Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
Khuddakanikāye
Jātakapāḷi
(Paṭhamo bhāgo)
1. Ekakanipāto
1. Apaṇṇakavaggo
1. Apaṇṇakajātakaṃ
1.
Apaṇṇakaṃ
Etadaññāya medhāvī, taṃ gaṇhe yadapaṇṇakanti
Apaṇṇakajātakaṃ paṭhamaṃ.
2. Vaṇṇupathajātakaṃ
2.
Akilāsuno
Evaṃ munī vīriya
Vaṇṇupathajātakaṃ dutiyaṃ.
3. Serivavāṇijajātakaṃ
3.
Idha
Ciraṃ tvaṃ anutappesi
Serivavāṇijajātakaṃ tatiyaṃ.
4. Cūḷaseṭṭhijātakaṃ
4.
Appakenapi medhāvī, pābhatena vicakkhaṇo;
Samuṭṭhāpeti attānaṃ, aṇuṃ aggiṃva sandhamanti.
Cūḷa
5. Taṇḍulanāḷijātakaṃ
5.
Bārāṇasiṃ santarabāhirato
Taṇḍulanāḷijātakaṃ pañcamaṃ.
6. Devadhammajātakaṃ
6.
Hiriottappasampannā
Santo sappurisā loke, devadhammāti vuccareti.
Devadhammajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
7. Kaṭṭhahārijātakaṃ
7.
Putto tyāhaṃ mahārāja, tvaṃ maṃ posa janādhipa;
Aññepi devo poseti, kiñca
Kaṭṭhahāri
8. Gāmaṇijātakaṃ
8.
Api
Vipakkabrahmacariyosmi, evaṃ jānāhi gāmaṇīti.
Gāmaṇijātakaṃ aṭṭhamaṃ.
9. Maghadevajātakaṃ
9.
Uttamaṅgaruhā mayhaṃ, ime jātā vayoharā;
Pātubhūtā devadūtā, pabbajjāsamayo mamāti.
Maghadeva
10. Sukhavihārijātakaṃ
10.
Yañca
Sa ve rāja sukhaṃ seti, kāmesu anapekkhavāti.
Sukhavihārijātakaṃ dasamaṃ.
Apaṇṇakavaggo paṭhamo.
Tassuddānaṃ –
Varāpaṇṇaka vaṇṇupatha serivaro, suvicakkhaṇa taṇḍulanāḷikassā;
Hiri puttavaruttagāmaṇinā, yo ca na rakkhati tena dasāti.
2. Sīlavaggo
11. Lakkhaṇamigajātakaṃ
11.
Hoti sīlavataṃ attho, paṭisanthāra
Lakkhaṇaṃ passa āyantaṃ, ñātisaṅghapurakkhataṃ
Atha passasimaṃ kāḷaṃ, suvihīnaṃva ñātibhīti.
Lakkhaṇamigajātakaṃ paṭhamaṃ.
12. Nigrodhamigajātakaṃ
12.
Nigrodhameva
Nigrodhasmiṃ mataṃ seyyo, yañce sākhasmi
Nigrodhamigajātakaṃ dutiyaṃ.
13. Kaṇḍijātakaṃ
13.
Dhiratthu kaṇḍinaṃ sallaṃ, purisaṃ gāḷhavedhinaṃ;
Dhiratthu taṃ janapadaṃ, yatthitthī pariṇāyikā;
Te cāpi dhikkitā
Kaṇḍijātakaṃ tatiyaṃ.
14. Vātamigajātakaṃ
14.
Na kiratthi rasehi pāpiyo, āvāsehi va
Vātamigaṃ gahananissitaṃ
Vātamigajātakaṃ catutthaṃ.
15. Kharādiyajātakaṃ
15.
Aṭṭhakkhuraṃ kharādiye, migaṃ vaṅkātivaṅkinaṃ;
Sattahi
Kharādiyajātakaṃ pañcamaṃ.
16. Tipallatthamigajātakaṃ
16.
Migaṃ
Ekena sotena chamāssasanto, chahi kalāhitibhoti
Tipallatthamigajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
17. Mālutajātakaṃ
17.
Kāḷe
Vātajāni hi sītāni, ubhotthamaparājitāti.
Mālutajātakaṃ sattamaṃ.
18. Matakabhattajātakaṃ
18.
Evaṃ ce sattā jāneyyuṃ, dukkhāyaṃ jātisambhavo;
Na pāṇo pāṇinaṃ haññe, pāṇaghātī hi socatīti.
Matakabhattajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
19. Āyācitabhattajātakaṃ
19.
Sace
Na hevaṃ dhīrā muccanti, mutti bālassa bandhananti.
Āyācitabhattajātakaṃ navamaṃ.
20. Naḷapānajātakaṃ
20.
Disvā padamanuttiṇṇaṃ, disvānotaritaṃ padaṃ;
Naḷena vāriṃ pissāma
Naḷapānajātakaṃ dasamaṃ.
Sīlavaggo dutiyo.
Tassuddānaṃ –
Atha
Atibhoti vara
3. Kuruṅgavaggo
21. Kuruṅgamigajātakaṃ
21.
Ñātametaṃ
Aññaṃ
Kuruṅgamigajātakaṃ paṭhamaṃ.
22. Kukkurajātakaṃ
22.
Ye kukkurā rājakulamhi vaddhā, koleyyakā vaṇṇabalūpapannā;
Teme na vajjhā mayamasma vajjhā, nāyaṃ saghaccā dubbalaghātikāyanti.
Kukkurajātakaṃ dutiyaṃ.
23. Gojānīyajātakaṃ
23.
Api passena semāno, sallebhi sallalīkato;
Seyyova vaḷavā gojo
Gojānīya
24. Ājaññajātakaṃ
24.
Yadā yadā yattha yadā, yattha yattha yadā yadā;
Ājañño kurute vegaṃ, hāyanti tattha vāḷavāti.
Ājaññajātakaṃ catutthaṃ.
25. Titthajātakaṃ
25.
Aññamaññehi
Accāsanassa puriso, pāyāsassapi tappatīti.
Titthajātakaṃ pañcamaṃ.
26. Mahiḷāmukhajātakaṃ
26.
Purāṇacorāna
Susaññatānañhi vaco nisamma, gajuttamo sabbaguṇesu aṭṭhāti.
Mahiḷāmukhajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
27. Abhiṇhajātakaṃ
27.
Nālaṃ kabaḷaṃ padātave, na ca piṇḍaṃ na kuse na ghaṃsituṃ;
Maññāmi abhiṇhadassanā, nāgo snehamakāsi
Abhiṇhajātakaṃ sattamaṃ.
28. Nandivisālajātakaṃ
28.
Manuññameva
Manuññaṃ bhāsamānassa, garuṃ bhāraṃ udaddhari;
Dhanañca naṃ alābhesi, tena cattamano ahūti.
Nandivisālajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
29. Kaṇhajātakaṃ
29.
Yato yato garu dhuraṃ, yato gambhīravattanī;
Tadāssu kaṇhaṃ yuñjanti, svāssu taṃ vahate dhuranti.
Kaṇhajātakaṃ navamaṃ.
30. Munikajātakaṃ
30.
Mā
Appossukko bhusaṃ khāda, etaṃ dīghāyulakkhaṇanti.
Munikajātakaṃ dasamaṃ.
Kuruṅgavaggo tatiyo.
Tassuddānaṃ –
Kuruṅgassa
Mahiḷāmukhanāmanuññavaro, vahate dhura munikena dasāti.
4. Kulāvakavaggo
31. Kulāvakajātakaṃ
31.
Kulāvakā
Kāmaṃ cajāma asuresu pāṇaṃ, mā me dijā vikkulavā
Kulāvakajātakaṃ paṭhamaṃ.
32. Naccajātakaṃ
32.
Rudaṃ manuññaṃ rucirā ca piṭṭhi, veḷuriyavaṇṇūpanibhā
Byāmamattāni ca pekhuṇāni, naccena te dhītaraṃ no dadāmīti.
Naccajātakaṃ dutiyaṃ.
33. Sammodamānajātakaṃ
33.
Sammodamānā
Yadā te vivadissanti, tadā ehinti me vasanti.
Sammodamānajātakaṃ tatiyaṃ.
34. Macchajātakaṃ
34.
Na
Yañca maṃ maññate macchī, aññaṃ so ratiyā gatoti.
Macchajātakaṃ catutthaṃ.
35. Vaṭṭakajātakaṃ
35.
Santi
Mātāpitā ca nikkhantā, jātaveda paṭikkamāti.
Vaṭṭakajātakaṃ pañcamaṃ.
36. Sakuṇajātakaṃ
36.
Yaṃ nissitā jagatiruhaṃ vihaṅgamā, svāyaṃ aggiṃ pamuñcati;
Disā bhajatha vakkaṅgā
Sakuṇajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
37. Tittirajātakaṃ
37.
Ye vuḍḍha
Diṭṭheva dhamme pāsaṃsā, samparāye ca suggatīti.
Tittirajātakaṃ sattamaṃ.
38. Bakajātakaṃ
38.
Nāccantaṃ
Ārādheti nikatippañño
Bakajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
39. Nandajātakaṃ
39.
Maññe
Yattha dāso āmajāto, ṭhito thullāni
Nandajātakaṃ navamaṃ.
40. Khadiraṅgārajātakaṃ
40.
Kāmaṃ
Nānariyaṃ karissāmi, handa piṇḍaṃ paṭiggahāti.
Khadiraṅgārajātakaṃ dasamaṃ.
Kulāvakavaggo catuttho.
Tassuddānaṃ –
Sirimātali dhītara pakkhivaro, ratiyāgato mātāpitā ca puna;
Jagatīruha vuḍḍha sukakkaṭako, tathā nandakapiṇḍavarena dasāti.
5. Atthakāmavaggo
41. Losakajātakaṃ
41.
Yo
Ajiyā pādamolamba
Losakajātakaṃ paṭhamaṃ.
42. Kapotajātakaṃ
42.
Yo
Kapotakassa vacanaṃ akatvā, amittahatthatthagatova setīti.
Kapotajātakaṃ dutiyaṃ.
43. Veḷukajātakaṃ
43.
Yo atthakāmassa hitānukampino, ovajjamāno na karoti sāsanaṃ;
Evaṃ so nihato seti, veḷukassa yathā pitāti.
Veḷukajātakaṃ tatiyaṃ.
44. Makasajātakaṃ
44.
Seyyo
Makasaṃ vadhissanti hi eḷamūgo, putto pitu abbhidā uttamaṅganti.
Makasajātakaṃ catutthaṃ.
45. Rohiṇijātakaṃ
45.
Seyyo amitto medhāvī, yañce bālānukampako;
Passa rohiṇikaṃ jammiṃ, mātaraṃ hantvāna socatīti.
Rohiṇijātakaṃ pañcamaṃ.
46. Ārāmadūsakajātakaṃ
46.
Na ve anatthakusalena, atthacariyā sukhāvahā;
Hāpeti atthaṃ dummedho, kapi ārāmiko yathāti.
Ārāmadūsakajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
47. Vāruṇidūsakajātakaṃ
47.
Na
Hāpeti atthaṃ dummedho, koṇḍañño vāruṇiṃ yathāti.
Vāruṇidūsakajātakaṃ sattamaṃ.
48. Vedabbajātakaṃ
48.
Anupāyena
Cetā haniṃsu vedabbaṃ
Vedabba
49. Nakkhattajātakaṃ
49.
Nakkhattaṃ
Attho atthassa nakkhattaṃ, kiṃ karissanti tārakāti.
Nakkhattajātakaṃ navamaṃ.
50. Dummedhajātakaṃ
50.
Dummedhānaṃ sahassena, yañño me upayācito;
Idāni khohaṃ yajissāmi, bahu
Dummedhajātakaṃ dasamaṃ.
Atthakāmavaggo pañcamo.
Tassuddānaṃ –
Atha mittaka mātu kapotavaro, tathā veḷūka eḷamūgo rohiṇī;
Kapi
Paṭhamo paṇṇāsako.
6. Āsīsavaggo
51.Mahāsīlavajātakaṃ
51.
Āsīsetheva
Passāmi vohaṃ attānaṃ, yathā icchiṃ tathā ahūti.
Mahāsīlavajātakaṃ paṭhamaṃ.
52. Cūḷajanakajātakaṃ
52.
Vāyametheva puriso, na nibbindeyya paṇḍito;
Passāmi vohaṃ attānaṃ, udakā thalamubbhatanti.
Cūḷajanakajātakaṃ dutiyaṃ.
53. Puṇṇapātijātakaṃ
53.
Tatheva
Ākāraṇena
Puṇṇapātijātakaṃ tatiyaṃ.
54. Kiṃphalajātakaṃ
54.
Nāyaṃ
Ākāraṇena jānāmi, nāyaṃ sāduphalo dumoti.
Kiṃphalajātakaṃ catutthaṃ.
55. Pañcāvudhajātakaṃ
55.
Yo alīnena cittena, alīnamanaso naro;
Bhāveti kusalaṃ dhammaṃ, yogakkhemassa pattiyā;
Pāpuṇe anupubbena, sabbasaṃyojanakkhayanti.
Pañcāvudhajātakaṃ pañcamaṃ.
56. Kañcanakkhandhajātakaṃ
56.
Yo
Bhāveti kusalaṃ dhammaṃ, yogakkhemassa pattiyā;
Pāpuṇe anupubbena, sabbasaṃyojanakkhayanti.
Kañcanakkhandhajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
57. Vānarindajātakaṃ
57.
Yassete caturo dhammā, vānarinda yathā tava;
Saccaṃ dhammo dhiti
Vānarindajātakaṃ sattamaṃ.
58. Tayodhammajātakaṃ
58.
Yassete
Dakkhiyaṃ sūriyaṃ paññā, diṭṭhaṃ so ativattatīti.
Tayodhammajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
59. Bherivādakajātakaṃ
59.
Dhame dhame nātidhame, atidhantañhi pāpakaṃ;
Dhantena hi sataṃ laddhaṃ, atidhantena nāsitanti.
Bherivādakajātakaṃ navamaṃ.
60. Saṅkhadhamajātakaṃ
60.
Dhame dhame nātidhame, atidhantañhi pāpakaṃ;
Dhantenādhigatā bhogā, te tāto vidhamī dhamanti.
Saṅkhadhamajātakaṃ dasamaṃ.
Āsīsavaggo chaṭṭho.
Tassuddānaṃ –
Yathā
Sampahaṭṭhamano
7. Itthivaggo
61. Asātamantajātakaṃ
61.
Asā lokitthiyo nāma, velā tāsaṃ na vijjati;
Sārattā ca pagabbhā ca, sikhī sabbaghaso yathā;
Tā hitvā pabbajissāmi, vivekamanubrūhayanti.
Asātamantajātakaṃ paṭhamaṃ.
62. Aṇḍabhūtajātakaṃ
62.
Yaṃ
Aṇḍabhūtā bhatā bhariyā, tāsu ko jātu vissaseti.
Aṇḍabhūtajātakaṃ dutiyaṃ.
63. Takkapaṇḍitajātakaṃ
63.
Kodhanā akataññū ca, pisuṇā mittabhedikā
Brahmacariyaṃ cara bhikkhu, so sukhaṃ na vihāhasīti
Takkapaṇḍitajātakaṃ
64. Durājānajātakaṃ
64.
Mā
Thīnaṃ bhāvo durājāno, macchassevodake gatanti.
Durājānajātakaṃ catutthaṃ.
65. Anabhiratijātakaṃ
65.
Yathā
Evaṃ lokitthiyo nāma, nāsaṃ kujjhanti paṇḍitāti.
Anabhiratijātakaṃ pañcamaṃ.
66. Mudulakkhaṇajātakaṃ
66.
Ekā icchā pure āsi, aladdhā mudulakkhaṇaṃ;
Yato laddhā aḷārakkhī, icchā icchaṃ vijāyathāti.
Mudulakkhaṇajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
67. Ucchaṅgajātakaṃ
67.
Ucchaṅge deva me putto, pathe dhāvantiyā pati;
Tañca desaṃ na passāmi, yato sodariyamānayeti
Ucchaṅgajātakaṃ sattamaṃ.
68. Sāketajātakaṃ
68.
Yasmiṃ
Adiṭṭhapubbake pose, kāmaṃ tasmimpi vissaseti.
Sāketajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
69. Visavantajātakaṃ
69.
Dhiratthu taṃ visaṃ vantaṃ, yamahaṃ jīvitakāraṇā;
Vantaṃ paccāvamissāmi
Visavantajātakaṃ navamaṃ.
70. Kuddālajātakaṃ
70.
Na taṃ jitaṃ sādhu jitaṃ, yaṃ jitaṃ avajīyati;
Taṃ kho jitaṃ sādhu jitaṃ, yaṃ jitaṃ nāvajīyatīti.
Kuddālajātakaṃ dasamaṃ.
Itthivaggo sattamo.
Tassuddānaṃ –
Sikhīsabbaghasopi
Mudulakkhaṇa sodariyā ca mano, visa sādhujitena bhavanti dasāti.
8. Varuṇavaggo
71. Varuṇajātakaṃ
71.
Yo
Varuṇakaṭṭha
Varuṇajātakaṃ paṭhamaṃ.
72. Sīlavahatthijātakaṃ
72.
Akataññussa
Sabbaṃ ce pathaviṃ
Sīlavahatthijātakaṃ dutiyaṃ.
73. Saccaṃkirajātakaṃ
73.
Saccaṃ kirevamāhaṃsu, narā ekacciyā idha;
Kaṭṭhaṃ niplavitaṃ
Saccaṃkirajātakaṃ tatiyaṃ.
74. Rukkhadhammajātakaṃ
74.
Sādhū sambahulā ñātī, api rukkhā araññajā;
Vāto
Rukkhadhammajātakaṃ catutthaṃ.
75. Macchajātakaṃ
75.
Abhitthanaya
Kākaṃ sokāya randhehi, mañca sokā pamocayāti.
Macchajātakaṃ pañcamaṃ.
76. Asaṅkiyajātakaṃ
76.
Asaṅkiyomhi gāmamhi, araññe natthi me bhayaṃ;
Ujuṃ maggaṃ samārūḷho, mettāya karuṇāya cāti.
Asaṅkiyajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
77. Mahāsupinajātakaṃ
77.
Usabhā
Pokkharaṇī ca apākacandanaṃ, lābūni sīdanti silā plavanti.
Maṇḍūkiyo kaṇhasappe gilanti, kākaṃ supaṇṇā parivārayanti;
Tasā
Mahāsupinajātakaṃ sattamaṃ.
78. Illisajātakaṃ
78.
Ubho khañjā ubho kuṇī, ubho visamacakkhukā
Ubhinnaṃ piḷakā
Illisajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
79. Kharassarajātakaṃ
79.
Yato
Athāgamā puttahatāya putto, kharassaraṃ ḍiṇḍimaṃ
Kharassarajātakaṃ navamaṃ.
80. Bhīmasenajātakaṃ
80.
Yaṃ te pavikatthitaṃ pure, atha te pūtisarā sajanti pacchā;
Ubhayaṃ
Bhīmasenajātakaṃ dasamaṃ.
Varuṇavaggo
Tassuddānaṃ –
Varuṇā akataññūvare tu saccavaraṃ, savanappatinā ca abhitthanaya;
Karuṇāya silāplava illisato, puna ḍiṇḍimapūtisarena dasāti.
9. Apāyimhavaggo
81. Surāpānajātakaṃ
81.
Apāyimha
Visaññikaraṇiṃ pitvā
Surāpānajātakaṃ paṭhamaṃ.
82. Mittavindakajātakaṃ
82.
Atikkamma
Svāsi pāsāṇamāsīno, yasmā jīvaṃ na mokkhasīti.
Mittavindakajātakaṃ dutiyaṃ.
83. Kālakaṇṇijātakaṃ
83.
Mitto have sattapadena hoti, sahāyo pana dvādasakena hoti;
Māsaḍḍhamāsena ca ñāti hoti, tatuttariṃ attasamopi hoti;
Sohaṃ kathaṃ attasukhassa hetu, cirasanthutaṃ
Kālakaṇṇijātakaṃ tatiyaṃ.
84. Atthassadvārajātakaṃ
84.
Ārogyamicche paramañca lābhaṃ, sīlañca vuddhānumataṃ sutañca;
Dhammānuvattī ca alīnatā ca, atthassa dvārā pamukhā chaḷeteti.
Atthassadvārajātakaṃ catutthaṃ.
85. Kiṃpakkajātakaṃ
85.
Āyatiṃ
Vipākante hananti naṃ, kiṃpakkamiva bhakkhitanti.
Kiṃpakkajātakaṃ pañcamaṃ.
86. Sīlavīmaṃsakajātakaṃ
86.
Sīlaṃ
Passa ghoraviso nāgo, sīlavāti na haññatīti.
Sīlavīmaṃsakajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
87. Maṅgalajātakaṃ
87.
Yassa
So
Maṅgalajātakaṃ sattamaṃ.
88. Sārambhajātakaṃ
88.
Kalyāṇimeva muñceyya, na hi muñceyya pāpikaṃ;
Mokkho kalyāṇiyā sādhu, mutvā tappati pāpikanti.
Sārambhajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
89. Kuhakajātakaṃ
89.
Vācāva
Tiṇamatte asajjittho, no ca nikkhasataṃ haranti.
Kuhakajātakaṃ navamaṃ.
90. Akataññujātakaṃ
90.
Yo pubbe katakalyāṇo, katattho nāvabujjhati;
Pacchā kicce samuppanne, kattāraṃ nādhigacchatīti.
Akataññujātakaṃ dasamaṃ.
Apāyimhavaggo navamo.
Tassuddānaṃ –
Apāyimha ca dūbhakaṃ sattapadaṃ, chaḷadvara ca āyatinā ca puna;
Ahisīlava maṅgali pāpikassā, sataṃnikkha katatthavarena dasāti.
10. Littavaggo
91. Littajātakaṃ
91.
Littaṃ
Gila re gila pāpadhuttaka, pacchā te kaṭukaṃ bhavissatīti.
Littajātakaṃ paṭhamaṃ.
92. Mahāsārajātakaṃ
92.
Ukkaṭṭhe sūramicchanti, mantīsu akutūhalaṃ;
Piyañca annapānamhi, atthe jāte ca paṇḍitanti.
Mahāsārajātakaṃ dutiyaṃ.
93. Visāsabhojanajātakaṃ
93.
Na vissase avissatthe, vissatthepi na vissase;
Vissāsā bhayamanveti, sīhaṃva migamātukāti
Visāsabhojanajātakaṃ tatiyaṃ.
94. Lomahaṃsajātakaṃ
94.
Sotatto sosindo
Naggo na caggimāsīno, esanāpasuto munīti.
Lomahaṃsajātakaṃ catutthaṃ.
95. Mahāsudassanajātakaṃ
95.
Aniccā
Uppajjitvā nirujjhanti, tesaṃ vūpasamo sukhoti.
Mahāsudassanajātakaṃ pañcamaṃ.
96. Telapattajātakaṃ
96.
Samatittikaṃ
Evaṃ sacittamanurakkhe, patthayāno disaṃ agatapubbanti.
Telapattajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
97. Nāmasiddhijātakaṃ
97.
Jīvakañca
Panthakañca vane mūḷhaṃ, pāpako punarāgatoti.
Nāmasiddhijātakaṃ sattamaṃ.
98. Kūṭavāṇijajātakaṃ
98.
Sādhu
Atipaṇḍitena puttena, manamhi upakūḷitoti
Kūṭavāṇijajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
99. Parosahassajātakaṃ
99.
Parosahassampi samāgatānaṃ, kandeyyuṃ te vassasataṃ apaññā;
Ekova seyyo puriso sapañño, yo bhāsitassa vijānāti atthanti.
Parosahassajātakaṃ navamaṃ.
100. Asātarūpajātakaṃ
100.
Asātaṃ sātarūpena, piyarūpena appiyaṃ;
Dukkhaṃ sukhassa rūpena, pamattamativattatīti.
Asātarūpajātakaṃ dasamaṃ.
Littavaggo dasamo.
Tassuddānaṃ –
Gilamakkhakutūhala
Dhanapālivaro atipaṇḍitako, saparosahassaasātadasāti.
Majjhimo paṇṇāsako.
11. Parosatavaggo
101. Parosatajātakaṃ
101.
Parosataṃ
Ekova seyyo puriso sapañño, yo bhāsitassa vijānāti atthanti.
Parosatajātakaṃ paṭhamaṃ.
102. Paṇṇikajātakaṃ
102.
Yo dukkhaphuṭṭhāya bhaveyya tāṇaṃ, so me pitā dubbhi
Sā kassa kandāmi vanassa majjhe, yo tāyitā so sahasaṃ
Paṇṇikajātakaṃ dutiyaṃ.
103. Verijātakaṃ
103.
Yattha
Ekarattaṃ dirattaṃ vā, dukkhaṃ vasati verisūti.
Verijātakaṃ tatiyaṃ.
104. Mittavindakajātakaṃ
104.
Catubbhi aṭṭhajjhagamā, aṭṭhāhipi ca soḷasa;
Soḷasāhi ca bāttiṃsa
Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthaketi.
Mittavindakajātakaṃ catutthaṃ.
105. Dubbalakaṭṭhajātakaṃ
105.
Bahumpetaṃ
Tassa ce bhāyasī nāga, kiso nūna bhavissasīti.
Dubbalakaṭṭhajātakaṃ pañcamaṃ.
106. Udañcanījātakaṃ
106.
Sukhaṃ vata maṃ jīvantaṃ
Corī jāyappavādena, telaṃ loṇañca yācatīti.
Udañcanījātakaṃ chaṭṭhaṃ.
107. Sālittakajātakaṃ
107.
Sādhu
Passa khañjappahārena, laddhā gāmā catuddisāti.
Sālittakajātakaṃ sattamaṃ.
108. Bāhiyajātakaṃ
108.
Sikkheyya sikkhitabbāni, santi tacchandino
Bāhiyā hi
Bāhiyajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
109. Kuṇḍapūvajātakaṃ
109.
Yathanno puriso hoti, tathannā tassa devatā;
Āharetaṃ kuṇḍapūvaṃ
Kuṇḍapūvajātakaṃ navamaṃ.
110. Sabbasaṃhārakapañhajātakaṃ
110.
Sabbasaṃhārako
Alikaṃ bhāyatiyaṃ dhuttī, saccamāha mahallikāti.
Sabbasaṃhārakapañhajātakaṃ dasamaṃ.
Parosatavaggo ekādasamo.
Tassuddānaṃ –
Saparosata tāyita verī
Sukhakañca vata sippaka bāhiyā, kuṇḍapūva mahallikakā ca dasāti.
12. Haṃcivaggo
111. Gadrabhapañhajātakaṃ
111.
Haṃci
Handassatarassa te ayaṃ, assatarassa hi gadrabho pitāti.
Gadrabhapañhajātakaṃ paṭhamaṃ.
112. Amarādevīpañhajātakaṃ
112.
Yena sattubilaṅgā ca, diguṇapalāso ca pupphito;
Yena dadāmi
Esa
Amarādevīpañhajātakaṃ dutiyaṃ.
113. Siṅgālajātakaṃ
113.
Saddahāsi
Sippikānaṃ sataṃ natthi, kuto kaṃsasatā duveti.
Siṅgālajātakaṃ tatiyaṃ.
114. Mitacintijātakaṃ
114.
Bahucintī
Mitacintī pamocesī, ubho tattha samāgatāti.
Mitacintijātakaṃ catutthaṃ.
115. Anusāsikajātakaṃ
115.
Yāyañña
Sāyaṃ vipakkhikā seti, hatā cakkena sāsikāti
Anusāsikajātakaṃ pañcamaṃ.
116. Dubbacajātakaṃ
116.
Atikaramakarācariya
Catutthe laṅghayitvāna, pañcamāyasi āvutoti.
Dubbacajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
117. Tittirajātakaṃ
117.
Accuggatātilapatā
Vācā hanati dummedhaṃ, tittiraṃvātivassitanti.
Tittirajātakaṃ sattamaṃ.
118. Vaṭṭakajātakaṃ
118.
Nācintayanto puriso, visesamadhigacchati;
Cintitassa phalaṃ passa, muttosmi vadhabandhanāti.
Vaṭṭakajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
119. Akālarāvijātakaṃ
119.
Amātāpitarasaṃvaddho
Nāyaṃ kālaṃ akālaṃ vā, abhijānāti kukkuṭoti.
Akālarāvijātakaṃ navamaṃ.
120. Bandhanamokkhajātakaṃ
120.
Abaddhā
Baddhāpi tattha muccanti, yattha dhīrā pabhāsareti.
Bandhanamokkhajātakaṃ dasamaṃ.
Haṃcivaggo
Tassuddānaṃ –
Atha gadrabha sattuva kaṃsasataṃ, bahucinti sāsikāyātikara;
Ativela visesamanācariyova, dhīrāpabhāsaratena dasāti.
13. Kusanāḷivaggo
121. Kusanāḷijātakaṃ
121.
Kare sarikkho atha vāpi seṭṭho, nihīnako vāpi kareyya eko;
Kareyyumete
Kusanāḷijātakaṃ paṭhamaṃ.
122. Dummedhajātakaṃ
122.
Yasaṃ
Attano ca paresañca, hiṃsāya paṭipajjatīti.
Dummedhajātakaṃ dutiyaṃ.
123. Naṅgalīsajātakaṃ
123.
Asabbatthagāmiṃ vācaṃ, bālo sabbattha bhāsati;
Nāyaṃ dadhiṃ vedi na
Naṅgalīsajātakaṃ tatiyaṃ.
124. Ambajātakaṃ
124.
Vāyametheva
Vāyāmassa phalaṃ passa, bhuttā ambā anītihanti.
Ambajātakaṃ catutthaṃ.
125. Kaṭāhakajātakaṃ
125.
Bahumpi so vikattheyya, aññaṃ janapadaṃ gato;
Anvāgantvāna dūseyya, bhuñja bhoge kaṭāhakāti.
Kaṭāhakajātakaṃ pañcamaṃ.
126. Asilakkhaṇajātakaṃ
126.
Tadevekassa
Tasmā sabbaṃ na kalyāṇaṃ, sabbaṃ vāpi na pāpakanti.
Asilakkhaṇajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
127. Kalaṇḍukajātakaṃ
127.
Te desā tāni vatthūni, ahañca vanagocaro;
Anuvicca kho taṃ gaṇheyyuṃ, piva
Kalaṇḍukajātakaṃ sattamaṃ.
128. Biḷāravatajātakaṃ
128.
Yo
Vissāsayitvā bhūtāni, biḷāraṃ nāma taṃ vatanti.
Biḷāravatajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
129. Aggikabhāradvājajātakaṃ
129.
Nāyaṃ sikhā puññahetu, ghāsahetu ayaṃ sikhā;
Nāṅguṭṭhagaṇanaṃ yāti, alaṃ te hotu aggikāti.
Aggikabhāradvājajātakaṃ navamaṃ.
130. Kosiyajātakaṃ
130.
Yathā
Ubhayaṃ te na sameti, vācā bhuttañca kosiyeti.
Kosiyajātakaṃ dasamaṃ.
Kusanāḷivaggo
Tassuddānaṃ –
Kusanāḷisirivhayano ca yasaṃ, dadhi mamba kaṭāhakapañcamako;
Atha pāpaka khīra biḷāravataṃ, sikhi kosiyasavhayanena dasāti.
14. Asampadānavaggo
131. Asampadānajātakaṃ
131.
Asampadānenitarītarassa, bālassa mittāni kalī bhavanti;
Tasmā harāmi bhusaṃ aḍḍhamānaṃ, mā me mitti jīyittha sassatāyanti.
Asampadānajātakaṃ paṭhamaṃ.
132. Bhīrukajātakaṃ
132.
Kusalūpadese
Na rakkhasīnaṃ vasamāgamimhase, sa sotthibhāvo mahatā bhayena meti.
Bhīruka
133. Ghatāsanajātakaṃ
133.
Khemaṃ yahiṃ tattha arī udīrito
Na ajja vāso mahiyā mahīruhe, disā bhajavho saraṇājja no bhayanti.
Ghatāsanajātakaṃ tatiyaṃ.
134. Jhānasodhanajātakaṃ
134.
Ye
Etaṃ ubhayaṃ vivajjaya, taṃ
Jhānasodhanajātakaṃ catutthaṃ.
135. Candābhajātakaṃ
135.
Candābhaṃ sūriyābhañca, yodha paññāya gādhati.
Avitakkena jhānena, hoti ābhassarūpagoti.
Candābhajātakaṃ pañcamaṃ.
136. Suvaṇṇahaṃsajātakaṃ
136.
Yaṃ
Haṃsarājaṃ gahetvāna, suvaṇṇā parihāyathāti.
Suvaṇṇahaṃsajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
137. Babbujātakaṃ
137.
Yattheko labhate babbu, dutiyo tattha jāyati;
Tatiyo ca catuttho ca, idaṃ te babbukā bilanti.
Babbujātakaṃ sattamaṃ.
138. Godhajātakaṃ
138.
Kiṃ te jaṭāhi dummedha, kiṃ te ajinasāṭiyā;
Abbhantaraṃ
Godhajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
139. Ubhatobhaṭṭhajātakaṃ
139.
Akkhī bhinnā paṭo naṭṭho, sakhigehe ca bhaṇḍanaṃ;
Ubhato paduṭṭhā kammantā
Ubhatobhaṭṭhajātakaṃ navamaṃ.
140. Kākajātakaṃ
140.
Niccaṃ
Tasmā nesaṃ vasā natthi, kākānamhāka
Kākajātakaṃ dasamaṃ.
Asampadānavaggo cuddasamo.
Tassuddānaṃ –
Itarītara
Atha haṃsavaruttamababbujaṭaṃ, paṭanaṭṭhaka kākavarena dasāti.
15. Kakaṇṭakavaggo
141. Godhajātakaṃ
141.
Na
Godhākulaṃ
Godhajātakaṃ paṭhamaṃ.
142. Siṅgālajātakaṃ
142.
Etañhi te durājānaṃ, yaṃ sesi matasāyikaṃ;
Yassa te kaḍḍhamānassa, hatthā daṇḍo na muccatīti.
Siṅgālajātakaṃ dutiyaṃ.
143. Virocajātakaṃ
143.
Lasī ca te nipphalitā, matthako ca padālito
Sabbā te phāsukā bhaggā, ajja kho tvaṃ virocasīti.
Virocajātakaṃ tatiyaṃ.
144. Naṅguṭṭhajātakaṃ
144.
Bahumpetaṃ
Maṃsārahassa
Naṅguṭṭhajātakaṃ catutthaṃ.
145. Rādhajātakaṃ
145.
Na
Abyayataṃ
Rādhajātakaṃ pañcamaṃ.
146. Samuddakākajātakaṃ
146.
Api nu hanukā santā, mukhañca parisussati;
Oramāma na pārema, pūrateva mahodadhīti.
Samuddakākajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
147. Puppharattajātakaṃ
147.
Nayidaṃ dukkhaṃ aduṃ dukkhaṃ, yaṃ maṃ tudati vāyaso;
Yaṃ sāmā puppharattena, kattikaṃ nānubhossatīti.
Puppharattajātakaṃ sattamaṃ.
148. Siṅgālajātakaṃ
148.
Nāhaṃ
Hatthibondiṃ pavekkhāmi, tathā hi bhayatajjitoti.
Siṅgālajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
149. Ekapaṇṇajātakaṃ
149.
Ekapaṇṇo ayaṃ rukkho, na bhūmyā caturaṅgulo;
Phalena visakappena, mahāyaṃ kiṃ bhavissatīti.
Ekapaṇṇajātakaṃ navamaṃ.
150. Sañjīvajātakaṃ
150.
Asantaṃ
Tameva ghāsaṃ kurute, byaggho sañjīvako yathāti.
Sañjīvajātakaṃ dasamaṃ.
Kakaṇṭaka
Tassuddānaṃ –
Sukhamedhati daṇḍavaro ca puna, lasi vāladhi pañcamarādhavaro;
Samahodadhi
(Uparimo paṇṇāsako.)
Atha vagguddānaṃ –
Apaṇṇakaṃ sīlavaggakuruṅga, kulāvakaṃ atthakāmena pañcamaṃ;
Āsīso itthivaruṇaṃ apāyi, littavaggena te dasa;
Parosataṃ haṃci kusanāḷi
Ekanipātamhilaṅkatanti.
Ekakanipātaṃ niṭṭhitaṃ.