10. Dasakanipāto
1. Kāḷudāyittheragāthā
527.
‘‘Aṅgārino
Te accimantova pabhāsayanti, samayo mahāvīra bhāgī rasānaṃ.
528.
‘‘Dumāni
Pattaṃ pahāya phalamāsasānā
529.
‘‘Nevātisītaṃ na panātiuṇhaṃ, sukhā utu addhaniyā bhadante;
Passantu taṃ sākiyā koḷiyā ca, pacchāmukhaṃ rohiniyaṃ tarantaṃ.
530.
‘‘Āsāya kasate khettaṃ, bījaṃ āsāya vappati;
Āsāya vāṇijā yanti, samuddaṃ dhanahārakā;
Yāya āsāya tiṭṭhāmi, sā me āsā samijjhatu.
531.
Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.
532.
Punappunaṃ dānapatī daditvā, punappunaṃ saggamupenti ṭhānaṃ.
533.
‘‘Vīro
Maññāmahaṃ sakkati devadevo, tayā hi jāto
534.
‘‘Suddhodano
Yā bodhisattaṃ parihariya kucchinā, kāyassa bhedā tidivamhi modati.
535.
‘‘Sā gotamī kālakatā ito cutā, dibbehi kāmehi samaṅgibhūtā;
Sā modati kāmaguṇehi pañcahi, parivāritā devagaṇehi tehi.
536.
‘‘Buddhassa puttomhi asayhasāhino, aṅgīrasassappaṭimassa tādino;
Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsi sakka, dhammena me gotama ayyakosī’’ti.
… Kāḷudāyī thero….
2. Ekavihāriyattheragāthā
537.
‘‘Purato
Atīva phāsu bhavati, ekassa vasato vane.
538.
‘‘Handa
Phāsu
539.
‘‘Yogī-pītikaraṃ rammaṃ, mattakuñjarasevitaṃ;
Eko attavasī khippaṃ, pavisissāmi kānanaṃ.
540.
‘‘Supupphite sītavane, sītale girikandare;
Gattāni parisiñcitvā, caṅkamissāmi ekako.
541.
‘‘Ekākiyo adutiyo, ramaṇīye mahāvane;
Kadāhaṃ viharissāmi, katakicco anāsavo.
542.
‘‘Evaṃ me kattukāmassa, adhippāyo samijjhatu;
Sādhiyissāmahaṃyeva, nāñño aññassa kārako.
543.
‘‘Esa
Na tato nikkhamissāmi, appatto āsavakkhayaṃ.
544.
‘‘Mālute upavāyante, sīte surabhigandhike
Avijjaṃ dālayissāmi, nisinno nagamuddhani.
545.
‘‘Vane kusumasañchanne, pabbhāre nūna sītale;
Vimuttisukhena sukhito, ramissāmi giribbaje.
546.
‘‘Sohaṃ
Sabbāsavaparikkhīṇo, natthi dāni punabbhavo’’ti.
… Ekavihāriyo thero….
3. Mahākappinattheragāthā
547.
‘‘Anāgataṃ
Viddesino tassa hitesino vā, randhaṃ na passanti samekkhamānā.
548.
Anupubbaṃ paricitā, yathā buddhena desitā;
Somaṃ lokaṃ pabhāseti, abbhā muttova candimā.
549.
‘‘Odātaṃ
Nibbiddhaṃ paggahītañca, sabbā obhāsate disā.
550.
‘‘Jīvate vāpi sappañño, api vittaparikkhayo;
Paññāya ca alābhena, vittavāpi na jīvati.
551.
‘‘Paññā sutavinicchinī, paññā kittisilokavaddhanī;
Paññāsahito naro idha, api dukkhesu sukhāni vindati.
552.
‘‘Nāyaṃ ajjatano dhammo, nacchero napi abbhuto;
Yattha jāyetha mīyetha, tattha kiṃ viya abbhutaṃ.
553.
‘‘Anantaraṃ hi jātassa, jīvitā maraṇaṃ dhuvaṃ;
Jātā jātā marantīdha, evaṃdhammā hi pāṇino.
554.
‘‘Na
Matamhi ruṇṇaṃ na yaso na lokyaṃ, na
555.
‘‘Cakkhuṃ sarīraṃ upahanti tena
Ānandino tassa disā bhavanti, hitesino nāssa sukhī bhavanti.
556.
‘‘Tasmā hi iccheyya kule vasante, medhāvino ceva bahussute ca;
Yesaṃ
… Mahākappino thero….
4. Cūḷapanthakattheragāthā
557.
‘‘Dandhā mayhaṃ gatī āsi, paribhūto pure ahaṃ;
Bhātā ca maṃ paṇāmesi, ‘gaccha dāni tuvaṃ gharaṃ’.
558.
‘‘Sohaṃ paṇāmito santo
Dummano tattha aṭṭhāsiṃ, sāsanasmiṃ apekkhavā.
559.
‘‘Bhagavā tattha āgacchi
Bāhāya maṃ gahetvāna, saṅghārāmaṃ pavesayi.
560.
‘‘Anukampāya me satthā, pādāsi pādapuñchaniṃ;
‘Etaṃ suddhaṃ adhiṭṭhehi, ekamantaṃ svadhiṭṭhitaṃ’.
561.
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, vihāsiṃ sāsane rato;
Samādhiṃ
562.
‘‘Pubbenivāsaṃ
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
563.
‘‘Sahassakkhattumattānaṃ
Nisīdambavane ramme, yāva kālappavedanā.
564.
‘‘Tato me satthā pāhesi, dūtaṃ kālappavedakaṃ;
Paveditamhi kālamhi, vehāsādupasaṅkamiṃ
565.
‘‘Vanditvā satthuno pāde, ekamantaṃ nisīdahaṃ;
Nisinnaṃ maṃ viditvāna, atha satthā paṭiggahi.
566.
‘‘Āyāgo sabbalokassa, āhutīnaṃ paṭiggaho;
Puññakkhettaṃ manussānaṃ, paṭigaṇhittha dakkhiṇa’’nti.
… Cūḷapanthako thero….
5. Kappattheragāthā
567.
‘‘Nānākulamalasampuṇṇo, mahāukkārasambhavo;
Candanikaṃva paripakkaṃ, mahāgaṇḍo mahāvaṇo.
568.
‘‘Pubbaruhirasampuṇṇo, gūthakūpena gāḷhito
Āpopaggharaṇo kāyo, sadā sandati pūtikaṃ.
569.
‘‘Saṭṭhikaṇḍarasambandho
Cammakañcukasannaddho, pūtikāyo niratthako.
570.
‘‘Aṭṭhisaṅghātaghaṭito, nhārusuttanibandhano;
Nekesaṃ saṃgatībhāvā, kappeti iriyāpathaṃ.
571.
‘‘Dhuvappayāto
Idheva chaḍḍayitvāna, yenakāmaṅgamo naro.
572.
‘‘Avijjāya nivuto kāyo, catuganthena ganthito;
Oghasaṃsīdano kāyo, anusayajālamotthato.
573.
‘‘Pañcanīvaraṇe yutto, vitakkena samappito;
Taṇhāmūlenānugato, mohacchādanachādito.
574.
‘‘Evāyaṃ vattate kāyo, kammayantena yantito;
Sampatti ca vipatyantā, nānābhāvo vipajjati.
575.
‘‘Yemaṃ
Vaḍḍhenti kaṭasiṃ ghoraṃ, ādiyanti punabbhavaṃ.
576.
‘‘Yemaṃ kāyaṃ vivajjenti, gūthalittaṃva pannagaṃ;
Bhavamūlaṃ vamitvāna, parinibbissantināsavā’’ti
… Kappo thero….
6. Vaṅgantaputtaupasenattheragāthā
577.
‘‘Vivittaṃ appanigghosaṃ, vāḷamiganisevitaṃ;
Seve senāsanaṃ bhikkhu, paṭisallānakāraṇā.
578.
‘‘Saṅkārapuñjā āhatvā
Tato saṅghāṭikaṃ katvā, lūkhaṃ dhāreyya cīvaraṃ.
579.
‘‘Nīcaṃ manaṃ karitvāna, sapadānaṃ kulā kulaṃ;
Piṇḍikāya care bhikkhu, guttadvāro susaṃvuto.
580.
‘‘Lūkhenapi vā
Rasesu
581.
‘‘Appiccho ceva santuṭṭho, pavivitto vase muni;
Asaṃsaṭṭho gahaṭṭhehi, anāgārehi cūbhayaṃ.
582.
‘‘Yathā jaḷo va mūgo va, attānaṃ dassaye tathā;
Nātivelaṃ sambhāseyya, saṅghamajjhamhi paṇḍito.
583.
‘‘Na so upavade kañci, upaghātaṃ vivajjaye;
Saṃvuto pātimokkhasmiṃ, mattaññū cassa bhojane.
584.
‘‘Suggahītanimittassa, cittassuppādakovido;
Samaṃ anuyuñjeyya, kālena ca vipassanaṃ.
585.
‘‘Vīriyasātaccasampanno
Na ca appatvā dukkhantaṃ, vissāsaṃ eyya paṇḍito.
586.
‘‘Evaṃ viharamānassa, suddhikāmassa bhikkhuno;
Khīyanti āsavā sabbe, nibbutiñcādhigacchatī’’ti.
… Upaseno vaṅgantaputto thero….
7. (Apara)-gotamattheragāthā
587.
‘‘Vijāneyya
Yañcettha assa patirūpaṃ, sāmaññaṃ ajjhupagatassa.
588.
‘‘Mittaṃ idha ca kalyāṇaṃ, sikkhā vipulaṃ samādānaṃ;
Sussūsā ca garūnaṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
589.
‘‘Buddhesu sagāravatā, dhamme apaciti yathābhūtaṃ;
Saṅghe
590.
‘‘Ācāragocare yutto, ājīvo sodhito agārayho;
Cittassa ca saṇṭhapanaṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
591.
‘‘Cārittaṃ atha vārittaṃ, iriyāpathiyaṃ pasādaniyaṃ;
Adhicitte ca āyogo, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
592.
‘‘Āraññakāni senāsanāni, pantāni appasaddāni;
Bhajitabbāni muninā, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
593.
‘‘Sīlañca bāhusaccañca, dhammānaṃ pavicayo yathābhūtaṃ;
Saccānaṃ abhisamayo, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
594.
‘‘Bhāveyya ca aniccanti, anattasaññaṃ asubhasaññañca;
Lokamhi ca anabhiratiṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
595.
‘‘Bhāveyya ca bojjhaṅge, iddhipādāni indriyāni balāni;
Aṭṭhaṅgamaggamariyaṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.
596.
‘‘Taṇhaṃ pajaheyya muni, samūlake āsave padāleyya;
Vihareyya vippamutto, etaṃ samaṇassa patirūpa’’nti.
… Gotamo thero….
Dasakanipāto niṭṭhito.
Tatruddānaṃ –
Kāḷudāyī ca so thero, ekavihārī ca kappino;
Cūḷapanthako kappo ca, upaseno ca gotamo;
Sattime dasake therā, gāthāyo cettha sattatīti.