๕. ปริสวคฺโค
๔๓. ‘‘ทฺเวมา
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, คมฺภีรา ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู อนุทฺธตา โหนฺติ อนุนฺนฬา อจปลา อมุขรา อวิกิณฺณวาจา อุปฏฺฐิตสฺสตี สมฺปชานา สมาหิตา เอกคฺคจิตฺตา สํวุตินฺทฺริยาฯ อยํ วุจฺจติ
๔๔. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? วคฺคา จ ปริสา สมคฺคา จ ปริสาฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, วคฺคา ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู ภณฺฑนชาตา กลหชาตา วิวาทาปนฺนา อญฺญมญฺญํ มุขสตฺตีหิ วิตุทนฺตา วิหรนฺติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, วคฺคา ปริสาฯ
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สมคฺคา ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ขีโรทกีภูตา อญฺญมญฺญํ ปิยจกฺขูหิ สมฺปสฺสนฺตา วิหรนฺติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สมคฺคา ปริสาฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ปริสาฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิมาสํ ทฺวินฺนํ ปริสานํ ยทิทํ สมคฺคา ปริสา’’ติฯ
๔๕. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? อนคฺควตี จ ปริสา อคฺควตี จ ปริสาฯ กตมา
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, อคฺควตี ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ เถรา ภิกฺขู น พาหุลิกา โหนฺติ น สาถลิกา, โอกฺกมเน นิกฺขิตฺตธุรา, ปวิเวเก ปุพฺพงฺคมา, วีริยํ อารภนฺติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา อนธิคตสฺส อธิคมาย อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ เตสํ ปจฺฉิมา ชนตา ทิฏฺฐานุคติํ อาปชฺชติฯ สาปิ โหติ น พาหุลิกา น สาถลิกา, โอกฺกมเน นิกฺขิตฺตธุรา, ปวิเวเก ปุพฺพงฺคมา, วีริยํ อารภติ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา อนธิคตสฺส อธิคมาย อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อคฺควตี ปริสาฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว
๔๖. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? อนริยา จ ปริสา อริยา จ ปริสาฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, อนริยา ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, ‘อยํ ทุกฺขสมุทโย’ติ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, อริยา ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานนฺติ, ‘อยํ ทุกฺขสมุทโย’ติ ยถาภูตํ ปชานนฺติ, ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ ยถาภูตํ ปชานนฺติ
๔๗. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? ปริสากสโฏ จ ปริสามณฺโฑ จฯ กตโม
‘‘กตโม จ, ภิกฺขเว, ปริสามณฺโฑ? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู น ฉนฺทาคติํ คจฺฉนฺติ, น โทสาคติํ คจฺฉนฺติ, น โมหาคติํ คจฺฉนฺติ, น ภยาคติํ คจฺฉนฺติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ปริสามณฺโฑฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ปริสาฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิมาสํ ทฺวินฺนํ ปริสานํ ยทิทํ ปริสามณฺโฑ’’ติฯ
๔๘. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? โอกฺกาจิตวินีตา ปริสา โนปฏิปุจฺฉาวินีตา, ปฏิปุจฺฉาวินีตา ปริสา โนโอกฺกาจิตวินีตาฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, โอกฺกาจิตวินีตา ปริสา โนปฏิปุจฺฉาวินีตา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู เย เต สุตฺตนฺตา ตถาคตภาสิตา คมฺภีรา
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, ปฏิปุจฺฉาวินีตา ปริสา โนโอกฺกาจิตวินีตา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู เย เต สุตฺตนฺตา กวิตา กาเวยฺยา จิตฺตกฺขรา จิตฺตพฺยญฺชนา พาหิรกา สาวกภาสิตา เตสุ ภญฺญมาเนสุ น สุสฺสูสนฺติ น โสตํ โอทหนฺติ น อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปนฺติ, น จ เต ธมฺเม อุคฺคเหตพฺพํ ปริยาปุณิตพฺพํ มญฺญนฺติฯ เย ปน เต สุตฺตนฺตา ตถาคตภาสิตา คมฺภีรา คมฺภีรตฺถา โลกุตฺตรา สุญฺญตาปฏิสํยุตฺตา เตสุ ภญฺญมาเนสุ สุสฺสูสนฺติ โสตํ โอทหนฺติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปนฺติ, เต จ ธมฺเม อุคฺคเหตพฺพํ ปริยาปุณิตพฺพํ
๔๙. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? อามิสครุ ปริสา โน สทฺธมฺมครุ, สทฺธมฺมครุ ปริสา โน อามิสครุฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, อามิสครุ ปริสา โน สทฺธมฺมครุ? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู คิหีนํ โอทาตวสนานํ สมฺมุขา อญฺญมญฺญสฺส วณฺณํ ภาสนฺติ – ‘อสุโก ภิกฺขุ อุภโตภาควิมุตฺโต, อสุโก ปญฺญาวิมุตฺโต
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สทฺธมฺมครุ ปริสา โนอามิสครุ? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู คิหีนํ โอทาตวสนานํ สมฺมุขา อญฺญมญฺญสฺส วณฺณํ น ภาสนฺติ – ‘อสุโก ภิกฺขุ อุภโตภาควิมุตฺโต, อสุโก ปญฺญาวิมุตฺโต, อสุโก กายสกฺขี, อสุโก ทิฏฺฐิปฺปตฺโต, อสุโก สทฺธาวิมุตฺโต, อสุโก ธมฺมานุสฺสารี, อสุโก สทฺธานุสารี, อสุโก สีลวา กลฺยาณธมฺโม, อสุโก ทุสฺสีโล ปาปธมฺโม’ติฯ เต
๕๐. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? วิสมา จ ปริสา สมา จ ปริสาฯ กตมา
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สมา ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ธมฺมกมฺมานิ ปวตฺตนฺติ อธมฺมกมฺมานิ นปฺปวตฺตนฺติ, วินยกมฺมานิ ปวตฺตนฺติ
๕๑. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? อธมฺมิกา จ ปริสา ธมฺมิกา จ ปริสา…เป.… อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ปริสาฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิมาสํ ทฺวินฺนํ ปริสานํ ยทิทํ ธมฺมิกา ปริสา’’ติฯ
๕๒. ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปริสาฯ กตมา ทฺเว? อธมฺมวาทินี จ ปริสา ธมฺมวาทินี จ ปริสาฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, อธมฺมวาทินี ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู อธิกรณํ อาทิยนฺติ ธมฺมิกํ วา อธมฺมิกํ วาฯ เต ตํ อธิกรณํ อาทิยิตฺวา น เจว อญฺญมญฺญํ สญฺญาเปนฺติ น จ สญฺญตฺติํ อุปคจฺฉนฺติ, น จ นิชฺฌาเปนฺติ น จ นิชฺฌตฺติํ อุปคจฺฉนฺติฯ เต อสญฺญตฺติพลา อนิชฺฌตฺติพลา อปฺปฏินิสฺสคฺคมนฺติโน
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, ธมฺมวาทินี ปริสา? อิธ, ภิกฺขเว, ยสฺสํ ปริสายํ ภิกฺขู อธิกรณํ อาทิยนฺติ ธมฺมิกํ วา อธมฺมิกํ วาฯ เต ตํ อธิกรณํ อาทิยิตฺวา อญฺญมญฺญํ สญฺญาเปนฺติ เจว สญฺญตฺติญฺจ
ปริสวคฺโค ปญฺจโมฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
อุตฺตานา วคฺคา อคฺควตี, อริยา กสโฏ จ ปญฺจโม;
โอกฺกาจิตอามิสญฺเจว, วิสมา อธมฺมาธมฺมิเยน จาติฯ
ปฐโม ปณฺณาสโก สมตฺโตฯ
๒. ทุติยปณฺณาสกํ