นานาทิช คณากิณฺณํ,
เสลํ กิํ ปุริสายุตํฯ
๔๒๒.
ตสฺสอุตฺตรปุพฺเพน,
มุจลินฺโทนามโสสโร;
ปุณฺฑริเกหิสญฺฉนฺโน,
เสตโสคนฺธิเกหิจฯ
๔๒๓.
โสวนํ เมฆสงฺกาสํ,
ธุวํ หริตสทฺทลํ;
สีโหวา มิสเปกฺขีว,
วนสณฺฑํ วิคาหยฯ
๔๒๔.
ตตฺถ
นานาวณฺณา พหูทิชา;
กูชนฺติ มุปกูชนฺติ,
อุตุสํปุปฺผิเต ทุเมฯ
๔๒๕.
คนฺตฺวา คิริวิทุคฺคานํ,
นทีนํ ปภวานิจ;
โส อทฺทส โปกฺขรณิํ,
กรญฺจ-ก กุธายุตํฯ
๔๒๖.
ปุถุโล มจฺฉอากิณฺณํ,
สุปฺปติตฺถํ มโหทกํ;
สมญฺจ จตุรํ สญฺจ,
สาทุํ อปฺปติคนฺธิยํฯ
๔๒๗.
ตสฺสา
ปณฺณสาลํ อมาปย;
ปณฺณสาลํ อมาเปตฺวา,
อุญฺฉาจริยาย อีหถฯ
๔๒๘.
เอวญฺหิ เชตราชาโน,
อาจิกฺขิตฺวาน อญฺชสํ;
เอกํ เชตปุตฺตํ พฺยตฺตํ,
อามนฺเตสุํ สุสิกฺขิตํฯ
๔๒๙.
คจฺฉนฺเตจา
ปริคฺคณฺหสฺสุ ลุทฺธก;
อิจฺเจวํ สญฺญาเปตฺวาน,
วนทฺวาเร ฐปิํ สุตํฯ
๔๓๐.
นานาภย วิโนทาย,
เวสฺสนฺตรสฺส ราชิโน;
อารกฺขํ เต ฐเปตฺวาน,
อาคมิํสุ สกํปุรํฯ
๔๓๑.
เวสฺสนฺตโรจ คจฺฉนฺโต,
คนฺธ มาทนปพฺพตํ;
สปุตฺต
วิสฺสมี ทิวสํ ตหิํฯ
๔๓๒.
ตโตตฺตราหิ มุโขโส,
คจฺฉ เวปุลฺล ปพฺพตํ;
ปตฺวา ตปฺปาท มคฺเคน,
ปตฺโต เกตุมติํ นทิํฯ
๔๓๓.
ติสฺสา ตีเร นิสีทิตฺวา,
มํสํขาทิย สุนฺทรํ;
ทินฺนเมเกน ลุทฺเธน,
นูตฺวา ปิตฺวาจ วิสฺสมีฯ
๔๓๔.
โสณฺณสูจิํ
ทตฺวาน โส ตโตปรํ;
คจฺฉนฺโต ทกฺขินิคฺโรธํ,
ปพฺพตสิขเร ฐิตํฯ
๔๓๕.
ตสฺสมูเล นิสีทิตฺวา,
โถกํผลานิ ภุญฺชิย;
ตโตปรํ ส คจฺฉนฺโต,
ปตฺโต นาฬิกปพฺพตํฯ
๔๓๖.
นาฬิกํ ปริหริตฺวา,
คจฺฉนฺโต โส มหาสรํ;
มุจลินฺทํ อุปาคญฺฉิ,
นานากมล ภูสิตํฯ
๔๓๗.
ตสฺส
ขุทฺทมคฺเคน คจฺฉตา;
ทิฏฺฐํ พฺรหาวนํ รมฺมํ,
ผล ปุปฺผาน ปูริตํฯ
๔๓๘.
ตมติกฺกมฺม คจฺฉนฺโต,
อนุปุพฺเพน ขตฺถิโย;
จตุรํส โปกฺขรณิํ,
สมฺปตฺโต, สิ มโหทกํฯ
๔๓๙.
เวสฺสนฺตโรจ
ชาลีกณฺหาชินา จุโภ;
ตตฺเถว เต วิสฺสมิํสุ,
อญฺญมญฺญปิยํวทาฯ
๔๔๐.
อาวชฺชนฺโต ตทา สกฺโก,
ปสฺสิตฺถ เทวกุญฺชโร;
หิมวนฺตํ มหาสตฺตํ,
ปวิฏฺฐํภยเภรวํฯ
๔๔๑.
วิสฺสุกมฺมํ เทวปุตฺตํ,
ปกฺโกสาปิย โส ตโต;
อสฺสมํ มาปนตฺถาย,
เปเสสิ วงฺกปพฺพตํฯ
๔๔๒.
วิสฺสุกมฺโมปิ
โอตริตฺวา เทวโลกโต;
วงฺกปพฺพต กุจฺฉิมฺหิ,
มาเปสิ อสฺสเม ทุเวฯ
๔๔๓.
ทุเวจ จงฺกเมรตฺติ-
ทิวา ฐานานิมาปยิ;
ปฏิรูเปสุ ฐาเนสุ,
ปุปฺผิเต ผลิเต ทุเมฯ
๔๔๔.
ปฏิยาทิยิตฺวา สมณ-
ปริกฺขาเร อเสสโต;
อกฺขรานิปิ โสกาสิ,
เอวํอสฺสม ภิตฺติยํฯ
๔๔๕.
ปพฺพชฺชํ
โยเต อิเม คณฺหนฺตุเว;
ปพฺพชิตฺวาน อจฺฉนฺตุ,
อิมมฺหิอสฺสเม สุขํฯ
๔๔๖.
เอวํลิขิตฺวาน โสเทโว,
อมนุสฺเสจ เภรเว;
มิเค ขเค ปลาเปตฺวา,
สกฐาน คโต อหุฯ
๔๔๗.
โส
ทิสฺวา เวสฺสนฺตโร ตโต;
ปพฺพชิตาน มาวาโส,
อยํ เหหีติ จินฺติยฯ
๔๔๘.
มทฺทิํ อสฺสม ทฺวารมฺหิ,
ฐเปตฺวา ปุตฺตเกปิจ;
อสฺสมํ ปวิสิตฺวาน,
ปสฺสิตฺถ อกฺขรานิโสฯ
๔๔๙.
อิทํสกฺเกน ทินฺนํติ,
อุตฺวา โส ตุฏฺฐมานโส;
ปณฺณสาลํ ปวิสิตฺถ,
เอกโก ปพฺพเชตเวฯ
๔๕๐.
ตหิํ
อปเนตฺวา สสาฏเก;
โอมุญฺจิตฺวาน โสรตฺต-
วากจีรํ นิวาสยิฯ
๔๕๑.
อํเส กตฺวาน อชิน-
จมฺมญฺจ สกฺกทตฺติยํ;
คณฺหิตฺถ อิสิเวสํโส,
พนฺธิตฺวา ชฏมณฺฑลํฯ
๔๕๒.
ทณฺฑมาทาย
ปณฺณสาลาย จงฺกมํ;
อารุยฺห อุท, เนตฺวานํ,
จงฺกมี อปราปรํฯ
๔๕๓.
ตโตโส ปุตฺตทารานํ,
สนฺติกํ สํวุตินฺทฺริโย;
อาคญฺฉิ สฏฺฐิ วสฺโสว,
เถโร โอรุยฺห จงฺกมาฯ
๔๕๔.
มทฺทีทิสฺวา มหาสตฺตํ,
กลุนํ ปริเทวยิ;
นิปจฺจ ตสฺส ปาเทสุ,
ปุราณานิ อนุตฺถุนํฯ
๔๕๕.
ตโต
สทฺธิํ ปวิสิ อสฺสมํ;
คนฺตฺวา สกปณฺณสาลํ,
อิสิเวสคฺคหา อหุฯ
๔๕๖.
ปจฺฉาปุตฺเตปิ ตาปส-
กุมารเก กริํสุเต;
วสิํสุ วงฺกกุจฺฉิมฺหิ,
จตฺตาโร ขตฺติยาชนาฯ
๔๕๗.
อถมทฺที วรํยาจิ,
มหาสตฺตํ มหาอิสิํ;
มาตุมฺเห เทวคญฺฉิตฺถ,
ผลาผล คเวสนํฯ
๔๕๘.
อิธปุตฺเต
วเสยฺยาถ ยถาสุขํ;
อหเมวา หริสฺสามิ,
มูลาเลจ ผลาผเลฯ
๔๕๙.
เอวํวรํ ยาจิตฺวาน,
อรญฺญโต ผลาผลํ;
อาหริตฺวาน โปเสสิ,
ชฏินีสา ตโยชเนฯ
๔๖๐.
โพธิสตฺโตปิ
วรํมทฺทิํ สุจารินิํ;
มาคจฺฉ อากาเลภทฺเท,
ปฏฺฐายิโต มมนฺติกํฯ
๔๖๑.
อิตฺถีจ พฺรหฺมจริย-
มลํนาม สุเมธเส;
พฺรหฺมจาริํหิ นาเสนฺติ,
ตสฺมา ยาจามิ มํวรํฯ
๔๖๒.
สมฺปฏิจฺฉิตฺถ สาธูติ,
สามทฺที พฺรหฺมจารินี;
สกฏฺฐาเน เต วสิํสุ,
ภาเวนฺตา ปิย ภาวนํฯ
๔๖๔.
เมตฺตาย
มเหสิสฺส ติโยชเน;
อญฺญมญฺญํ เมตฺตายิํสุ,
สมนฺตา สพฺพปาณิโนฯ
๔๖๔.
ปาโตวุฏฺฐาย มทฺทีปิ,
อุปฏฺฐาปิย ปานิยํ;
ปริโภชนิยญฺเจว,
มุโขทกญฺจ อาหริฯ
๔๖๕.
ทนฺตกฏฺฐญฺจ
ตโต อสฺสมมณฺฑลํ;
สมฺมชิตฺวาน ทฺเวปุตฺเต,
ฐเปตฺวา ปิตุสนฺติเกฯ
๔๖๖.
ขณิตฺติํ ปจฺฉิ มาทาย,
องฺกุสญฺจาปิ คณฺหิย;
วนมูลผลตฺถาย,
ปาเวกฺขิ เอกิกาวนํฯ
๔๙๗.
สายนฺหสมเย ปจฺฉิํ,
มูลาเลหิ ผเลหิจ;
ปูราเปตฺวาน สาคญฺฉิ,
ปณฺณสาลํ อรญฺญโตฯ
๔๖๘.
ผลปจฺฉิํ
สยํ นฺหาตฺวาน ปุตฺตเก;
นฺหาเปตฺวาจ ภุญฺชิํสุ,
โมเทนฺตา จตุโรชนาฯ
๔๖๙.
ภุตฺวา นลฺลาป สลฺลาปํ,
กตฺวาน ปุตฺตเก ทุเว;
มทฺทีอาทาย ปาวีสิ,
สาปณฺณสาลมตฺตโนฯ
๔๗๐.
เอวํวุตฺตนิยาเมน,
จตฺตาโรขตฺติยาชนา;
วงฺกปพฺพตกุจฺฉิมฺหิ,
สตฺตมาเสวสิํสุเตฯ
๔๗๑.
ตทากลิงฺครฏฺฐมฺหิ
คามมฺหิทุนฺนิวิฏฺฐเก;
พฺรหฺมโณชูจโกนาม,
ภิกฺขาจาโร อลกฺขิโกฯ
๔๗๒.
กหาปณสตํลทฺธา,
ภิกฺขาจาเรนพฺราหฺมโณ;
เอกพฺราหฺมณกุลมฺหิ,
ถเปตฺวาปุนโสคโตฯ
๔๗๓.
อนาคนฺตฺวาจิรายนฺเต,
ชูจกมฺหิคหาปณํ,
ขีณํพฺราหฺมณเคหมฺหิ,
วลญฺเชตฺวาอเสสโตฯ
๔๗๔.
โจเทสิคหาปณํโส
ปจฺฉาคนฺตฺวานชูจโก;
กหาปณสฺสขีณตฺตา,
ทาตุํนาสกฺขิพฺราหฺมโณฯ
๔๗๕.
ธีตา ตสฺส พฺราหฺมณสฺส,
นาเมนามิตฺตตาปนา;
ยุวตีรูปวนฺตีจ,
ชูจกสฺสอทํสุตํฯ
๔๗๖.
วสิตฺถทุนฺนิวิฏฺฐมฺหิ
อาทายามิตฺตตาปนํ;
ทหริํชิณฺณโกปาโป,
ชูจโกยาจชีวโกฯ
๔๗๗.
อมิตฺตตาปนาสมฺมา,
ครุํกตฺวานพฺราหฺมณํ;
ปฏิชคฺคติอินฺทํว,
สูชาอุฏฺฐานสีลินีฯ
๔๗๘.
ยุวาโนพฺราหฺมณาอญฺเญ,
ทิสฺวานามิตฺตตาปนํ;
ชายาวตฺเตนสมฺปนฺนํ,
สทาเรอิติตชฺชเรฯ
๔๗๙.
อยํมหลฺลกํสมฺมา
ปฏิชคฺคติชูจกํ;
กิํ ปมชฺชถ อมฺหากํ,
ยุวานานํตุ โว สตํฯ
๔๘๐.
ปฏิชคฺคถโนพาลา,
ปสฺสิตฺวา มิตฺตตาปนํ;
โนเจปฏิชคฺเคยฺยาถ,
ทณฺเฑสฺสามขรํภุสํฯ
๔๘๑.
ตชฺชิตา
ปตีหิ ภยมานสา;
สนฺนิสินฺนา มนฺตลิํสุ;
อารพฺภามิตฺตตาปนํฯ
๔๘๒.
ปลาเปสฺสาม อยฺยาโย,
อิมมฺหาทุนฺนิ วิฏฺฐโต;
เอวํสุขํ วิหิสฺสาม,
ชูจกสฺส ปชาปติํฯ
๔๘๓.
มนฺตยิตฺวานตา เอวํ,
นทิํ อุทกหาริยา;
สมาคนฺตา อุชฺฌายิํสุ,
ติตฺเถ อมิตฺตตาปนํฯ
๔๘๔.
อมิตฺตานุนเตมาตา
อมิตฺโตนุนเตปิตา;
เยสํชิณฺณสฺสปาทํสุ,
เอวํ ทหริยํ สติํฯ
๔๘๕.
อหิตํวตเตญฺญาตี,
มนฺตยิํสุ รโหคตา;
เยตํชิณฺณสฺส ปาทํสุ,
เอวํ ทหริยํสติํฯ
๔๘๖.
อมนาปวาสํวสติ
ชิณฺเณนปตินาสห;
ยาตฺวํวสสิชิณฺณสฺส,
มตนฺเตชีวิตาวรํฯ
๔๘๗.
นหินุนเตวินฺทิํสุ,
มาตาปิตาจโสภเณ;
ตุยฺหตฺถายชูจกมฺหา,
ปติํอญฺญํสุโยพฺพนํฯ
๔๘๘.
ทุยิฏฺฐํเตนวมิยา,
อกตํอคฺคิหุตกํ;
เยตํชิณฺณสฺสปาทํสุ,
เอวํทหริยํสติํฯ
๔๘๙.
สมเณ
อกฺโกสิ พฺราหฺมจาริเน;
เยนเตนทหรีตฺวํ,
มญฺเญชิณฺเณนสงฺคมีฯ
๔๙๐.
นทุกฺขํอหินาทฏฺฐํ,
นทุกฺขํสตฺติยาหตํ;
ตญฺจทุกฺขญฺจติพฺพญฺจ,
ยํปสฺเสชิณฺณกํปติํฯ
๔๙๑.
นตฺถิขิฏฺฏานตฺถิรติ
ชิณฺเณนปตินาสห;
นตฺถิอลฺลาปสลฺลาโป,
ชคฺฆิตุํวินโสภติฯ
๔๙๒.
ยทาทหโรทหรี,
มนฺตยิํสุรโหคตา;
สพฺพโสกาวินสฺสนฺติ,
เยเกจิหทยสฺสิตาฯ
๔๙๓.
ทหรีตฺวํรูปาตี,
ปุริสาตฺวมภิปตฺถิตา;
คจฺฉ ญาติกุเล อจฺฉ,
กิํ ชิณฺโณ รมยิสฺสติฯ
๔๙๔.
โรทมานาวอาคญฺฉิ
สาฆรํปริภาสิตา;
พฺราหฺมณีหิ หิรายนฺตี,
ฆฏมาทายสีฆโสฯ
๔๙๕.
โรทนฺติํ อาคตํชายํ,
ทิสฺวากิํ โภติโรทิย;
อาคจฺฉ สีติปุจฺฉิตฺถ,
ปจฺจุคฺคจฺฉํ วชูจโกฯ
๔๙๖.
นเตพฺราหฺมณ
นทิํ อุทกหาริยา;
ถิโยมํปริภาสิํสุ,
ตยาชิณฺเณนพฺราหฺมณฯ
๔๙๗.
พฺราหฺมณฺยาภาสมานาย,
กถํสุตฺวานพฺราหฺมโณ;
โตเสนฺโตภริยํรุณฺณํ,
ชิณฺโณโสเอตทพฺรวีฯ
๔๙๘.
มาเมตฺวํอกรากมฺมํ,
มเมอุทกมาหริ;
อหํอุทกมาหิสฺสํ,
มาโภติกุปิตาอหุฯ
๔๙๙.
นาหํตมฺหิกุเลชาตา
ยํตฺวํอุทกมาหริ;
เอวํพฺราหฺมณชานาหิ,
นเตวจฺฉามิหํฆเรฯ
๕๐๐.
สเจเมทาสํทาสิํ วา,
นานยิสฺสสิพฺราหฺมณ;
เอวํพฺราหฺมณชานาหิ,
นเตวจฺฉามสนฺติเกฯ
๕๐๑.
นตฺถิเม
ธนธญฺญญฺจ พฺรหฺมณิ;
กุโตตํ ทาสํทาสิํ วา,
อานยิสฺสามิ โภติยา,
อหํโภติํ อุปฏฺฐิสฺสํ,
มาโภติกุ ปิตาอหุฯ
๕๐๒.
เอหิเต อห มกฺขิสฺสํ,
ยถาเมวจนํสุตํ;
เอสเวสฺสนฺตโร ราชา,
วงฺเกวสติ ปพฺพเตฯ
๕๐๓.
ตํตฺวํคนฺตฺวาน ยาจสฺสุ,
ทาสํทาสิญฺจ พฺรหฺมณ;
โสเตทสฺสติ ยาจิโต,
ทาสํทาสิญฺจ ขตฺถิโยฯ
๕๐๔.
ชิณฺโณหสฺมิ
ทีโฆจทฺธาสุ ทุคฺคโม;
กถํคนฺตุํ สกฺขิสฺสมิ,
อุปฐิสฺสามิ ตํ อหํฯ
๕๐๕.
ยถาอคนฺตฺวา สงฺคามํ,
อยุทฺโธว ปราชิโต,
เอวเมว ตุวํพฺรหฺเม,
อคนฺตฺวาว ปราชิโตฯ
๕๐๖.
สเจเม
นานยิสฺสสิ พฺรหฺมณ;
เอวํ พฺรหฺมณ ชานาหิ,
นเตวจฺฉา มหํฆเร;
อมนาปํ เตกริสฺสามิ,
ตํเตทุกฺขํ ภวิสฺสติฯ
๕๐๗.
นกฺขตฺเต อุตุปุปฺเผสุ,
ยทามํทกฺขสิ ลงฺกตํ;
อญฺเญหิ สทฺธิํ รมมานํ,
ตนฺเตทุกฺขํ ภวิสฺสติฯ
๕๐๘.
อทสฺสเนน
ชิณฺณสฺส ปริเทวโต;
ภิยฺโยวงฺกา ปลิตาจ,
พหูเหสฺสนฺติ พฺรหฺมณฯ
๕๐๙.
ตโต โส พฺรหฺมโณ ภีโต,
พฺรหฺมณิยาว สานุโค;
อฏฺฏิโต กามราเคน,
พฺรหฺมณิํ เอตทพฺรวีฯ
๕๑๐.
ปาเถยฺยํเมกโรหิตฺวํ
สํกุลฺยาสกลานิจ;
มธุปิณฺฑิกาจสุกตาโย,
สตฺถุ ภตฺตญฺจพฺรหฺมณิฯ
๕๑๑.
อานยิสฺสํ เมถุนเก,
อุโภทาสกุมารเก;
เตตํปริจริสฺสนฺติ,
รตฺติํทิวมตนฺทิตาฯ
๕๑๒.
สาขิปฺปํปฏิยาเทสิ
ปาเถยฺยํมิตฺตตาปนา;
ปฏิยาทิตนฺติ อาจิกฺขิ,
พฺรหฺมณสฺสอลกฺขิโนฯ
๕๑๓.
เคเหทุพฺพลฐานํโส,
ถิรํกตฺวานพฺรหฺมโณ;
ภริยายโคปนตฺถํ,
คุตฺตทฺวารญฺจสงฺขริฯ
๕๑๔.
ทารูนิอาหริตฺวาน,
ฆเฏปูเรสิวารินา;
ชายายสุขวาสตฺถํ,
อนิกฺขนฺตุํจเคหโตฯ
๕๑๕.
ปจฺจกฺเขเยว
อิสิเวสํสมาทิย;
ปสฺสิตฺวาภริยํเอวํ,
โอวเทสิสชูจโกฯ
๕๑๖.
อิโตปฐายตฺวํภทฺเท,
วิกาเลมาสฺสุนิกฺขมิ;
มมอาคมนายาว,
วเสสิอปฺปมตฺตกาฯ
๕๑๗.
อิทํวตฺวานลคฺคิตฺวา
โสปาเถยฺยปสิพฺพหํ;
อุปาหนญฺจอารุยฺห,
คณฺหีกตฺตรทณฺฑกํฯ
๕๑๘.
ตโตโสรุณฺณมุเขน,
ภริยํกตฺวาปทกฺขิณํ;
โสจมาโน วปกฺกามิ,
ทาสเก ปริเยสิตุํฯ