๙. อสงฺขตสํยุตฺตํ
๑. ปฐมวคฺโค
๑-๑๑. กายคตาสติสุตฺตาทิวณฺณนา
๓๖๖-๓๗๖. อสงฺขตนฺติ ‘‘อกต’’นฺติฯ หิตํ เอสนฺเตนาติ เมตฺตายนฺเตนฯ อนุกมฺปมาเนนาติ กรุณายนฺเตนฯ อุปาทายาติ อาทิยิตฺวาติ อยมตฺโถติอาห ‘‘จิตฺเตน ปริคฺคเหตฺวา’’ติฯ อวิปรีตธมฺมเทสนาติ อวิปรีตธมฺมสฺส เทสนา, ปฏิปตฺติมฺปิ สาวกา วิย ครุโก ภควาฯ ทายชฺชํ อตฺตโน อธิฏฺฐิตํ นิยฺยาเตติฯ
ภิกฺขาสมฺปตฺติกาลาทีนํ สตฺตนฺนํ สปฺปายานํ สมฺปตฺติยา ลพฺภนกาเลฯ วิปตฺติกาเล ปน เอตฺถ วุตฺตวิปริยาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ภาริยนฺติ ทุกฺขพหุลตาย ทารุณํฯ อมฺหากํ สนฺติกา ลทฺธพฺพาฯ ตุมฺหากํ อนุสาสนีติ ตุมฺหากํ ทาตพฺพา อนุสาสนีฯ
กายคตาสติสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
๒. ทุติยวคฺโค
๒๓-๓๓. อสงฺขตสุตฺตาทิวณฺณนา
๓๗๗-๔๐๙. ตตฺถ จ นตฺถิ เอตฺถ ตณฺหาสงฺขาตํ นตํ, นตฺถิ เอตสฺมิํ วา อธิคเต ปุคฺคลภาโวติ อนตํฯ อนาสวนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ สจฺจธมฺมตาย สจฺจํฯ วฏฺฏทุกฺขโต ปารเมตีติ ปารํฯ สณฺหฏฺเฐนาติ สุขุมฏฺเฐน นิปุณํฯ ตโต เอว ทุทฺทสตายฯ อชชฺชรํ นิจฺจสภาวตฺตาฯ นตฺถิ เอตสฺส นิทสฺสนนฺติ วา อนิทสฺสนํฯ เอตสฺมิํ อธิคเต นตฺถิ สํสาเรฯ ปปญฺจนฺติ วา นิปฺปปญฺจํฯ
เอตสฺมิํ อมตํฯ อตปฺปกฏฺเฐน วา ปณีตํฯ สุขเหตุตาย วา สิวํฯ ตณฺหา ขียนฺติ เอตฺถาติ ตณฺหกฺขยํฯ
อญฺญสฺส ตาทิสสฺส อภาวโต วิมฺหาปนียตาย อภูตเมวาติฯ กุโตจิ ปจฺจยโต อนิพฺพตฺตเมว หุตฺวา ภูตํ วิชฺชมานํฯ เตนาห ‘‘อชาตํ หุตฺวา อตฺถี’’ติฯ นตฺถิ เอตฺถ ทุกฺขนฺติ นิทฺทุกฺขํ, ตสฺส ภาโว นิทฺทุกฺขตฺตํฯ ตสฺมา อนีติกํ อีติรหิตํฯ วานํ วุจฺจติ ตณฺหา, ตทภาเวน นิพฺพานํฯ พฺยาพชฺฌํ วุจฺจติ ทุกฺขํ, ตทภาเวน อพฺยาพชฺฌํฯ ปรมตฺถโต สจฺจโต สุทฺธิภาเวนฯ กามา เอว ปุถุชฺชเนหิ อลฺลียิตพฺพโต อาลยาฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ ปติฏฺฐฏฺเฐนาติ ปติฏฺฐาภาเวน วฏฺฏทุกฺขโต มุจฺจิตุกามานํ ทีปสทิสํ โอเฆหิ อนชฺโฌตฺถรณียตฺตาฯ อลฺลียิตพฺพยุตฺตฏฺเฐนาติ อลฺลียิตุํ อรหภาวโตฯ ตายนฏฺเฐนาติ สปรตายนฏฺเฐนฯ ภยสรณฏฺเฐนาติ ภยสฺส หิํสนฏฺเฐนฯ เสฏฺฐํ อุตฺตมํฯ คตีติ คนฺธพฺพฏฺฐานํฯ
อสงฺขตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
อสงฺขตสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ