ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
ขุทฺทกนิกาเย
สุตฺตนิปาตปาฬิ
๑. อุรควคฺโค
๑. อุรคสุตฺตํ
๑.
โย
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ
๒.
โย ราคมุทจฺฉิทา อเสสํ, ภิสปุปฺผํว สโรรุหํ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ, ปุราณํฯ
๓.
โย
โส
๔.
โย
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๕.
โย นาชฺฌคมา ภเวสุ สารํ, วิจินํ ปุปฺผมิว
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๖.
ยสฺสนฺตรโต น สนฺติ โกปา, อิติภวาภวตญฺจ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๗.
ยสฺส
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๘.
โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี, สพฺพํ อจฺจคมา อิมํ ปปญฺจํ;
โส
๙.
โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี, สพฺพํ วิตถมิทนฺติ ญตฺวา
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๐.
โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี, สพฺพํ วิตถมิทนฺติ วีตโลโภ;
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๑.
โย
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๒.
โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี, สพฺพํ วิตถมิทนฺติ วีตโทโส;
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๓.
โย
โส
๑๔.
ยสฺสานุสยา น สนฺติ เกจิ, มูลา จ อกุสลา สมูหตาเส;
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๕.
ยสฺส ทรถชา น สนฺติ เกจิ, โอรํ อาคมนาย ปจฺจยาเส;
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๖.
ยสฺส วนถชา น สนฺติ เกจิ, วินิพนฺธาย ภวาย เหตุกปฺปา;
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
๑๗.
โย
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ, อุรโค ชิณฺณมิวตฺตจํ ปุราณํฯ
อุรคสุตฺตํ ปฐมํ นิฏฺฐิตํฯ
๒. ธนิยสุตฺตํ
๑๘.
‘‘ปกฺโกทโน
อนุตีเร มหิยา สมานวาโส;
ฉนฺนา กุฏิ อาหิโต คินิ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๑๙.
‘‘อกฺโกธโน วิคตขิโลหมสฺมิ
อนุตีเร มหิเยกรตฺติวาโส;
วิวฏา กุฏิ นิพฺพุโต คินิ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๐.
‘‘อนฺธกมกสา
กจฺเฉ รูฬฺหติเณ จรนฺติ คาโว;
วุฏฺฐิมฺปิ สเหยฺยุมาคตํ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๑.
‘‘พทฺธาสิ ภิสี สุสงฺขตา, (อิติ ภควา)
ติณฺโณ ปารคโต วิเนยฺย โอฆํ;
อตฺโถ ภิสิยา น วิชฺชติ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๒.
‘‘โคปี
ทีฆรตฺตํ
ตสฺสา
๒๓.
‘‘จิตฺตํ มม อสฺสวํ วิมุตฺตํ, (อิติ ภควา)
ทีฆรตฺตํ ปริภาวิตํ สุทนฺตํ;
ปาปํ ปน เม น วิชฺชติ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๔.
‘‘อตฺตเวตนภโตหมสฺมิ
ปุตฺตา จ เม สมานิยา อโรคา;
เตสํ น สุณามิ กิญฺจิ ปาปํ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๕.
‘‘นาหํ ภตโกสฺมิ กสฺสจิ, (อิติ ภควา)
นิพฺพิฏฺเฐน จรามิ สพฺพโลเก;
อตฺโถ ภติยา น วิชฺชติ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๖.
‘‘อตฺถิ วสา อตฺถิ เธนุปา, (อิติ ธนิโย โคโป)
โคธรณิโย ปเวณิโยปิ อตฺถิ;
อุสโภปิ ควมฺปตีธ อตฺถิ, อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว’’ฯ
๒๗.
‘‘นตฺถิ
โคธรณิโย ปเวณิโยปิ นตฺถิ;
อุสโภปิ
๒๘.
‘‘ขิลา นิขาตา อสมฺปเวธี, (อิติ ธนิโย โคโป)
ทามา มุญฺชมยา นวา สุสณฺฐานา;
น หิ สกฺขินฺติ เธนุปาปิ เฉตฺตุํ
๒๙.
‘‘อุสโภริว เฉตฺว
นาโค ปูติลตํว ทาลยิตฺวา
นาหํ ปุนุเปสฺสํ
๓๐.
‘‘นินฺนญฺจ ถลญฺจ ปูรยนฺโต, มหาเมโฆ ปวสฺสิ ตาวเทว;
สุตฺวา เทวสฺส วสฺสโต, อิมมตฺถํ ธนิโย อภาสถฯ
๓๑.
‘‘ลาภา
สรณํ ตํ อุเปม จกฺขุม, สตฺถา โน โหหิ ตุวํ มหามุนิฯ
๓๒.
‘‘โคปี จ อหญฺจ อสฺสวา, พฺรหฺมจริยํ
ชาติมรณสฺส
๓๓.
‘‘นนฺทติ
โคมา
อุปธี หิ นรสฺส นนฺทนา, น หิ โส นนฺทติ โย นิรูปธิ’’ฯ
๓๔.
‘‘โสจติ ปุตฺเตหิ ปุตฺติมา, (อิติ ภควา)
โคปิโย โคหิ ตเถว โสจติ;
อุปธี หิ นรสฺส โสจนา, น หิ โส โสจติ โย นิรูปธี’’ติฯ
ธนิยสุตฺตํ ทุติยํ นิฏฺฐิตํฯ
๓. ขคฺควิสาณสุตฺตํ
๓๕.
สพฺเพสุ
น ปุตฺตมิจฺเฉยฺย กุโต สหายํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๓๖.
สํสคฺคชาตสฺส
อาทีนวํ สฺเนหชํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๓๗.
มิตฺเต สุหชฺเช อนุกมฺปมาโน, หาเปติ อตฺถํ ปฏิพทฺธจิตฺโต;
เอตํ ภยํ สนฺถเว
๓๘.
วํโส วิสาโลว ยถา วิสตฺโต, ปุตฺเตสุ ทาเรสุ จ ยา อเปกฺขา;
วํสกฺกฬีโรว
๓๙.
มิโค อรญฺญมฺหิ ยถา อพทฺโธ
วิญฺญู นโร เสริตํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๐.
อามนฺตนา โหติ สหายมชฺเฌ, วาเส ฐาเน คมเน จาริกาย;
อนภิชฺฌิตํ เสริตํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๑.
ขิฑฺฑา
ปิยวิปฺปโยคํ วิชิคุจฺฉมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๒.
จาตุทฺทิโส
ปริสฺสยานํ สหิตา อฉมฺภี, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๓.
ทุสฺสงฺคหา ปพฺพชิตาปิ เอเก, อโถ คหฏฺฐา ฆรมาวสนฺตา;
อปฺโปสฺสุกฺโก ปรปุตฺเตสุ หุตฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๔.
โอโรปยิตฺวา
เฉตฺวาน
๔๕.
สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ, สทฺธิํ จรํ สาธุวิหาริธีรํ;
อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานิ, จเรยฺย เตนตฺตมโน สตีมาฯ
๔๖.
โน
ราชาว รฏฺฐํ วิชิตํ ปหาย, เอโก จเร มาตงฺครญฺเญว นาโคฯ
๔๗.
อทฺธา ปสํสาม สหายสมฺปทํ, เสฏฺฐา สมา เสวิตพฺพา สหายา;
เอเต อลทฺธา อนวชฺชโภชี, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๘.
ทิสฺวา สุวณฺณสฺส ปภสฺสรานิ, กมฺมารปุตฺเตน สุนิฏฺฐิตานิ;
สงฺฆฏฺฏมานานิ ทุเว ภุชสฺมิํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๔๙.
เอวํ
เอตํ ภยํ อายติํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๐.
กามา หิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา, วิรูปรูเปน มเถนฺติ จิตฺตํ;
อาทีนวํ กามคุเณสุ ทิสฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๑.
อีตี
เอตํ ภยํ กามคุเณสุ ทิสฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๒.
สีตญฺจ
สพฺพานิเปตานิ อภิสมฺภวิตฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๓.
นาโคว ยูถานิ วิวชฺชยิตฺวา, สญฺชาตขนฺโธ ปทุมี อุฬาโร;
ยถาภิรนฺตํ วิหรํ
๕๔.
อฏฺฐานตํ
อาทิจฺจพนฺธุสฺส วโจ นิสมฺม, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๕.
ทิฏฺฐีวิสูกานิ อุปาติวตฺโต, ปตฺโต นิยามํ ปฏิลทฺธมคฺโค;
อุปฺปนฺนญาโณมฺหิ อนญฺญเนยฺโย, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๖.
นิลฺโลลุโป
นิราสโย
๕๗.
ปาปํ สหายํ ปริวชฺชเยถ, อนตฺถทสฺสิํ วิสเม นิวิฏฺฐํ;
สยํ น เสเว ปสุตํ ปมตฺตํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๘.
พหุสฺสุตํ
อญฺญาย อตฺถานิ วิเนยฺย กงฺขํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๕๙.
ขิฑฺฑํ รติํ กามสุขญฺจ โลเก, อนลงฺกริตฺวา อนเปกฺขมาโน;
วิภูสนฏฺฐานา วิรโต สจฺจวาที, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๖๐.
ปุตฺตญฺจ ทารํ ปิตรญฺจ มาตรํ, ธนานิ ธญฺญานิ จ พนฺธวานิ
หิตฺวาน กามานิ ยโถธิกานิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๖๑.
สงฺโค
คโฬ เอโส อิติ ญตฺวา มุตีมา
๖๒.
สนฺทาลยิตฺวาน
อคฺคีว ทฑฺฒํ อนิวตฺตมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๖๓.
โอกฺขิตฺตจกฺขู
อนวสฺสุโต อปริฑยฺหมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๖๔.
โอหารยิตฺวา
กาสายวตฺโถ
๖๕.
รเสสุ เคธํ อกรํ อโลโล, อนญฺญโปสี สปทานจารี;
กุเล กุเล อปฺปฏิพทฺธจิตฺโต
๖๖.
ปหาย
อนิสฺสิโต เฉตฺว
๖๗.
วิปิฏฺฐิกตฺวาน สุขํ ทุขญฺจ, ปุพฺเพว จ โสมนสฺสโทมนสฺสํ;
ลทฺธานุเปกฺขํ สมถํ วิสุทฺธํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๖๘.
อารทฺธวีริโย ปรมตฺถปตฺติยา, อลีนจิตฺโต อกุสีตวุตฺติ;
ทฬฺหนิกฺกโม ถามพลูปปนฺโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๖๙.
ปฏิสลฺลานํ ฌานมริญฺจมาโน, ธมฺเมสุ นิจฺจํ อนุธมฺมจารี;
อาทีนวํ สมฺมสิตา ภเวสุ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๗๐.
ตณฺหกฺขยํ
สงฺขาตธมฺโม นิยโต ปธานวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๗๑.
สีโหว
ปทุมํว โตเยน อลิปฺปมาโน
๗๒.
สีโห ยถา ทาฐพลี ปสยฺห, ราชา มิคานํ อภิภุยฺย จารี;
เสเวถ ปนฺตานิ เสนาสนานิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๗๓.
เมตฺตํ อุเปกฺขํ กรุณํ วิมุตฺติํ, อาเสวมาโน มุทิตญฺจ กาเล;
สพฺเพน โลเกน อวิรุชฺฌมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๗๔.
ราคญฺจ
อสนฺตสํ ชีวิตสงฺขยมฺหิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
๗๕.
ภชนฺติ เสวนฺติ จ การณตฺถา, นิกฺการณา ทุลฺลภา อชฺช มิตฺตา;
อตฺตฏฺฐปญฺญา อสุจี มนุสฺสา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโปฯ
ขคฺควิสาณสุตฺตํ ตติยํ นิฏฺฐิตํฯ
๔. กสิภารทฺวาชสุตฺตํ
เอวํ
อทฺทสา โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ปิณฺฑาย ฐิตํฯ ทิสฺวาน ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อหํ โข, สมณ, กสามิ จ วปามิ จ; กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามิฯ ตฺวมฺปิ, สมณ, กสสฺสุ จ วปสฺสุ จ; กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชสฺสู’’ติฯ
‘‘อหมฺปิ โข, พฺราหฺมณ, กสามิ จ วปามิ จ; กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามี’’ติฯ ‘‘น โข ปน มยํ
อถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
๗๖.
‘‘กสฺสโก
กสิํ โน ปุจฺฉิโต พฺรูหิ, ยถา ชาเนมุ เต กสิํ’’ฯ
๗๗.
‘‘สทฺธา พีชํ ตโป วุฏฺฐิ, ปญฺญา เม ยุคนงฺคลํ;
หิรี อีสา มโน โยตฺตํ, สติ เม ผาลปาจนํฯ
๗๘.
‘‘กายคุตฺโต
สจฺจํ กโรมิ นิทฺทานํ, โสรจฺจํ เม ปโมจนํฯ
๗๙.
‘‘วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ, โยคกฺเขมาธิวาหนํ;
คจฺฉติ อนิวตฺตนฺตํ, ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจติฯ
๘๐.
‘‘เอวเมสา
เอตํ กสิํ กสิตฺวาน, สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตี’’ติฯ
อถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ มหติยา กํสปาติยา ปายสํ
๘๑.
‘‘คาถาภิคีตํ เม อโภชเนยฺยํ, สมฺปสฺสตํ พฺราหฺมณ เนส ธมฺโม;
คาถาภิคีตํ ปนุทนฺติ พุทฺธา, ธมฺเม สตี พฺราหฺมณ วุตฺติเรสาฯ
๘๒.
‘‘อญฺเญน
อนฺเนน ปาเนน อุปฏฺฐหสฺสุ, เขตฺตํ หิ ตํ ปุญฺญเปกฺขสฺส โหตี’’ติฯ
‘‘อถ
อถ
อถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ สํวิคฺโค โลมหฏฺฐชาโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควโต ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวา
อลตฺถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, อลตฺถ อุปสมฺปทํฯ อจิรูปสมฺปนฺโน โข ปนายสฺมา ภารทฺวาโช เอโก วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต นจิรสฺเสว – ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ, ตทนุตฺตรํ – พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสิฯ ‘‘ขีณา ชาติ, วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’’ติ อพฺภญฺญาสิฯ อญฺญตโร จ
กสิภารทฺวาชสุตฺตํ จตุตฺถํ นิฏฺฐิตํฯ
๕. จุนฺทสุตฺตํ
๘๓.
‘‘ปุจฺฉามิ
พุทฺธํ ธมฺมสฺสามิํ วีตตณฺหํ;
ทฺวิปทุตฺตมํ
๘๔.
‘‘จตุโร
เต
มคฺคชิโน มคฺคเทสโก จ, มคฺเค ชีวติ โย จ มคฺคทูสี’’ฯ
๘๕.
‘‘กํ
มคฺคกฺขายี กถํ อตุลฺโย โหติ;
มคฺเค ชีวติ เม พฺรูหิ ปุฏฺโฐ, อถ เม อาวิกโรหิ มคฺคทูสิํ’’
๘๖.
‘‘โย ติณฺณกถํกโถ วิสลฺโล, นิพฺพานาภิรโต อนานุคิทฺโธ;
โลกสฺส สเทวกสฺส เนตา, ตาทิํ มคฺคชินํ วทนฺติ พุทฺธาฯ
๘๗.
‘‘ปรมํ ปรมนฺติ โยธ ญตฺวา, อกฺขาติ
ตํ กงฺขฉิทํ มุนิํ อเนชํ, ทุติยํ ภิกฺขุนมาหุ มคฺคเทสิํฯ
๘๘.
‘‘โย ธมฺมปเท สุเทสิเต, มคฺเค ชีวติ สญฺญโต สตีมา;
อนวชฺชปทานิ เสวมาโน, ตติยํ ภิกฺขุนมาหุ มคฺคชีวิํฯ
๘๙.
‘‘ฉทนํ กตฺวาน สุพฺพตานํ, ปกฺขนฺที กุลทูสโก ปคพฺโภ;
มายาวี อสญฺญโต ปลาโป, ปติรูเปน จรํ ส มคฺคทูสีฯ
๙๐.
‘‘เอเต จ ปฏิวิชฺฌิ โย คหฏฺโฐ, สุตวา อริยสาวโก สปญฺโญ;
สพฺเพ
กถํ หิ ทุฏฺเฐน อสมฺปทุฏฺฐํ, สุทฺธํ อสุทฺเธน สมํ กเรยฺยา’’ติฯ
จุนฺทสุตฺตํ ปญฺจมํ นิฏฺฐิตํฯ
๖. ปราภวสุตฺตํ
เอวํ
๙๑.
‘‘ปราภวนฺตํ ปุริสํ, มยํ ปุจฺฉาม โคตม
ภควนฺตํ
๙๒.
‘‘สุวิชาโน ภวํ โหติ, สุวิชาโน
ธมฺมกาโม ภวํ โหติ, ธมฺมเทสฺสี ปราภโว’’ฯ
๙๓.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ปฐโม โส ปราภโว;
ทุติยํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๙๔.
‘‘อสนฺตสฺส ปิยา โหนฺติ, สนฺเต น กุรุเต ปิยํ;
อสตํ ธมฺมํ โรเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๙๕.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ทุติโย โส ปราภโว;
ตติยํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๙๖.
‘‘นิทฺทาสีลี
อลโส โกธปญฺญาโณ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๙๗.
‘‘อิติ
จตุตฺถํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๙๘.
‘‘โย
ปหุ สนฺโต น ภรติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๙๙.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, จตุตฺโถ โส ปราภโว;
ปญฺจมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๐.
‘‘โย พฺราหฺมณํ
มุสาวาเทน วญฺเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๑.
‘‘อิติ
ฉฏฺฐมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๒.
‘‘ปหูตวิตฺโต ปุริโส, สหิรญฺโญ สโภชโน;
เอโก ภุญฺชติ สาทูนิ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๓.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ฉฏฺฐโม โส ปราภโว;
สตฺตมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๔.
‘‘ชาติตฺถทฺโธ ธนตฺถทฺโธ, โคตฺตตฺถทฺโธ จ โย นโร;
สญฺญาติํ อติมญฺเญติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๕.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, สตฺตโม โส ปราภโว;
อฏฺฐมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๖.
‘‘อิตฺถิธุตฺโต สุราธุตฺโต, อกฺขธุตฺโต จ โย นโร;
ลทฺธํ ลทฺธํ วินาเสติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๗.
‘‘อิติ
นวมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๐๘.
‘‘เสหิ
ทุสฺสติ
๑๐๙.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, นวโม โส ปราภโว;
ทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๑๐.
‘‘อตีตโยพฺพโน โปโส, อาเนติ ติมฺพรุตฺถนิํ;
ตสฺสา อิสฺสา น สุปติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๑๑.
‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ทสโม โส ปราภโว;
เอกาทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๑๒.
‘‘อิตฺถิํ โสณฺฑิํ วิกิรณิํ, ปุริสํ วาปิ ตาทิสํ;
อิสฺสริยสฺมิํ ฐเปติ
๑๑๓.
‘‘อิติ
ทฺวาทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๑๔.
‘‘อปฺปโภโค มหาตณฺโห, ขตฺติเย ชายเต กุเล;
โส จ รชฺชํ ปตฺถยติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ
๑๑๕.
‘‘เอเต ปราภเว โลเก, ปณฺฑิโต สมเวกฺขิย;
อริโย ทสฺสนสมฺปนฺโน, ส โลกํ ภชเต สิว’’นฺติฯ
ปราภวสุตฺตํ ฉฏฺฐํ นิฏฺฐิตํฯ
๗. วสลสุตฺตํ
เอวํ
อทฺทสา โข อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํฯ ทิสฺวาน ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ตตฺเรว
เอวํ วุตฺเต, ภควา อคฺคิกภารทฺวาชํ พฺราหฺมณํ เอตทโวจ – ‘‘ชานาสิ ปน ตฺวํ, พฺราหฺมณ, วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, โภ โคตม, ชานามิ วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม; สาธุ เม ภวํ โคตโม ตถา ธมฺมํ เทเสตุ, ยถาหํ ชาเนยฺยํ วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม’’ติฯ ‘‘เตน หิ, พฺราหฺมณ, สุณาหิ, สาธุกํ มนสิ กโรหิ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, โภ’’ติ โข อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควโต ปจฺจสฺโสสิฯ ภควา เอตทโวจ –
๑๑๖.
‘‘โกธโน
วิปนฺนทิฏฺฐิ
๑๑๗.
‘‘เอกชํ วา ทฺวิชํ
ยสฺส ปาเณ ทยา นตฺถิ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๑๘.
‘‘โย
นิคฺคาหโก
๑๑๙.
‘‘คาเม วา ยทิ วา รญฺเญ, ยํ ปเรสํ มมายิตํ;
เถยฺยา อทินฺนมาเทติ
๑๒๐.
‘‘โย
น หิ เต อิณมตฺถีติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๑.
‘‘โย เว กิญฺจิกฺขกมฺยตา, ปนฺถสฺมิํ วชนฺตํ ชนํ;
หนฺตฺวา กิญฺจิกฺขมาเทติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๒.
‘‘อตฺตเหตุ ปรเหตุ, ธนเหตุ จ
สกฺขิปุฏฺโฐ มุสา พฺรูติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๓.
‘‘โย ญาตีนํ สขีนํ วา, ทาเรสุ ปฏิทิสฺสติ;
สาหสา
๑๒๔.
‘‘โย มาตรํ ปิตรํ วา, ชิณฺณกํ คตโยพฺพนํ;
ปหุ สนฺโต น ภรติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๕.
‘‘โย มาตรํ ปิตรํ วา, ภาตรํ ภคินิํ สสุํ;
หนฺติ โรเสติ วาจาย, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๖.
‘‘โย อตฺถํ ปุจฺฉิโต สนฺโต, อนตฺถมนุสาสติ;
ปฏิจฺฉนฺเนน
๑๒๗.
‘‘โย กตฺวา ปาปกํ กมฺมํ, มา มํ ชญฺญาติ อิจฺฉติ
โย ปฏิจฺฉนฺนกมฺมนฺโต, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๘.
‘‘โย
อาคตํ นปฺปฏิปูเชติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๒๙.
‘‘โย พฺราหฺมณํ สมณํ วา, อญฺญํ วาปิ วนิพฺพกํ;
มุสาวาเทน วญฺเจติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๓๐.
‘‘โย
โรเสติ วาจา น จ เทติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๓๑.
‘‘อสตํ โยธ ปพฺรูติ, โมเหน ปลิคุณฺฐิโต;
กิญฺจิกฺขํ นิชิคีสาโน
๑๓๒.
‘‘โย จตฺตานํ สมุกฺกํเส, ปเร จ มวชานาติ
นิหีโน เสน มาเนน, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๓๓.
‘‘โรสโก กทริโย จ, ปาปิจฺโฉ มจฺฉรี สโฐ;
อหิริโก อโนตฺตปฺปี, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ
๑๓๔.
‘‘โย พุทฺธํ ปริภาสติ, อถ วา ตสฺส สาวกํ;
ปริพฺพาชํ
๑๓๕.
‘‘โย เว อนรหํ
โจโร สพฺรหฺมเก โลเก, เอโส โข วสลาธโมฯ
๑๓๖.
‘‘เอเต โข วสลา วุตฺตา, มยา เยเต ปกาสิตา;
น
กมฺมุนา
๑๓๗.
‘‘ตทมินาปิ ชานาถ, ยถาเมทํ
จณฺฑาลปุตฺโต โสปาโก
๑๓๘.
‘‘โส
อาคจฺฉุํ ตสฺสุปฏฺฐานํ, ขตฺติยา พฺราหฺมณา พหูฯ
๑๓๙.
‘‘เทวยานํ
กามราคํ วิราเชตฺวา, พฺรหฺมโลกูปโค อหุ;
น นํ ชาติ นิวาเรสิ, พฺรหฺมโลกูปปตฺติยาฯ
๑๔๐.
‘‘อชฺฌายกกุเล ชาตา, พฺราหฺมณา มนฺตพนฺธวา;
เต จ ปาเปสุ กมฺเมสุ, อภิณฺหมุปทิสฺสเรฯ
๑๔๑.
‘‘ทิฏฺเฐว ธมฺเม คารยฺหา, สมฺปราเย จ ทุคฺคติ;
น เน ชาติ นิวาเรติ, ทุคฺคตฺยา
๑๔๒.
‘‘น ชจฺจา วสโล โหติ, น ชจฺจา โหติ พฺราหฺมโณ;
กมฺมุนา วสโล โหติ, กมฺมุนา โหติ พฺราหฺมโณ’’ติฯ
เอวํ วุตฺเต, อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.…
วสลสุตฺตํ สตฺตมํ นิฏฺฐิตํฯ
๘. เมตฺตสุตฺตํ
๑๔๓.
กรณียมตฺถกุสเลน, ยนฺต สนฺตํ ปทํ อภิสเมจฺจ;
สกฺโก อุชู จ สุหุชู
๑๔๔.
สนฺตุสฺสโก จ สุภโร จ, อปฺปกิจฺโจ จ สลฺลหุกวุตฺติ;
สนฺตินฺทฺริโย จ นิปโก จ, อปฺปคพฺโภ กุเลสฺวนนุคิทฺโธฯ
๑๔๕.
น
สุขิโน ว เขมิโน โหนฺตุ, สพฺพสตฺตา
๑๔๖.
เย
ทีฆา วา เย ว มหนฺตา
๑๔๗.
ทิฏฺฐา
ภูตา ว สมฺภเวสี ว
๑๔๘.
น ปโร ปรํ นิกุพฺเพถ, นาติมญฺเญถ กตฺถจิ น กญฺจิ
พฺยาโรสนา ปฏิฆสญฺญา, นาญฺญมญฺญสฺส ทุกฺขมิจฺเฉยฺยฯ
๑๔๙.
มาตา ยถา นิยํ ปุตฺตมายุสา เอกปุตฺตมนุรกฺเข;
เอวมฺปิ สพฺพภูเตสุ, มานสํ ภาวเย อปริมาณํฯ
๑๕๐.
เมตฺตญฺจ สพฺพโลกสฺมิ, มานสํ ภาวเย อปริมาณํ;
อุทฺธํ อโธ จ ติริยญฺจ, อสมฺพาธํ อเวรมสปตฺตํฯ
๑๕๑.
ติฏฺฐํ
เอตํ สติํ อธิฏฺเฐยฺย, พฺรหฺมเมตํ วิหารมิธมาหุฯ
๑๕๒.
ทิฏฺฐิญฺจ อนุปคฺคมฺม, สีลวา ทสฺสเนน สมฺปนฺโน;
กาเมสุ วินย
เมตฺตสุตฺตํ อฏฺฐมํ นิฏฺฐิตํฯ
๙. เหมวตสุตฺตํ
๑๕๓.
‘‘อชฺช
ทิพฺพา
อโนมนามํ สตฺถารํ, หนฺท ปสฺสาม โคตมํ’’ฯ
๑๕๔.
‘‘กจฺจิ
สพฺพภูเตสุ ตาทิโน;
กจฺจิ อิฏฺเฐ อนิฏฺเฐ จ, สงฺกปฺปสฺส วสีกตา’’ฯ
๑๕๕.
‘‘มโน จสฺส สุปณิหิโต, (อิติ สาตาคิโร ยกฺโข)
สพฺพภูเตสุ ตาทิโน;
อโถ อิฏฺเฐ อนิฏฺเฐ จ, สงฺกปฺปสฺส วสีกตา’’ฯ
๑๕๖.
‘‘กจฺจิ
กจฺจิ ปาเณสุ สญฺญโต;
กจฺจิ อารา ปมาทมฺหา, กจฺจิ ฌานํ น ริญฺจติ’’ฯ
๑๕๗.
‘‘น
อโถ ปาเณสุ สญฺญโต;
อโถ อารา ปมาทมฺหา, พุทฺโธ ฌานํ น ริญฺจติ’’ฯ
๑๕๘.
‘‘กจฺจิ มุสา น ภณติ, (อิติ เหมวโต ยกฺโข)
กจฺจิ น ขีณพฺยปฺปโถ;
กจฺจิ
๑๕๙.
‘‘มุสา จ โส น ภณติ, (อิติ สาตาคิโร ยกฺโข)
อโถ น ขีณพฺยปฺปโถ;
อโถ เวภูติยํ นาห, มนฺตา อตฺถํ จ
๑๖๐.
‘‘กจฺจิ น รชฺชติ กาเมสุ, (อิติ เหมวโต ยกฺโข)
กจฺจิ จิตฺตํ อนาวิลํ;
กจฺจิ โมหํ อติกฺกนฺโต, กจฺจิ ธมฺเมสุ จกฺขุมา’’ฯ
๑๖๑.
‘‘น
อโถ จิตฺตํ อนาวิลํ;
สพฺพโมหํ อติกฺกนฺโต, พุทฺโธ ธมฺเมสุ จกฺขุมา’’ฯ
๑๖๒.
‘‘กจฺจิ วิชฺชาย สมฺปนฺโน, (อิติ เหมวโต ยกฺโข )
กจฺจิ สํสุทฺธจารโณ;
กจฺจิสฺส
๑๖๓.
‘‘วิชฺชาย
อโถ สํสุทฺธจารโณ;
สพฺพสฺส อาสวา ขีณา, นตฺถิ ตสฺส ปุนพฺภโว’’ฯ
๑๖๔.
‘‘สมฺปนฺนํ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ, ธมฺมโต นํ ปสํสติ’’ฯ
๑๖๕.
‘‘สมฺปนฺนํ มุนิโน จิตฺตํ, กมฺมุนา พฺยปฺปเถน จ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ, ธมฺมโต อนุโมทสิ’’ฯ
๑๖๖.
‘‘สมฺปนฺนํ มุนิโน จิตฺตํ, กมฺมุนา พฺยปฺปเถน จ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ, หนฺท ปสฺสาม โคตมํฯ
๑๖๗.
‘‘เอณิชงฺฆํ กิสํ วีรํ
มุนิํ วนสฺมิํ ฌายนฺตํ, เอหิ ปสฺสาม โคตมํฯ
๑๖๘.
‘‘สีหํเวกจรํ นาคํ, กาเมสุ อนเปกฺขินํ;
อุปสงฺกมฺม ปุจฺฉาม, มจฺจุปาสปฺปโมจนํฯ
๑๖๙.
‘‘อกฺขาตารํ ปวตฺตารํ, สพฺพธมฺมาน ปารคุํ;
พุทฺธํ เวรภยาตีตํ, มยํ ปุจฺฉาม โคตมํ’’ฯ
๑๗๐.
‘‘กิสฺมิํ
กิสฺมิํ กุพฺพติ สนฺถวํ
กิสฺส โลโก อุปาทาย, กิสฺมิํ โลโก วิหญฺญติ’’ฯ
๑๗๑.
‘‘ฉสุ
ฉสุ กุพฺพติ สนฺถวํ;
ฉนฺนเมว อุปาทาย, ฉสุ โลโก วิหญฺญติ’’ฯ
๑๗๒.
‘‘กตมํ ตํ อุปาทานํ, ยตฺถ โลโก วิหญฺญติ;
นิยฺยานํ ปุจฺฉิโต พฺรูหิ, กถํ ทุกฺขา ปมุจฺจติ’’
๑๗๓.
‘‘ปญฺจ กามคุณา โลเก, มโนฉฏฺฐา ปเวทิตา;
เอตฺถ ฉนฺทํ วิราเชตฺวา, เอวํ ทุกฺขา ปมุจฺจติฯ
๑๗๔.
‘‘เอตํ โลกสฺส นิยฺยานํ, อกฺขาตํ โว ยถาตถํ;
เอตํ โว อหมกฺขามิ, เอวํ ทุกฺขา ปมุจฺจติ’’ฯ
๑๗๕.
‘‘โก
อปฺปติฏฺเฐ อนาลมฺเพ, โก คมฺภีเร น สีทติ’’ฯ
๑๗๖.
‘‘สพฺพทา สีลสมฺปนฺโน, ปญฺญวา สุสมาหิโต;
อชฺฌตฺตจินฺตี
๑๗๗.
‘‘วิรโต กามสญฺญาย, สพฺพสํโยชนาติโค;
นนฺทีภวปริกฺขีโณ, โส คมฺภีเร น สีทติ’’ฯ
๑๗๘.
‘‘คพฺภีรปญฺญํ นิปุณตฺถทสฺสิํ, อกิญฺจนํ กามภเว อสตฺตํ;
ตํ ปสฺสถ สพฺพธิ วิปฺปมุตฺตํ, ทิพฺเพ ปเถ กมมานํ มเหสิํฯ
๑๗๙.
‘‘อโนมนามํ
ตํ
๑๘๐.
‘‘สุทิฏฺฐํ วต โน อชฺช, สุปฺปภาตํ สุหุฏฺฐิตํ;
ยํ อทฺทสาม สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํฯ
๑๘๑.
‘‘อิเม ทสสตา ยกฺขา, อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน;
สพฺเพ ตํ สรณํ ยนฺติ, ตฺวํ โน สตฺถา อนุตฺตโรฯ
๑๘๒.
‘‘เต มยํ วิจริสฺสาม, คามา คามํ นคา นคํ;
นมสฺสมานา สมฺพุทฺธํ, ธมฺมสฺส จ สุธมฺมต’’นฺติฯ
เหมวตสุตฺตํ นวมํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๐. อาฬวกสุตฺตํ
เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา อาฬวิยํ วิหรติ อาฬวกสฺส ยกฺขสฺส ภวเนฯ อถ โข อาฬวโก ยกฺโข เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘นิกฺขม, สมณา’’ติฯ ‘‘สาธาวุโส’’ติ
ทุติยมฺปิ โข…เป.… ตติยมฺปิ โข อาฬวโก ยกฺโข ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘นิกฺขม, สมณา’’ติฯ ‘‘สาธาวุโส’’ติ
จตุตฺถมฺปิ โข อาฬวโก ยกฺโข ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘นิกฺขม, สมณา’’ติฯ ‘‘น ขฺวาหํ ตํ
‘‘ปญฺหํ
‘‘น ขฺวาหํ ตํ, อาวุโส, ปสฺสามิ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย โย เม จิตฺตํ วา ขิเปยฺย หทยํ วา ผาเลยฺย ปาเทสุ วา คเหตฺวา ปารคงฺคาย ขิเปยฺยฯ อปิ จ ตฺวํ, อาวุโส, ปุจฺฉ ยทากงฺขสี’’ติฯ อถ โข อาฬวโก ยกฺโข ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
๑๘๓.
‘‘กิํ สูธ วิตฺตํ ปุริสสฺส เสฏฺฐํ, กิํ สุ สุจิณฺณํ สุขมาวหาติ;
กิํ สุ
๑๘๔.
‘‘สทฺธีธ วิตฺตํ ปุริสสฺส เสฏฺฐํ, ธมฺโม สุจิณฺโณ สุขมาวหาติ;
สจฺจํ หเว สาทุตรํ รสานํ, ปญฺญาชีวิํ ชีวิตมาหุ เสฏฺฐํ’’ฯ
๑๘๕.
‘‘กถํ สุ ตรติ โอฆํ, กถํ สุ ตรติ อณฺณวํ;
กถํ
๑๘๖.
‘‘สทฺธา
วีริเยน
๑๘๗.
‘‘กถํ
กถํ สุ กิตฺติํ ปปฺโปติ, กถํ มิตฺตานิ คนฺถติ;
อสฺมา โลกา ปรํ โลกํ, กถํ เปจฺจ น โสจติ’’ฯ
๑๘๘.
‘‘สทฺทหาโน อรหตํ, ธมฺมํ นิพฺพานปตฺติยา;
สุสฺสูสํ
๑๘๙.
‘‘ปติรูปการี ธุรวา, อุฏฺฐาตา วินฺทเต ธนํ;
สจฺเจน กิตฺติํ ปปฺโปติ, ททํ มิตฺตานิ คนฺถติฯ
๑๙๐.
‘‘ยสฺเสเต
สจฺจํ ธมฺโม
๑๙๑.
‘‘อิงฺฆ อญฺเญปิ ปุจฺฉสฺสุ, ปุถู สมณพฺราหฺมเณ;
ยทิ สจฺจา ทมา จาคา, ขนฺตฺยา ภิยฺโยธ วิชฺชติ’’ฯ
๑๙๒.
‘‘กถํ นุ ทานิ ปุจฺเฉยฺยํ, ปุถู สมณพฺราหฺมเณ;
โยหํ
๑๙๓.
‘‘อตฺถาย วต เม พุทฺโธ, วาสายาฬวิมาคมา;
โยหํ
๑๙๔.
‘‘โส อหํ วิจริสฺสามิ, คามา คามํ ปุรา ปุรํ;
นมสฺสมาโน สมฺพุทฺธํ, ธมฺมสฺส จ สุธมฺมต’’นฺติฯ
อาฬวกสุตฺตํ ทสมํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๑. วิชยสุตฺตํ
๑๙๕.
จรํ
สมิญฺเชติ ปสาเรติ, เอสา กายสฺส อิญฺชนาฯ
๑๙๖.
อฏฺฐินหารุสํยุตฺโต, ตจมํสาวเลปโน;
ฉวิยา กาโย ปฏิจฺฉนฺโน, ยถาภูตํ น ทิสฺสติฯ
๑๙๗.
อนฺตปูโร
หทยสฺส ปปฺผาสสฺส, วกฺกสฺส ปิหกสฺส จฯ
๑๙๘.
สิงฺฆาณิกาย
โลหิตสฺส ลสิกาย, ปิตฺตสฺส จ วสาย จฯ
๑๙๙.
อถสฺส นวหิ โสเตหิ, อสุจี สวติ สพฺพทา;
อกฺขิมฺหา อกฺขิคูถโก, กณฺณมฺหา กณฺณคูถโกฯ
๒๐๐.
สิงฺฆาณิกา จ นาสโต, มุเขน วมเตกทา;
ปิตฺตํ เสมฺหญฺจ วมติ, กายมฺหา เสทชลฺลิกาฯ
๒๐๑.
อถสฺส สุสิรํ สีสํ, มตฺถลุงฺคสฺส ปูริตํ;
สุภโต นํ มญฺญติ, พาโล อวิชฺชาย ปุรกฺขโตฯ
๒๐๒.
ยทา จ โส มโต เสติ, อุทฺธุมาโต วินีลโก;
อปวิทฺโธ สุสานสฺมิํ, อนเปกฺขา โหนฺติ ญาตโยฯ
๒๐๓.
ขาทนฺติ นํ สุวานา
กากา
๒๐๔.
สุตฺวาน
โส โข นํ ปริชานาติ, ยถาภูตญฺหิ ปสฺสติฯ
๒๐๕.
ยถา อิทํ ตถา เอตํ, ยถา เอตํ ตถา อิทํ;
อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ, กาเย ฉนฺทํ วิราชเยฯ
๒๐๖.
ฉนฺทราควิรตฺโต โส, ภิกฺขุ ปญฺญาณวา อิธ;
อชฺฌคา อมตํ สนฺติํ, นิพฺพานํ ปทมจฺจุตํฯ
๒๐๗.
ทฺวิปาทโกยํ
นานากุณปปริปูโร, วิสฺสวนฺโต ตโต ตโตฯ
๒๐๘.
เอตาทิเสน
ปรํ วา อวชาเนยฺย, กิมญฺญตฺร อทสฺสนาติฯ
วิชยสุตฺตํ เอกาทสมํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๒. มุนิสุตฺตํ
๒๐๙.
สนฺถวาโต
อนิเกตมสนฺถวํ, เอตํ เว มุนิทสฺสนํฯ
๒๑๐.
โย ชาตมุจฺฉิชฺช น โรปเยยฺย, ชายนฺตมสฺส นานุปฺปเวจฺเฉ;
ตมาหุ เอกํ มุนินํ จรนฺตํ, อทฺทกฺขิ
๒๑๑.
สงฺขาย
ส เว มุนี ชาติขยนฺตทสฺสี, ตกฺกํ ปหาย น อุเปติ สงฺขํฯ
๒๑๒.
อญฺญาย สพฺพานิ นิเวสนานิ, อนิกามยํ อญฺญตรมฺปิ เตสํ;
ส เว มุนี วีตเคโธ อคิทฺโธ, นายูหตี ปารคโต หิ โหติฯ
๒๑๓.
สพฺพาภิภุํ สพฺพวิทุํ สุเมธํ, สพฺเพสุ ธมฺเมสุ อนูปลิตฺตํ;
สพฺพญฺชหํ ตณฺหกฺขเย วิมุตฺตํ, ตํ วาปิ ธีรา มุนิ
๒๑๔.
ปญฺญาพลํ สีลวตูปปนฺนํ, สมาหิตํ ฌานรตํ สตีมํ;
สงฺคา ปมุตฺตํ อขิลํ อนาสวํ, ตํ วาปิ ธีรา มุนิ เวทยนฺติฯ
๒๑๕.
เอกํ
สีหํว สทฺเทสุ อสนฺตสนฺตํ, วาตํว
ปทฺมํว
ตํ วาปิ ธีรา มุนิ เวทยนฺติฯ
๒๑๖.
โย
ตํ วีตราคํ สุสมาหิตินฺทฺริยํ, ตํ วาปิ ธีรา มุนิ เวทยนฺติฯ
๒๑๗.
โย เว ฐิตตฺโต ตสรํว อุชฺชุ, ชิคุจฺฉติ กมฺเมหิ ปาปเกหิ;
วีมํสมาโน วิสมํ สมญฺจ, ตํ วาปิ ธีรา มุนิ เวทยนฺติฯ
๒๑๘.
โย สญฺญตตฺโต น กโรติ ปาปํ, ทหโร มชฺฌิโม จ มุนิ
อโรสเนยฺโย น โส โรเสติ กญฺจิ
๒๑๙.
ยทคฺคโต มชฺฌโต เสสโต วา, ปิณฺฑํ ลเภถ ปรทตฺตูปชีวี;
นาลํ ถุตุํ โนปิ นิปจฺจวาที, ตํ วาปิ ธีรา มุนิ เวทยนฺติฯ
๒๒๐.
มุนิํ
มทปฺปมาทา วิรตํ วิปฺปมุตฺตํ, ตํ วาปิ ธีรา มุนิ เวทยนฺติฯ
๒๒๑.
อญฺญาย
ตํ
๒๒๒.
อสมา อุโภ ทูรวิหารวุตฺติโน, คิหี
ปรปาณโรธาย คิหี อสญฺญโต, นิจฺจํ มุนี รกฺขติ ปาณิเน
๒๒๓.
สิขี ยถา นีลคีโว
เอวํ คิหี นานุกโรติ ภิกฺขุโน, มุนิโน วิวิตฺตสฺส วนมฺหิ ฌายโตติฯ
มุนิสุตฺตํ ทฺวาทสมํ นิฏฺฐิตํฯอุรควคฺโค ปฐโม นิฏฺฐิโตฯ
ตสฺสุทฺทานํ
อุรโค ธนิโย เจว, วิสาณญฺจ ตถา กสิ;
จุนฺโท ปราภโว
สาตาคิโร อาฬวโก, วิชโย จ ตถา มุนิ;
ทฺวาทเสตานิ สุตฺตานิ, อุรควคฺโคติ วุจฺจตีติฯ