สมุฏฺฐานสีสสงฺเขโป
สมุฏฺฐานสฺสุทฺทานํ
๒๕๗.
อนิจฺจา
นิพฺพานญฺเจว ปญฺญตฺติ, อนตฺตา อิติ นิจฺฉยาฯ
พุทฺธจนฺเท อนุปฺปนฺเน, พุทฺธาทิจฺเจ อนุคฺคเต;
เตสํ สภาคธมฺมานํ, นามมตฺตํ น นายติฯ
ทุกฺกรํ วิวิธํ กตฺวา, ปูรยิตฺวาน ปารมี;
อุปฺปชฺชนฺติ มหาวีรา, จกฺขุภูตา สพฺรหฺมเกฯ
เต เทสยนฺติ สทฺธมฺมํ, ทุกฺขหานิํ สุขาวหํ;
องฺคีรโส สกฺยมุนิ, สพฺพภูตานุกมฺปโกฯ
สพฺพสตฺตุตฺตโม สีโห, ปิฏเก ตีณิ เทสยิ;
สุตฺตนฺตมภิธมฺมญฺจ, วินยญฺจ มหาคุณํฯ
เอวํ นียติ สทฺธมฺโม, วินโย ยทิ ติฏฺฐติ;
อุภโต จ วิภงฺคานิ, ขนฺธกา ยา จ มาติกาฯ
มาลา สุตฺตคุเณเนว, ปริวาเรน คนฺถิตา;
ตสฺเสว ปริวารสฺส, สมุฏฺฐานํ นิยโต กตํฯ
สมฺเภทํ
ตสฺมา สิกฺเข ปริวารํ, ธมฺมกาโม สุเปสโลติฯ
เตรสสมุฏฺฐานํ
วิภงฺเค ทฺวีสุ ปญฺญตฺตํ, อุทฺทิสนฺติ อุโปสเถ;
ปวกฺขามิ สมุฏฺฐานํ, ยถาญายํ สุณาถ เมฯ
ปาราชิกํ
สญฺจริตฺตานุภาสนญฺจ, อติเรกญฺจ จีวรํฯ
โลมานิ ปทโสธมฺโม, ภูตํ สํวิธาเนน จ;
เถยฺยเทสนโจรี จ, อนนุญฺญาตาย เตรสฯ
เตรเสเต สมุฏฺฐาน นยา, วิญฺญูหิ จินฺติตาฯ
เอเกกสฺมิํ สมุฏฺฐาเน, สทิสา อิธ ทิสฺสเรฯ
๑. ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานํ
๒๕๘.
เมถุนํ
ปุพฺพูปปริปาจิตา, รโห ภิกฺขุนิยา สหฯ
สโภชเน รโห ทฺเว จ, องฺคุลิ อุทเก หสํ;
ปหาเร
อธกฺขคามาวสฺสุตา, ตลมฏฺฐญฺจ สุทฺธิกา;
วสฺสํวุฏฺฐา จ โอวาทํ, นานุพนฺเธ ปวตฺตินิํฯ
ฉสตฺตติ อิเม สิกฺขา, กายมานสิกา กตา;
สพฺเพ เอกสมุฏฺฐานา, ปฐมํ ปาราชิกํ ยถาฯ
ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๒. ทุติยปาราชิกสมุฏฺฐานํ
๒๕๙.
อทินฺนํ
อมูลา อญฺญภาคิยา, อนิยตา ทุติยิกาฯ
อจฺฉินฺเท ปริณามเน, มุสา โอมสเปสุณา;
ทุฏฺฐุลฺลา ปถวีขเณ, ภูตํ อญฺญาย อุชฺฌาเปฯ
นิกฺกฑฺฒนํ
เอหิ อนาทริ ภิํสา, อปนิเธ จ ชีวิตํฯ
ชานํ สปฺปาณกํ กมฺมํ, อูนสํวาสนาสนา;
สหธมฺมิกวิเลขา, โมโห อมูลเกน จฯ
กุกฺกุจฺจํ ธมฺมิกํ จีวรํ, ทตฺวา
กิํ เต อกาลํ อจฺฉินฺเท, ทุคฺคหี นิรเยน จฯ
คณํ วิภงฺคํ ทุพฺพลํ, กถินาผาสุปสฺสยํ;
อกฺโกสจณฺฑี มจฺฉรี, คพฺภินี จ ปายนฺติยาฯ
ทฺเววสฺสํ
กุมาริภูตา ติสฺโส จ, อูนทฺวาทสสมฺมตาฯ
อลํ ตาว โสกาวาสํ, ฉนฺทา อนุวสฺสา จ ทฺเว;
สิกฺขาปทา สตฺตติเม, สมุฏฺฐานา ติกา กตาฯ
กายจิตฺเตน น วาจา, วาจาจิตฺตํ น กายิกํ;
ตีหิ ทฺวาเรหิ ชายนฺติ, ปาราชิกํ ทุติยํ ยถาฯ
ทุติยปาราชิกสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๓. สญฺจริตฺตสมุฏฺฐานํ
๒๖๐.
สญฺจรี
วิญฺญตฺตุตฺตริ อภิหฏฺฐุํ, อุภินฺนํ ทูตเกน จฯ
โกสิยา สุทฺธทฺเวภาคา, ฉพฺพสฺสานิ นิสีทนํ;
ริญฺจนฺติ รูปิกา เจว, อุโภ นานปฺปการกาฯ
อูนพนฺธนวสฺสิกา, สุตฺตํ วิกปฺปเนน จ;
ทฺวารทานสิพฺพานิ
รตนํ สูจิ มญฺโจ จ, ตูลํ นิสีทนกณฺฑุ จ;
วสฺสิกา จ สุคเตน, วิญฺญตฺติ อญฺญํ เจตาปนาฯ
ทฺเว สงฺฆิกา มหาชนิกา, ทฺเว ปุคฺคลลหุกา ครุ;
ทฺเว วิฆาสา สาฏิกา จ, สมณจีวเรน จฯ
สมปญฺญาสิเม ธมฺมา, ฉหิ ฐาเนหิ ชายเร;
กายโต น วาจาจิตฺตา, วาจโต น กายมนาฯ
กายวาจา น จ จิตฺตา
วาจาจิตฺตา
ฉสมุฏฺฐานิกา เอเต, สญฺจริตฺเตน สาทิสาฯ
สญฺจริตฺตสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๔. สมนุภาสนาสมุฏฺฐานํ
๒๖๑.
เภทานุวตฺตทุพฺพจ
ฉนฺทํ อุชฺชคฺฆิกา ทฺเว จ, ทฺเว จ สทฺทา น พฺยาหเรฯ
ฉมา นีจาสเน ฐานํ, ปจฺฉโต อุปฺปเถน จ;
วชฺชานุวตฺติคหณา, โอสาเร ปจฺจาจิกฺขนาฯ
กิสฺมิํ สํสฏฺฐา ทฺเว วธิ, วิสิพฺเพ ทุกฺขิตาย จ;
ปุน สํสฏฺฐา น วูปสเม, อารามญฺจ ปวารณาฯ
อนฺวทฺธํ
สตฺตติํส
สพฺเพ เอกสมุฏฺฐานา, สมนุภาสนา ยถาฯ
สมนุภาสนาสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๕. กถินสมุฏฺฐานํ
๒๖๒.
อุพฺภตํ กถินํ ตีณิ, ปฐมํ ปตฺตเภสชฺชํ;
อจฺเจกํ จาปิ สาสงฺกํ, ปกฺกมนฺเตน วา ทุเวฯ
อุปสฺสยํ ปรมฺปรา, อนติริตฺตํ นิมนฺตนา;
วิกปฺปํ รญฺโญ วิกาเล, โวสาสารญฺญเกน จฯ
อุสฺสยาสนฺนิจยญฺจ, ปุเร ปจฺฉา วิกาเล จ;
ปญฺจาหิกา สงฺกมนี, ทฺเวปิ อาวสเถน จฯ
ปสาเข
กายวาจา น จ จิตฺตา
ทฺวิสมุฏฺฐานิกา สพฺเพ, กถิเนน สหาสมาฯ
กถินสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๖. เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ
๒๖๓.
เอฬกโลมา
คณวิกาลสนฺนิธิ, ทนฺตโปเนน เจลกาฯ
อุยฺยุตฺตํ เสนํ
ทุพฺพณฺเณ ทฺเว เทสนิกา, ลสุณุปติฏฺเฐ นจฺจนาฯ
นฺหานมตฺถรณํ เสยฺยา, อนฺโตรฏฺเฐ ตถา พหิ;
อนฺโตวสฺสํ
เวยฺยาวจฺจํ สหตฺถา จ, อภิกฺขุกาวาเสน จ;
ฉตฺตํ ยานญฺจ สงฺฆาณิํ, อลงฺการํ คนฺธวาสิตํฯ
ภิกฺขุนี สิกฺขมานา จ, สามเณรี คิหินิยา;
อสํกจฺจิกา อาปตฺติ, จตฺตารีสา จตุตฺตริฯ
กาเยน น วาจาจิตฺเตน, กายจิตฺเตน น วาจโต;
ทฺวิสมุฏฺฐานิกา สพฺเพ, สมา เอฬกโลมิกาติฯ
เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๗. ปทโสธมฺมสมุฏฺฐานํ
๒๖๔.
ปทญฺญตฺร
ติรจฺฉานวิชฺชา
สตฺต สิกฺขาปทา เอเต, วาจา น กายจิตฺตโต
วาจาจิตฺเตน ชายนฺติ, น ตุ กาเยน ชายเรฯ
ทฺวิสมุฏฺฐานิกา สพฺเพ, ปทโสธมฺมสทิสาฯ
ปทโสธมฺมสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๘. อทฺธานสมุฏฺฐานํ
๒๖๕.
อทฺธานนาวํ
ธญฺญํ นิมนฺติตา เจว, อฏฺฐ จ ปาฏิเทสนีฯ
สิกฺขา ปนฺนรส เอเต, กายา น วาจา น มนา;
กายวาจาหิ ชายนฺติ, น เต จิตฺเตน ชายเรฯ
กายจิตฺเตน ชายนฺติ, น เต ชายนฺติ วาจโต;
กายวาจาหิ จิตฺเตน, สมุฏฺฐานา จตุพฺพิธาฯ
ปญฺญตฺตา
อทฺธานสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๙. เถยฺยสตฺถสมุฏฺฐานํ
๒๖๖.
เถยฺยสตฺถํ
รตฺติฉนฺนญฺจ โอกาสํ, เอเต พฺยูเหน สตฺตมาฯ
กายจิตฺเตน ชายนฺติ, น เต ชายนฺติ วาจโต;
ตีหิ ทฺวาเรหิ ชายนฺติ, ทฺวิสมุฏฺฐานิกา อิเมฯ
เถยฺยสตฺถสมุฏฺฐานา, เทสิตาทิจฺจพนฺธุนาฯ
เถยฺยสตฺถสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๐. ธมฺมเทสนาสมุฏฺฐานํ
๒๖๗.
ฉตฺตปาณิสฺส สทฺธมฺมํ, น เทเสนฺติ ตถาคตา;
เอวเมว
ปาทุกุปาหนา ยานํ, เสยฺยปลฺลตฺถิกาย จ;
เวฐิโตคุณฺฐิโต เจว, เอกาทสมนูนกาฯ
วาจาจิตฺเตน ชายนฺติ, น เต ชายนฺติ กายโต;
สพฺเพ เอกสมุฏฺฐานา, สมกา ธมฺมเทสเนฯ
ธมฺมเทสนาสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๑. ภูตาโรจนสมุฏฺฐานํ
๒๖๘.
ภูตํ
วาจโต จ สมุฏฺฐาติ, น กายา น จ จิตฺตโตฯ
กายวาจาย
ภูตาโรจนกา
ภูตาโรจนสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๒. โจริวุฏฺฐาปนสมุฏฺฐานํ
๒๖๙.
โจรี วาจาย จิตฺเตน, น ตํ ชายติ กายโต;
ชายติ ตีหิ ทฺวาเรหิ, โจริวุฏฺฐาปนํ อิทํ;
อกตํ ทฺวิสมุฏฺฐานํ, ธมฺมราเชน ภาสิตํ
โจริวุฏฺฐาปนสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
๑๓. อนนุญฺญาตสมุฏฺฐานํ
๒๗๐.
อนนุญฺญาตํ วาจาย, น กายา น จ จิตฺตโต;
ชายติ กายวาจาย, น ตํ ชายติ จิตฺตโตฯ
ชายติ วาจาจิตฺเตน, น ตํ ชายติ กายโต;
ชายติ
อนนุญฺญาตสมุฏฺฐานํ นิฏฺฐิตํฯ
สมุฏฺฐานญฺหิ สงฺเขปํ, ทส ตีณิ สุเทสิตํ;
อสมฺโมหกรํ ฐานํ, เนตฺติธมฺมานุโลมิกํ;
ธารยนฺโต อิมํ วิญฺญู, สมุฏฺฐาเน น มุยฺหตีติฯ
สมุฏฺฐานสีสสงฺเขโป นิฏฺฐิโตฯ