16. Tiṃsanipāto
511. Kiṃchandajātakaṃ (1)
1.
Kiṃchando
Kiṃ patthayāno kiṃ esaṃ, kena atthena brāhmaṇa.
2.
Yathā mahā vāridharo, kumbho supariṇāhavā
Tathūpamaṃ ambapakkaṃ, vaṇṇagandharasuttamaṃ.
3.
Taṃ vuyhamānaṃ sotena, disvānāmalamajjhime;
Pāṇīhi naṃ gahetvāna, agyāyatanamāhariṃ.
4.
Tato kadalipattesu, nikkhipitvā sayaṃ ahaṃ;
Satthena naṃ vikappetvā, khuppipāsaṃ ahāsi me.
5.
Sohaṃ apetadaratho, byantībhūto
Assādaṃ nādhigacchāmi, phalesvaññesu kesuci
6.
Sosetvā nūna maraṇaṃ, taṃ mamaṃ āvahissati;
Ambaṃ yassa phalaṃ sādu, madhuraggaṃ manoramaṃ;
Yamuddhariṃ vuyhamānaṃ, udadhismā mahaṇṇave.
7.
Akkhātaṃ te mayā sabbaṃ, yasmā upavasāmahaṃ;
Rammaṃ pati nisinnosmi, puthulomāyutā puthu.
8.
Tvañca kho meva
Kā vā tvamasi kalyāṇi, kissa vā tvaṃ sumajjhime.
9.
Ruppapaṭṭapalimaṭṭhīva
Yā santi nāriyo devesu, devānaṃ paricārikā.
10.
Yā ca manussalokasmiṃ, rūpenānvāgatitthiyo;
Rūpena te sadisī natthi, devesu gandhabbamanussaloke
Puṭṭhāsi me cārupubbaṅgi, brūhi nāmañca bandhave.
11.
Yaṃ
Sāhaṃ bhusālayā vutthā, varavārivahoghasā.
12.
Nānādumagaṇākiṇṇā, bahukā girikandarā;
Mameva pamukhā honti, abhisandanti pāvuse.
13.
Atho bahū vanatodā, nīlavārivahindharā;
Bahukā nāgavittodā, abhisandanti vārinā.
14.
Tā ambajambulabujā, nīpā tālā cudumbarā
Bahūni phalajātāni, āvahanti abhiṇhaso.
15.
Yaṃ kiñci ubhato tīre, phalaṃ patati ambuni;
Asaṃsayaṃ taṃ sotassa, phalaṃ hoti vasānugaṃ.
16.
Etadaññāya medhāvi, puthupañña suṇohi me;
Mā rocaya mabhisaṅgaṃ, paṭisedha janādhipa.
17.
Na vāhaṃ vaḍḍhavaṃ
Āceyyamāno rājisi, maraṇaṃ abhikaṅkhasi.
18.
Tassa jānanti pitaro, gandhabbā ca sadevakā;
Ye
Asaṃsayaṃ tepi
19.
Evaṃ viditvā vidū sabbadhammaṃ, viddhaṃsanaṃ cavanaṃ jīvitassa;
Na cīyatī tassa narassa pāpaṃ, sace na ceteti vadhāya tassa.
20.
Isipūgasamaññāte, evaṃ lokyā viditā sati
Anariyaparisambhāse, pāpakammaṃ jigīsasi
21.
Sace ahaṃ marissāmi, tīre te puthusussoṇi;
Asaṃsayaṃ taṃ asiloko, mayi pete āgamissati.
22.
Tasmā
Mā taṃ sabbo jano pacchā, pakuṭṭhāyi
23.
Aññātametaṃ avisayhasāhi, attānamambañca dadāmi te taṃ;
So duccaje kāmaguṇe pahāya, santiñca dhammañca adhiṭṭhitosi.
24.
Yo hitvā pubbasaññogaṃ, pacchā saṃyojane ṭhito;
Adhammañceva carati, pāpañcassa pavaḍḍhati.
25.
Ehi
Upānayāmi sītasmiṃ, viharāhi anussuko.
26.
Taṃ
Koñcā mayūrā diviyā, kolaṭṭhimadhusāḷikā;
Kūjitā haṃsapūgehi, kokilettha pabodhare.
27.
Ambettha vippasākhaggā
Kosambasaḷalā
28.
Mālī tiriṭī kāyūrī, aṅgadī candanussado
Rattiṃ tvaṃ paricāresi, divā vedesi vedanaṃ.
29.
Soḷasitthisahassāni, yā temā paricārikā;
Evaṃ mahānubhāvosi, abbhuto lomahaṃsano.
30.
Kiṃ kammamakarī pubbe, pāpaṃ attadukhāvahaṃ;
Yaṃ karitvā manussesu, piṭṭhimaṃsāni khādasi.
31.
Ajjhenāni paṭiggayha, kāmesu gadhito
Acariṃ dīghamaddhānaṃ, paresaṃ ahitāyahaṃ.
32.
Yo piṭṭhimaṃsiko hoti, evaṃ ukkacca khādati;
Yathāhaṃ ajja khādāmi, piṭṭhimaṃsāni attanoti.
Kiṃchandajātakaṃ paṭhamaṃ.
512. Kumbhajātakaṃ (2)
33.
Ko
Gattehi
34.
So chinnavātaṃ kamasī aghamhi, vehāyasaṃ gacchasi tiṭṭhasī ca;
Iddhī nu te vatthukatā subhāvitā, anaddhagūnaṃ api devatānaṃ.
35.
Vehāyasaṃ gammamāgamma
Ko vā tuvaṃ kissa vā tāya kumbho, akkhāhi me brāhmaṇa etamatthaṃ.
36.
Na sappikumbho napi telakumbho, na phāṇitassa na madhussa kumbho;
Kumbhassa vajjāni anappakāni, dose bahū kumbhagate suṇātha.
37.
Gaḷeyya
Bahumpi bhuñjeyya abhojaneyyaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
38.
Yaṃ pitvā
Anāthamāno
39.
Yaṃ
Sammūḷhacitto ativelasāyī, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
40.
Yaṃ pitvā uṭṭhāya pavedhamāno, sīsañca bāhuñca
So naccatī dārukaṭallakova, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
41.
Yaṃ ve pivitvā aggidaḍḍhā sayanti, atho sigālehipi khāditāse;
Bandhaṃ vadhaṃ bhogajāniñcupenti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
42.
Yaṃ pitvā bhāseyya ābhāsaneyyaṃ, sabhāyamāsīno apetavattho;
Sammakkhito
43.
Yaṃ ve pivitvā ukkaṭṭho āvilakkho, mameva sabbā pathavīti maññe
Na
44.
Mānātimānā kalahāni pesuṇī, dubbaṇṇinī naggayinī palāyinī;
Corāna dhuttāna gatī niketo, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
45.
Iddhāni phītāni kulāni assu, anekasāhassadhanāni loke;
Ucchinnadāyajjakatānimāya, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
46.
Dhaññaṃ
Ucchedanī vittavataṃ
47.
Yaṃ ve pitvā dittarūpova
Sassumpi gaṇheyya athopi suṇhaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
48.
Yaṃ ve pitvā dittarūpāva nārī, akkosati sasuraṃ sāmikañca;
Dāsampi
49.
Yaṃ ve pivitvāna
Gacche apāyampi tatonidānaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
50.
Yaṃ ve pivitvā duccaritaṃ caranti, kāyena vācāya ca cetasā ca;
Nirayaṃ vajanti duccaritaṃ caritvā, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
51.
Yaṃ
So taṃ pivitvā alikaṃ bhaṇāti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
52.
Yaṃ ve pitvā pesane pesiyanto, accāyike karaṇīyamhi jāte;
Atthampi so nappajānāti vutto, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
53.
Hirīmanāpi
Dhīrāpi
54.
Yaṃ ve pitvā ekathūpā sayanti, anāsakā thaṇḍiladukkhaseyyaṃ;
Dubbaṇṇiyaṃ āyasakyañcupenti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
55.
Yaṃ ve pitvā pattakhandhā sayanti, gāvo kuṭahatāva na hi vāruṇiyā;
56.
Yaṃ manussā vivajjenti, sappaṃ ghoravisaṃ miva
Taṃ loke visasamānaṃ, ko naro pātumarahati.
57.
Yaṃ ve pitvā andhakaveṇḍaputtā, samuddatīre paricārayantā
Upakkamuṃ musalehaññamaññaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.
58.
Yaṃ ve pitvā pubbadevā pamattā, tidivā cutā sassatiyā samāya;
Taṃ
59.
Nayimasmiṃ kumbhasmiṃ dadhi vā madhu vā, evaṃ abhiññāya kiṇāhi rāja;
Evañhimaṃ kumbhagatā mayā te, akkhātarūpaṃ tava sabbamitta.
60.
Na
Hitānukampī paramatthakāmo, sohaṃ karissaṃ vacanaṃ tavajja.
61.
Dadāmi te gāmavarāni pañca, dāsīsataṃ satta gavaṃ satāni;
Ājaññayutte ca rathe dasa ime, ācariyo hosi mamatthakāmo.
62.
Taveva dāsīsatamatthu rāja, gāmā ca gāvo ca taveva hontu;
Ājaññayuttā ca rathā taveva, sakkohamasmī tidasānamindo.
63.
Maṃsodanaṃ sappipāyāsaṃ
Evaṃ
Kumbhajātakaṃ dutiyaṃ.
513. Jayaddisajātakaṃ (3)
64.
Cirassaṃ
Kutosi ko vāsi tadiṅgha brūhi, ācikkha jātiṃ vidito yathāsi.
65.
Pañcālarājā migavaṃ paviṭṭho, jayaddiso nāma yadissuto te;
Carāmi kacchāni vanāni cāhaṃ, pasadaṃ imaṃ khāda mamajja muñca.
66.
Seneva
Taṃ khādiyāna pasadaṃ jighaññaṃ
67.
Na catthi mokkho mama nikkayena
Taṃ
68.
Kiṃ kammajātaṃ anutappate tvaṃ
Ācikkha me taṃ api sakkuṇemu, anujānituṃ āgamanāya paṇhe.
69.
Katā mayā brāhmaṇassa dhanāsā, taṃ saṅkaraṃ paṭimukkaṃ na muttaṃ;
Taṃ saṅkaraṃ brāhmaṇassappadāya, saccānurakkhī punarāvajissaṃ.
70.
Yā te katā brāhmaṇassa dhanāsā, taṃ saṅkaraṃ paṭimukkaṃ na muttaṃ;
Taṃ saṅkaraṃ brāhmaṇassappadāya, saccānurakkhī punarāvajassu.
71.
Mutto ca so porisādassa
Taṃ saṅkaraṃ brāhmaṇassappadāya, āmantayī puttamalīnasattaṃ
72.
Ajjeva
Adhammakāro
73.
Kiṃ kamma kubbaṃ tava deva pāva
Yamajja rajjamhi udassaye tuvaṃ, rajjampi niccheyyaṃ tayā vināhaṃ.
74.
Na kammunā vā vacasā va tāta, aparādhitohaṃ tuviyaṃ sarāmi;
Sandhiñca
75.
Ahaṃ gamissāmi idheva hohi, natthi tato jīvato vippamokkho;
Sace tuvaṃ gacchasiyeva rāja, ahampi gacchāmi ubho na homa.
76.
Addhā hi tāta satānesa dhammo, maraṇā ca me dukkhataraṃ tadassa;
Kammāsapādo taṃ yadā pacitvā, pasayha khāde bhidā rukkhasūle.
77.
Pāṇena te pāṇamahaṃ nimissaṃ, mā tvaṃ agā porisādassa ñatte;
Etañca
78.
Tato
Dukhinissa mātā nipatā
79.
Taṃ
Somo ca rājā varuṇo ca rājā, pajāpatī candimā sūriyo ca;
Etehi gutto purisādakamhā, anuññāto sotthi paccehi tāta.
80.
Yaṃ daṇḍakirañño gatassa
Taṃ te ahaṃ sotthānaṃ karomi, etena saccena sarantu devā;
Anuññāto sotthi paccehi putta.
81.
Āvī raho vāpī manopadosaṃ, nāhaṃ sare jātu malīnasatte;
Etena saccena sarantu devā, anuññāto sotthi paccehi bhātika
82.
Yasmā ca me anadhimanosi sāmi, na cāpi me manasā appiyosi;
Etena saccena sarantu devā, anuññāto
83.
Brahā ujū cārumukho kutosi, na maṃ pajānāsi vane vasantaṃ;
Luddaṃ maṃ ñatvā ‘‘purisādako’’ti, ko sotthi mājānamidhā’vajeyya.
84.
Jānāmi ludda purisādako tvaṃ, na taṃ na jānāmi vane vasantaṃ;
Ahañca puttosmi jayaddisassa, mamajja khāda pituno pamokkhā.
85.
Jānāmi
Sudukkaraññeva
86.
Na dukkaraṃ kiñci mahettha maññe, yo mattumicche pituno pamokkhā;
Mātu ca
87.
Ahañca kho attano pāpakiriyaṃ, āvī raho vāpi sare na jātu;
Saṅkhātajātīmaraṇohamasmi, yatheva me idha tathā parattha.
88.
Khādajja maṃ dāni mahānubhāva, karassu kiccāni imaṃ sarīraṃ;
Rukkhassa vā te papatāmi aggā, chādayamāno mayhaṃ tvamadesi maṃsaṃ.
89.
Idañca te ruccati rājaputta, cajesi
Tasmā hi so
90.
Tato have dhitimā rājaputto, dāruṃ samāhatvā mahantamaggiṃ;
Sandīpayitvā paṭivedayittha, ādīpito dāni mahāyamaggi
91.
Khādajja
Tathā tathā tuyhamahaṃ karomi, yathā
92.
Ko tādisaṃ arahati khāditāye, dhamme ṭhitaṃ saccavādiṃ vadaññuṃ;
Muddhāpi tassa viphaleyya sattadhā, yo tādisaṃ saccavādiṃ adeyya.
93.
Idañhi so brāhmaṇaṃ maññamāno, saso avāsesi sake sarīre;
Teneva so candimā devaputto, sasatthuto
94.
Cando yathā rāhumukhā pamutto, virocate pannaraseva bhāṇumā
Evaṃ tuvaṃ porisādā pamutto, viroca kapile
Āmodayaṃ pitaraṃ mātarañca, sabbo ca te nandatu ñātipakkho.
95.
Tato have dhitimā rājaputto, katañjalī pariyāya
Anuññāto sotthi sukhī arogo, paccāgamā
96.
Taṃ
Namassamānā pañjalikā upāgamuṃ, namatthu te dukkarakārakosīti.
Jayaddisajātakaṃ
514. Chaddantajātakaṃ (4)
97.
Kiṃ
Milāyasi visālakkhi, mālāva parimadditā.
98.
Dohaḷo me mahārāja, supinantenupajjhagā
Na so sulabharūpova, yādiso mama dohaḷo.
99.
Ye keci mānusā kāmā, idha lokasmi nandane;
Sabbe te pacurā mayhaṃ, ahaṃ te dammi dohaḷaṃ.
100.
Luddā deva samāyantu, ye keci vijite tava;
Etesaṃ ahamakkhissaṃ, yādiso mama dohaḷo.
101.
Ime te luddakā devi, katahatthā visāradā;
Vanaññū ca migaññū ca, mamatthe
102.
Luddaputtā nisāmetha, yāvantettha samāgatā;
Chabbisāṇaṃ gajaṃ setaṃ, addasaṃ supine ahaṃ;
Tassa dantehi me attho, alābhe natthi jīvitaṃ.
103.
Na
Yamaddasā supine rājaputtī, akkhāhi no yādiso hatthināgo.
104.
Disā catasso vidisā catasso, uddhaṃ adho dasa disā imāyo;
Katamaṃ disaṃ tiṭṭhati nāgarājā, yamaddasā supine chabbisāṇaṃ.
105.
Ito ujuṃ uttariyaṃ disāyaṃ, atikkamma so sattagirī brahante;
Suvaṇṇapasso nāma girī uḷāro, supupphito
106.
Āruyha
Atha dakkhasī meghasamānavaṇṇaṃ, nigrodharājaṃ atha sahassapādaṃ
107.
Tatthacchatī kuñjaro chabbisāṇo, sabbaseto duppasaho parebhi;
Rakkhanti naṃ aṭṭhasahassanāgā, īsādantā vātajavappahārino.
108.
Tiṭṭhanti
Manussabhūtaṃ pana tattha disvā, bhasmaṃ kareyyuṃ nāssa rajopi tassa.
109.
Bahū hime rājakulamhi santi, piḷandhanā jātarūpassa devī;
Muttāmaṇīveḷuriyāmayā ca, kiṃ kāhasi dantapiḷandhanena;
Māretukāmā kuñjaraṃ chabbisāṇaṃ, udāhu ghātessasi luddaputte.
110.
Sā issitā dukkhitā casmi ludda, uddhañca sussāmi anussarantī;
Karohi me luddaka etamatthaṃ, dassāmi te gāmavarāni pañca.
111.
Katthacchatī katthamupeti ṭhānaṃ, vīthissa kā nhāna
Kathañhi so nhāyati
112.
Tattheva
Sampupphitā
113.
Sīsaṃ nahātuppala
Āmodamāno gacchati sanniketaṃ, purakkhatvā mahesiṃ sabbabhaddaṃ.
114.
Tattheva so uggahetvāna vākyaṃ, ādāya tūṇiñca dhanuñca luddo;
Vituriyati
115.
Āruyha selaṃ bhavanaṃ kinnarānaṃ, olokayī pabbatapādamūlaṃ;
Tatthaddasā meghasamānavaṇṇaṃ, nigrodharājaṃ aṭṭhasahassapādaṃ.
116.
Tatthaddasā kuñjaraṃ chabbisāṇaṃ, sabbasetaṃ duppasahaṃ parebhi;
Rakkhanti naṃ aṭṭhasahassanāgā, īsādantā vātajavappahārino.
117.
Tatthaddasā
Sampupphitaṃ
118.
Disvāna nāgassa gatiṃ ṭhitiñca, vīthissa yā nhānagatassa hoti;
Opātamāgacchi anariyarūpo, payojito cittavasānugāya.
119.
Khaṇitvāna
Passāgataṃ puthusallena nāgaṃ, samappayī dukkaṭakammakārī.
120.
Viddho ca nāgo koñcamanādi ghoraṃ, sabbe ca
Tiṇañca kaṭṭhañca raṇaṃ
121.
Vadhissametanti
Dukkhena phuṭṭhassudapādi saññā, arahaddhajo sabbhi avajjharūpo.
122.
Anikkasāvo kāsāvaṃ, yo vatthaṃ paridahissati
Apeto damasaccena, na so kāsāvamarahati.
123.
Yo
Upeto damasaccena, sa ve kāsāvamarahati.
124.
Samappito puthusallena nāgo, aduṭṭhacitto luddakamajjhabhāsi;
Kimatthayaṃ kissa vā samma hetu, mamaṃ vadhī kassa vāyaṃ payogo.
125.
Kāsissa rañño mahesī bhadante, sā pūjitā rājakule subhaddā;
Taṃ addasā sā ca mamaṃ asaṃsi, dantehi atthoti ca maṃ
126.
Bahū
Jānāti sā kodhanā rājaputtī, vadhatthikā veramakāsi bālā.
127.
Uṭṭhehi tvaṃ ludda kharaṃ gahetvā, dante ime chinda purā marāmi;
Vajjāsi taṃ kodhanaṃ rājaputtiṃ, ‘‘nāgo hato handa imassa dantā’’.
128.
Uṭṭhāya so luddo kharaṃ gahetvā, chetvāna
Vaggū subhe appaṭime pathabyā, ādāya pakkāmi tato hi khippaṃ.
129.
Bhayaṭṭitā
Adisvāna
130.
Te tattha kanditvā roditvāna
Agamaṃsu te sabbe sakaṃ niketaṃ, purakkhatvā mahesiṃ sabbabhaddaṃ.
131.
Ādāya
Suvaṇṇarājīhi samantamodare, so luddako kāsipuraṃ upāgami;
Upanesi so rājakaññāya dante, nāgo hato handa imassa dantā.
132.
Disvāna
Tattheva tassā hadayaṃ aphāli, teneva
133.
Sambodhipatto sa
Pucchiṃsu bhikkhū suvimuttacittā, nākāraṇe pātukaronti buddhā.
134.
Yamaddasātha dahariṃ kumāriṃ, kāsāyavatthaṃ anagāriyaṃ carantiṃ;
Sā kho tadā rājakaññā ahosi, ahaṃ tadā nāgarājā ahosiṃ.
135.
Ādāya dantāni gajuttamassa, vaggū subhe appaṭime pathabyā;
Yo luddako kāsipuraṃ upāgami, so kho tadā devadatto ahosi.
136.
Anāvasūraṃ cirarattasaṃsitaṃ, uccāvacaṃ
Vītaddaro vītasoko visallo, sayaṃ abhiññāya abhāsi buddho.
137.
Ahaṃ vo tena kālena, ahosiṃ tattha bhikkhavo;
Nāgarājā tadā homi
Chaddantajātakaṃ catutthaṃ.
515. Sambhavajātakaṃ (5)
138.
Rajjañca
Mahattaṃ pattumicchāmi, vijetuṃ pathaviṃ imaṃ.
139.
Dhammena no adhammena, adhammo me na ruccati;
Kiccova dhammo carito, rañño hoti sucīrata.
140.
Idha
Yasaṃ devamanussesu, yena pappomu
141.
Yohaṃ atthañca dhammañca, kattumicchāmi brāhmaṇa;
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, brāhmaṇakkhāhi pucchito.
142.
Nāññatra vidhurā rāja, etadakkhātumarahati;
Yaṃ tvaṃ atthañca dhammañca, kattumicchasi khattiya.
143.
Ehi
Nikkhañcimaṃ
Abhihāraṃ imaṃ dajjā, atthadhammānusiṭṭhiyā.
144.
Svādhippāgā bhāradvājo, vidhurassa upantikaṃ;
Tamaddasa mahābrahmā, asamānaṃ sake ghare.
145.
Raññohaṃ pahito dūto, korabyassa yasassino;
‘‘Atthaṃ dhammañca pucchesi’’, iccabravi yudhiṭṭhilo;
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, vidhurakkhāhi pucchito.
146.
Gaṅgaṃ me pidahissanti, na taṃ sakkomi brāhmaṇa;
Apidhetuṃ
147.
Na te sakkomi akkhātuṃ, atthaṃ dhammañca pucchito;
Bhadrakāro ca me putto, oraso mama atrajo;
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, gantvā pucchassu brāhmaṇa.
148.
Svādhippāgā bhāradvājo, bhadrakārassupantikaṃ
Tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmani.
149.
Raññohaṃ pahito dūto, korabyassa yasassino;
‘‘Atthaṃ dhammañca pucchesi’’, iccabravi yudhiṭṭhilo;
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, bhadrakāra pabrūhi
150.
Maṃsakājaṃ
Na te sakkomi akkhātuṃ, atthaṃ dhammañca pucchito.
151.
Sañcayo
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, gantvā pucchassu brāhmaṇa.
152.
Svādhippāgā bhāradvājo, sañcayassa upantikaṃ;
Tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmani
153.
Raññohaṃ pahito dūto, korabyassa yasassino;
‘‘Atthaṃ dhammañca pucchesi’’, iccabravi yudhiṭṭhilo;
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, sañcayakkhāhi pucchito.
154.
Sadā maṃ gilate
Na te sakkomi akkhātuṃ, atthaṃ dhammañca pucchito.
155.
Sambhavo
Taṃ tvaṃ atthañca dhammañca, gantvā pucchassu brāhmaṇa.
156.
Abbhuto vata bho dhammo, nāyaṃ asmāka ruccati;
Tayo janā pitāputtā, tesu paññāya no vidū.
157.
Na taṃ sakkotha akkhātuṃ, atthaṃ dhammañca pucchitā;
Kathaṃ nu daharo jaññā, atthaṃ dhammañca pucchito.
158.
Mā naṃ daharoti uññāsi
Pucchitvā sambhavaṃ jaññā, atthaṃ dhammañca brāhmaṇa.
159.
Yathāpi cando vimalo, gacchaṃ ākāsadhātuyā;
Sabbe tārāgaṇe loke, ābhāya atirocati.
160.
Evampi daharūpeto, paññāyogena sambhavo;
Mā naṃ daharoti uññāsi, apucchitvāna sambhavaṃ;
Pucchitvā sambhavaṃ jaññā, atthaṃ dhammañca brāhmaṇa.
161.
Yathāpi rammako māso, gimhānaṃ hoti brāhmaṇa;
Atevaññehi māsehi, dumapupphehi sobhati.
162.
Evampi
Mā naṃ daharoti uññāsi, apucchitvāna sambhavaṃ;
Pucchitvā sambhavaṃ jaññā, atthaṃ dhammañca brāhmaṇa.
163.
Yathāpi himavā brahme, pabbato gandhamādano;
Nānārukkhehi sañchanno, mahābhūtagaṇālayo;
Osadhehi
164.
Evampi daharūpeto, paññāyogena sambhavo;
Mā naṃ daharoti uññāsi, apucchitvāna sambhavaṃ;
Pucchitvā sambhavaṃ jaññā, atthaṃ dhammañca brāhmaṇa.
165.
Yathāpi pāvako brahme, accimālī yasassimā;
Jalamāno vane gacche
166.
Ghatāsano dhūmaketu, uttamāhevanandaho;
Nisīthe
167.
Evampi
Mā naṃ daharoti uññāsi, apucchitvāna sambhavaṃ;
Pucchitvā sambhavaṃ jaññā, atthaṃ dhammañca brāhmaṇa.
168.
Javena bhadraṃ jānanti, balibaddañca
Dohena dhenuṃ jānanti, bhāsamānañca paṇḍitaṃ.
169.
Evampi daharūpeto, paññāyogena sambhavo;
Mā naṃ daharoti uññāsi, apucchitvāna sambhavaṃ;
Pucchitvā sambhavaṃ jaññā, atthaṃ dhammañca brāhmaṇa.
170.
Svādhippāgā bhāradvājo, sambhavassa upantikaṃ;
Tamaddasa mahābrahmā, kīḷamānaṃ bahīpure.
171.
Raññohaṃ pahito dūto, korabyassa yasassino;
‘‘Atthaṃ dhammañca pucchesi’’, iccabravi yudhiṭṭhilo;
Taṃ
172.
Taggha
Rājā ca kho taṃ jānāti, yadi kāhati vā na vā.
173.
‘‘Ajja suve’’ti saṃseyya, raññā puṭṭho sucīrata;
Mā katvā avasī rājā, atthe jāte yudhiṭṭhilo.
174.
Ajjhattaññeva saṃseyya, raññā puṭṭho sucīrata;
Kummaggaṃ na niveseyya, yathā mūḷho acetaso
175.
Attānaṃ nātivatteyya, adhammaṃ na samācare;
Atitthe nappatāreyya, anatthe na yuto siyā.
176.
Yo ca etāni ṭhānāni, kattuṃ jānāti khattiyo;
Sadā so vaḍḍhate rājā, sukkapakkheva candimā.
177.
Ñātīnañca piyo hoti, mittesu ca virocati;
Kāyassa bhedā sappañño, saggaṃ so upapajjatīti.
Sambhavajātakaṃ pañcamaṃ.
516. Mahākapijātakaṃ (6)
178.
Bārāṇasyaṃ
Mittāmaccaparibyūḷho, agamāsi migājinaṃ
179.
Tattha
Viddhastaṃ koviḷāraṃva, kisaṃ dhamanisanthataṃ.
180.
Paramakāruññataṃ
Avaca byamhito rājā, ‘‘yakkhānaṃ katamo nusi.
181.
‘‘Hatthapādā ca te setā, tato setataraṃ
Gattaṃ kammāsavaṇṇaṃ te, kilāsabahulo casi.
182.
‘‘Vaṭṭanāvaḷi
Kāḷapabbāva
183.
‘‘Ugghaṭṭapādo
Chāto ātattarūposi
184.
‘‘Duddasī appakārosi, dubbaṇṇo bhīmadassano;
Janetti yāpi te mātā, na taṃ iccheyya passituṃ.
185.
‘‘Kiṃ kammamakaraṃ
Kibbisaṃ yaṃ karitvāna, idaṃ dukkhaṃ upāgami’’.
186.
Taggha te ahamakkhissaṃ, yathāpi kusalo tathā;
Saccavādiñhi lokasmiṃ, pasaṃsantīdha paṇḍitā.
187.
Eko caraṃ gogaveso, mūḷho accasariṃ vane;
Araññe irīṇe
188.
Vāḷamigānucarite, vippanaṭṭhosmi kānane;
Acariṃ tattha sattāhaṃ, khuppipāsa
189.
Tattha tindukamaddakkhiṃ, visamaṭṭhaṃ bubhukkhito;
Papātamabhilambantaṃ, sampannaphaladhārinaṃ.
190.
Vātassitāni
Atitto rukkhamārūhiṃ
191.
Ekaṃ me bhakkhitaṃ āsi, dutiyaṃ abhipatthitaṃ;
Tato sā bhañjatha sākhā, chinnā pharasunā viya.
192.
Sohaṃ sahāva sākhāhi, uddhaṃpādo avaṃsiro;
Appatiṭṭhe anālambe, giriduggasmi pāpataṃ.
193.
Yasmā ca vāri gambhīraṃ, tasmā na samapajjisaṃ
Tattha sesiṃ nirānando, anūnā
194.
Athettha
Sākhāhi sākhaṃ vicaranto, khādamāno dumapphalaṃ.
195.
So
Ambho ko nāma so ettha, evaṃ dukkhena aṭṭito.
196.
Manusso amanusso vā, attānaṃ me pavedaya;
Tassañjaliṃ paṇāmetvā, idaṃ vacanamabraviṃ.
197.
Manussohaṃ byasampatto
Taṃ vo vadāmi bhaddaṃ vo, tvañca me saraṇaṃ bhava.
198.
Garuṃ
Silāya yoggaṃ katvāna, nisabho etadabravi.
199.
Ehi me piṭṭhimāruyha, gīvaṃ gaṇhāhi bāhubhi;
Ahaṃ taṃ uddharissāmi, giriduggata vegasā.
200.
Tassa
Piṭṭhimāruyha dhīrassa, gīvaṃ bāhāhi aggahiṃ.
201.
So maṃ tato samuṭṭhāsi, tejassī
Vihaññamāno kicchena, giriduggata vegasā.
202.
Uddharitvāna maṃ santo, nisabho etadabravi;
Iṅgha maṃ samma rakkhassu, passupissaṃ muhuttakaṃ.
203.
Sīhā byagghā ca dīpī ca, acchakokataracchayo;
Te maṃ pamattaṃ hiṃseyyuṃ, te tvaṃ disvā nivāraya
204.
Evaṃ me parittātūna
Tadāhaṃ pāpikaṃ diṭṭhiṃ, paṭilacchiṃ ayoniso.
205.
Bhakkho ayaṃ manussānaṃ, yathā caññe vane migā;
Yaṃ nūnimaṃ vadhitvāna, chāto khādeyya vānaraṃ.
206.
Asito
Kantāraṃ nittharissāmi, pātheyyaṃ me bhavissati.
207.
Tato silaṃ gahetvāna, matthakaṃ sannitāḷayiṃ;
Mama gatta
208.
So
Assupuṇṇehi nettehi, rodanto maṃ udikkhati.
209.
Māyyomaṃ kari bhaddante, tvañca nāmedisaṃ kari;
Tvañca kho nāma dīghāvu
210.
Aho
Edisā visamā duggā, papātā uddhato
211.
Ānīto paralokāva, dubbheyyaṃ maṃ amaññatha;
Taṃ tena pāpadhammena, pāpaṃ pāpena cintitaṃ.
212.
Mā heva tvaṃ adhammaṭṭha, vedanaṃ kaṭukaṃ phusi;
Mā heva pāpakammaṃ taṃ, phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi.
213.
Tayime natthi vissāso, pāpadhamma asaññata
Ehi me piṭṭhito gaccha, dissamānova santike.
214.
Muttosi hatthā vāḷānaṃ, pattosi mānusiṃ padaṃ;
Esa maggo adhammaṭṭha, tena gaccha yathāsukhaṃ.
215.
Idaṃ vatvā giricaro, rahade
Assūni sampamajjitvā, tato pabbatamāruhi.
216.
Sohaṃ tenābhisattosmi, pariḷāhena aṭṭito;
Ḍayhamānena gattena, vāriṃ pātuṃ upāgamiṃ.
217.
Agginā viya santatto, rahado ruhiramakkhito;
Pubbalohitasaṅkāso, sabbo me samapajjatha.
218.
Yāvanto udabindūni, kāyasmiṃ nipatiṃsu me;
Tāvanto gaṇḍa
219.
Pabhinnā pagghariṃsu me, kuṇapā pubbalohitā;
Yena yeneva gacchāmi, gāmesu nigamesu ca.
220.
Daṇḍahatthā
Okkitā
221.
Etādisaṃ idaṃ dukkhaṃ, satta vassāni dāni me;
Anubhomi sakaṃ kammaṃ, pubbe dukkaṭamattano.
222.
Taṃ
Māssu mittāna
223.
Kuṭṭhī kilāsī bhavati, yo mittānidha dubbhati
Kāyassa bhedā mittaddu
Mahākapijātakaṃ chaṭṭhaṃ.
517. Dakarakkhasajātakaṃ (7)
224.
Sace vo vuyhamānānaṃ, sattannaṃ udakaṇṇave;
Manussabalimesāno, nāvaṃ gaṇheyya rakkhaso;
Anupubbaṃ kathaṃ datvā, muñcesi dakarakkhasā
225.
Mātaraṃ paṭhamaṃ dajjaṃ, bhariyaṃ datvāna bhātaraṃ;
Tato sahāyaṃ datvāna, pañcamaṃ dajjaṃ
Chaṭṭhāhaṃ dajjamattānaṃ, neva dajjaṃ mahosadhaṃ.
226.
Posetā te janettī ca, dīgharattānukampikā;
Chabbhī tayi padussati
Aññaṃ
227.
Taṃ tādisiṃ
Mātaraṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino
228.
Daharā viyalaṅkāraṃ, dhāreti apiḷandhanaṃ;
Dovārike anīkaṭṭhe, ativelaṃ pajagghati
229.
Athopi
Mātaraṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.
230.
Itthigumbassa pavarā, accantaṃ piyabhāṇinī
Anuggatā
231.
Akkodhanā puññavatī
Ubbariṃ
232.
Khiḍḍāratisamāpannaṃ, anatthavasamāgataṃ;
Sā maṃ sakāna puttānaṃ, ayācaṃ yācate dhanaṃ.
233.
Sohaṃ
Suduccajaṃ cajitvāna, pacchā socāmi dummano;
Ubbariṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.
234.
Yenocitā janapadā
Ābhataṃ pararajjebhi, abhiṭṭhāya bahuṃ dhanaṃ.
235.
Dhanuggahānaṃ pavaraṃ, sūraṃ tikhiṇamantinaṃ;
Bhātaraṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino.
236.
Yenocitā
Ābhataṃ pararajjebhi, abhiṭṭhāya bahuṃ dhanaṃ.
237.
Dhanuggahānaṃ pavaro, sūro tikhiṇamanti ca
Mayāyaṃ
238.
Upaṭṭhānampi me ayye, na so eti yathā pure;
Bhātaraṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.
239.
Ekarattena ubhayo, tvañceva dhanusekha ca
Ubho jātettha pañcālā, sahāyā susamāvayā.
240.
Cariyā
Ussukko te divārattiṃ, sabbakiccesu byāvaṭo;
Sahāyaṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino.
241.
Cariyā maṃ ayaṃ
Ajjāpi tena vaṇṇena, ativelaṃ pajagghati.
242.
Ubbariyāpihaṃ ayye, mantayāmi rahogato;
Anāmanto
243.
Laddhadvāro
Sahāyaṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.
244.
Kusalo sabbanimittānaṃ, rutaññū
Uppāte supine yutto, niyyāne ca pavesane.
245.
Paṭṭho
Brāhmaṇaṃ
246.
Parisāyampi me ayye, ummīlitvā udikkhati;
Tasmā accabhamuṃ luddaṃ, dajjāhaṃ dakarakkhino.
247.
Sasamuddapariyāyaṃ
Vasundharaṃ āvasasi, amaccaparivārito.
248.
Cāturanto mahāraṭṭho, vijitāvī mahabbalo;
Pathabyā ekarājāsi, yaso te vipulaṃ gato.
249.
Soḷasitthisahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;
Nānājanapadā nārī, devakaññūpamā subhā.
250.
Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, sabbakāmasamiddhinaṃ;
Sukhitānaṃ piyaṃ dīghaṃ, jīvitaṃ āhu khattiya.
251.
Atha tvaṃ kena vaṇṇena, kena vā pana hetunā;
Paṇḍitaṃ anurakkhanto, pāṇaṃ cajasi duccajaṃ.
252.
Yatopi
Nābhijānāmi dhīrassa, anumattampi dukkaṭaṃ.
253.
Sace ca kismici kāle, maraṇaṃ me pure siyā;
So me putte
254.
Anāgataṃ paccuppannaṃ, sabbamatthampi passati
Anāparādhakammantaṃ, na dajjaṃ dakarakkhino.
255.
Idaṃ suṇātha pañcālā, cūḷaneyyassa
Paṇḍitaṃ
256.
Mātu bhariyāya bhātucca, sakhino brāhmaṇassa ca;
Attano cāpi pañcālo, channaṃ cajati jīvitaṃ.
257.
Evaṃ mahatthikā
Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya cāti.
Dakarakkhasajātakaṃ sattamaṃ.
518. Paṇḍaranāgarājajātakaṃ (8)
258.
Vikiṇṇavācaṃ aniguyha
Bhayaṃ tamanveti sayaṃ abodhaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo
259.
Yo guyhamantaṃ parirakkhaneyyaṃ, mohā naro saṃsati hāsamāno
Taṃ bhinnamantaṃ bhayamanveti khippaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo.
260.
Nānumitto
Sumitto ca asambuddhaṃ, sambuddhaṃ vā anattha vā.
261.
Vissāsamāpajjimahaṃ
Tassāhamakkhiṃ vivariṃ
262.
Tassāhaṃ paramaṃ
Tappakkhato hi bhayamāgataṃ mamaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.
263.
Yo ve naro suhadaṃ maññamāno, guyhamatthaṃ saṃsati dukkulīne;
Dosā bhayā athavā rāgarattā
264.
Tirokkhavāco asataṃ paviṭṭho, yo saṅgatīsu mudīreti vākyaṃ;
Āsīviso dummukhotyāhu taṃ naraṃ, ārā ārā
265.
Annaṃ pānaṃ kāsika
Ohāya gacchāmase sabbakāme, supaṇṇa pāṇūpagatāva tyamhā.
266.
Ko nīdha tiṇṇaṃ garahaṃ upeti, asmiṃdha
Samaṇo supaṇṇo atha vā tvameva, kiṃ kāraṇā paṇḍarakaggahīto.
267.
Samaṇoti
Tassāhamakkhiṃ vivariṃ guyhamatthaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.
268.
Na catthi satto amaro pathabyā, paññāvidhā natthi na ninditabbā;
Saccena dhammena dhitiyā
269.
Mātāpitā paramā bandhavānaṃ, nāssa tatiyo anukampakatthi;
Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
270.
Mātāpitā bhaginī bhātaro ca, sahāyā vā yassa honti sapakkhā;
Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
271.
Bhariyā ce purisaṃ vajjā, komārī piyabhāṇinī;
Puttarūpayasūpetā
Mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
272.
Na guyhamatthaṃ
Na hi pātukato sādhu, guyho attho pajānatā.
273.
Thiyā guyhaṃ na saṃseyya, amittassa ca paṇḍito;
Yo cāmisena saṃhīro, hadayattheno ca yo naro.
274.
Guyhamatthaṃ
Mantabhedabhayā tassa, dāsabhūto titikkhati.
275.
Yāvanto
Tāvanto tassa ubbegā, tasmā guyhaṃ na vissaje.
276.
Vivicca bhāseyya divā rahassaṃ, rattiṃ giraṃ nātivelaṃ pamuñce;
Upassutikā hi suṇanti mantaṃ, tasmā manto khippamupeti bhedaṃ.
277.
Yathāpi assa
Samantakhātāparikhāupetaṃ, evampi me te idha guyhamantā.
278.
Ye guyhamantā avikiṇṇavācā, daḷhā
Ārā amittā byavajanti tehi, āsīvisā vā riva sattusaṅghā
279.
Hitvā gharaṃ pabbajito acelo, naggo muṇḍo carati ghāsahetu;
Tamhi
280.
Kathaṃkaro hoti supaṇṇarāja, kiṃsīlo kena vatena vattaṃ;
Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, kathaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.
281.
Hiriyā titikkhāya damenupeto
Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, evaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.
282.
Mātāva
Evampi me tvaṃ pāturahu dijinda, mātāva puttaṃ anukampamāno.
283.
Handajja
Antevāsī dinnako atrajo ca, rajjassu
284.
Icceva vākyaṃ visajjī supaṇṇo, bhumyaṃ patiṭṭhāya dijo dujivhaṃ;
Muttajja tvaṃ sabbabhayātivatto, thalūdake hohi mayābhigutto.
285.
Ātaṅkinaṃ yathā kusalo bhisakko, pipāsitānaṃ rahadova sīto;
Vesmaṃ yathā himasītaṭṭitānaṃ
286.
Sandhiṃ katvā amittena, aṇḍajena jalābuja;
Vivariya dāṭhaṃ sesi, kuto taṃ bhayamāgataṃ.
287.
Saṅketheva amittasmiṃ, mittasmimpi na vissase;
Abhayā bhayamuppannaṃ, api mūlāni kantati.
288.
Kathaṃ nu vissase tyamhi, yenāsi kalaho kato;
Niccayattena ṭhātabbaṃ, so disabbhi
289.
Vissāsaye
Tathā
290.
Te
Upāgamuṃ karampiyaṃ
291.
Tato have paṇḍarako acelaṃ, sayamevupāgamma idaṃ avoca;
Muttajjahaṃ sabbabhayātivatto, na hi
292.
Piyo hi me āsi supaṇṇarājā, asaṃsayaṃ paṇḍarakena saccaṃ;
So rāgarattova akāsimetaṃ, pāpakammaṃ
293.
Na me piyaṃ appiyaṃ vāpi hoti, sampassato lokamimaṃ parañca;
Susaññatānañhi viyañjanena, asaññato lokamimaṃ carāsi.
294.
Ariyāvakāsosi anariyovāsi
Kaṇhābhijātikosi
295.
Aduṭṭhassa tuvaṃ dubbhi, dubbhī
Etena saccavajjena, muddhā te phalatu sattadhā.
296.
Tasmā hi mittānaṃ na dubbhitabbaṃ, mittadubbhā
Āsittasatto nihato pathabyā, indassa vākyena hi saṃvaro hatoti.
Paṇḍaranāgarājajātakaṃ
519. Sambulājātakaṃ (9)
297.
Kā
Puṭṭhāsi me pāṇipameyyamajjhe, akkhāhi me nāmañca bandhave ca.
298.
Obhāsayaṃ vanaṃ rammaṃ, sīhabyagghanisevitaṃ;
Kā vā tvamasi kalyāṇi, kassa vā tvaṃ sumajjhime;
Abhivādemi taṃ bhadde, dānavāhaṃ namatthu te.
299.
Yo putto kāsirājassa, sotthisenoti taṃ vidū;
Tassāhaṃ sambulā bhariyā, evaṃ jānāhi dānava;
Abhivādemi
300.
Vedehaputto
Tamahaṃ rogasammattaṃ, ekā ekaṃ upaṭṭhahaṃ
301.
Ahañca vanamuñchāya, madhumaṃsaṃ migābilaṃ
Yadā harāmi taṃ bhakkho, tassa nūnajja nādhati
302.
Kiṃ vane rājaputtena, āturena karissasi;
Sambule pariciṇṇena, ahaṃ bhattā bhavāmi te.
303.
Sokaṭṭāya durattāya, kiṃ rūpaṃ vijjate mama;
Aññaṃ pariyesa bhaddante, abhirūpataraṃ mayā.
304.
Ehimaṃ girimāruyha, bhariyā me
Tāsaṃ tvaṃ pavarā hohi, sabbakāmasamiddhinī.
305.
Nūna
Sabbaṃ taṃ pacuraṃ mayhaṃ, ramassvajja
306.
No ce tuvaṃ maheseyyaṃ, sambule kārayissasi;
Alaṃ tvaṃ pātarāsāya, paṇhe
307.
Tañca
Vane nāthaṃ apassantiṃ, sambulaṃ aggahī bhuje.
308.
Adhipannā pisācena, luddenāmisacakkhunā;
Sā ca sattuvasampattā, patimevānusocati.
309.
Na me idaṃ tathā dukkhaṃ, yaṃ maṃ khādeyya rakkhaso;
Yañca
310.
Na santi devā pavasanti nūna, na hi nūna santi idha lokapālā;
Sahasā karontānamasaññatānaṃ, na hi nūna santi paṭisedhitāro.
311.
Itthīnamesā pavarā yasassinī, santā samā aggirivuggatejā;
Tañce tuvaṃ rakkhasādesi kaññaṃ, muddhā ca hi sattadhā te phaleyya;
Mā tvaṃ dahī
312.
Sā ca assamamāgacchi, pamuttā purisādakā;
Nīḷaṃ
313.
Sā tattha paridevesi, rājaputtī yasassinī;
Sambulā utumattakkhā, vane nāthaṃ apassantī
314.
Samaṇe
Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi
315.
Vande sīhe ca byagghe ca, ye ca aññe vane migā;
Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.
316.
Tiṇā
Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.
317.
Vande
Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.
318.
Vande bhāgīrathiṃ gaṅgaṃ, savantīnaṃ paṭiggahaṃ;
Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.
319.
Vande ahaṃ pabbatarājaseṭṭhaṃ, himavantaṃ siluccayaṃ;
Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.
320.
Atisāyaṃ vatāgacchi, rājaputti yasassini;
Kena nujja samāgacchi
321.
Idaṃ khohaṃ tadāvocaṃ
Na me idaṃ tathā dukkhaṃ, yaṃ maṃ khādeyya rakkhaso;
Yañca me ayyaputtassa, mano hessati aññathā.
322.
Corīnaṃ bahubuddhīnaṃ, yāsu saccaṃ sudullabhaṃ;
Thīnaṃ bhāvo durājāno, macchassevodake gataṃ.
323.
Tathā maṃ saccaṃ pāletu, pālayissati ce mamaṃ;
Yathāhaṃ nābhijānāmi, aññaṃ piyataraṃ tayā;
Etena saccavajjena, byādhi te vūpasammatu.
324.
Ye kuñjarā sattasatā uḷārā, rakkhanti rattindivamuyyutāvudhā;
Dhanuggahānañca satāni soḷasa, kathaṃvidhe passasi bhadde sattavo.
325.
Alaṅkatāyo
Tāsaṃ suṇitvā mitagītavāditaṃ
326.
Suvaṇṇasaṃkaccadharā
Senopiyā
327.
Sace ahaṃ tāta tathā yathā pure, patiṃ tamuñchāya punā vane bhare;
Sammānaye maṃ na ca maṃ vimānaye, itopi me tāta tato varaṃ siyā.
328.
Yamannapāne
Sabbaṅgupetā
329.
Api ce daliddā kapaṇā anāḷhiyā, kaṭādutīyā patino ca sā piyā;
Sabbaṅgupetāyapi appiyāya, ayameva
330.
Sudullabhitthī purisassa yā hitā, bhattitthiyā dullabho yo hito ca;
Hitā ca te sīlavatī ca bhariyā, janinda dhammaṃ cara sambulāya.
331.
Sace tuvaṃ vipule laddhabhoge, issāvatiṇṇā maraṇaṃ upesi;
Ahañca te bhadde imā rājakaññā
Sambulājātakaṃ navamaṃ.
520. Gandhatindukajātakaṃ (10)
332.
Appamādo
Appamattā na mīyanti, ye pamattā yathā matā.
333.
Madā pamādo jāyetha, pamādā jāyate khayo;
Khayā padosā
334.
Bahū hi khattiyā jīnā, atthaṃ raṭṭhaṃ pamādino;
Athopi gāmino gāmā, anagārā agārino.
335.
Khattiyassa pamattassa, raṭṭhasmiṃ raṭṭhavaḍḍhana;
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
336.
Nesa
Iddhaṃ phītaṃ janapadaṃ, corā viddhaṃsayanti naṃ.
337.
Na te puttā bhavissanti, na hiraññaṃ na dhāniyaṃ
Raṭṭhe viluppamānamhi, sabbabhogehi jiyyasi.
338.
Sabbabhogā parijiṇṇaṃ, rājānaṃ vāpi khattiyaṃ
Ñātimittā suhajjā ca, na taṃ maññanti māniyaṃ
339.
Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
Tamevamupajīvantā, na taṃ maññanti māniyaṃ.
340.
Asaṃvihitakammantaṃ, bālaṃ dummantimantinaṃ;
Sirī jahati dummedhaṃ, jiṇṇaṃva urago tacaṃ.
341.
Susaṃvihitakammantaṃ
Sabbe bhogābhivaḍḍhanti, gāvo sausabhāmiva.
342.
Upassutiṃ mahārāja, raṭṭhe janapade cara;
Tattha disvā ca sutvā ca, tato taṃ
343.
Evaṃ vedetu pañcālo, saṅgāme saramappito
Yathāhamajja vedemi, kaṇṭakena samappito.
344.
Jiṇṇo
Kiṃ tattha brahmadattassa, yaṃ taṃ maggeyya
345.
Bahvettha brahmadattassa, sohaṃ
Arakkhitā
346.
Rattiñhi
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.
347.
Etādise bhaye jāte
Nillenakāni kubbanti, vane āhatva kaṇṭakaṃ.
348.
Kadāssu nāmayaṃ rājā, brahmadatto marissati;
Yassa raṭṭhamhi jiyyanti, appatikā kumārikā.
349.
Dubbhāsitañhi te jammi, anatthapadakovide;
Kuhiṃ rājā kumārīnaṃ, bhattāraṃ pariyesati.
350.
Na me dubbhāsitaṃ brahme, kovidatthapadā ahaṃ;
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
351.
Rattiñhi
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano;
Dujjīve dubbhare dāre, kuto bhattā kumāriyo.
352.
Evaṃ sayatu pañcālo, saṅgāme sattiyā hato;
Yathāyaṃ kapaṇo seti, hato phālena sāliyo.
353.
Adhammena tuvaṃ jamma, brahmadattassa kujjhasi;
Yo tvaṃ sapasi rājānaṃ, aparajjhitvāna attano
354.
Dhammena brahmadattassa, ahaṃ kujjhāmi brāhmaṇa;
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
355.
Rattiñhi
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.
356.
Sā
Bhattahāriṃ apekkhanto, hato phālena sāliyo.
357.
Evaṃ haññatu pañcālo, saṅgāme asinā hato
Yathāhamajja pahato, khīrañca me pavaṭṭitaṃ.
358.
Yaṃ pasu khīraṃ chaḍḍeti, pasupālaṃ vihiṃsati
Kiṃ tattha brahmadattassa, yaṃ no garahate
359.
Gārayho brahme pañcālo, brahmadattassa rājino;
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
360.
Rattiñhi
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.
361.
Caṇḍā aṭanakā
Taṃ dāni ajja dohāma, khīrakāmehupaddutā.
362.
Evaṃ kandatu pañcālo, viputto vippasukkhatu;
Yathāyaṃ kapaṇā gāvī, viputtā paridhāvati.
363.
Yaṃ pasu pasupālassa, sambhameyya
Ko nīdha aparādhatthi, brahmadattassa rājino.
364.
Aparādho mahābrahme, brahmadattassa rājino;
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
365.
Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano;
Kathaṃ no asikosatthā, khīrapā haññate pajā.
366.
Evaṃ khajjatu pañcālo, hato yuddhe saputtako;
Yathāhamajja khajjāmi, gāmikehi
367.
Na
Nettāvatā rājā adhammacārī, yaṃ tādisaṃ jīvamadeyyu dhaṅkā.
368.
Adhammarūpo vata brahmacārī, anuppiyaṃ bhāsasi khattiyassa;
Viluppamānāya puthuppajāya, pūjesi rājaṃ paramappamādaṃ
369.
Sace
Bhutvā baliṃ aggapiṇḍañca kākā, na mādisaṃ jīvamadeyyu dhaṅkāti.
Gandhatindukajātakaṃ dasamaṃ.
Tassuddānaṃ –
Kiṃchanda
Dakarakkhasa paṇḍaranāgavaro, atha sambula tindukadevasutoti.
Tiṃsanipātaṃ niṭṭhitaṃ.
Jātakapāḷiyā paṭhamo bhāgo niṭṭhito.