(๘) ๓. อปณฺณกวคฺโค
๑. ปธานสุตฺตํ
๗๑. ‘‘จตูหิ
๒. สมฺมาทิฏฺฐิสุตฺตํ
๗๒. ‘‘จตูหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อปณฺณกปฺปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายฯ กตเมหิ
๓. สปฺปุริสสุตฺตํ
๗๓. ‘‘จตูหิ
‘‘ปุน
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส โย โหติ อตฺตโน อวณฺโณ ตํ ปุฏฺโฐปิ น ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท อปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต หาเปตฺวา ลมฺพิตฺวา อปริปูรํ อวิตฺถาเรน อตฺตโน อวณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อสปฺปุริโส โย โหติ อตฺตโน วณฺโณ ตํ อปุฏฺโฐปิ ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท ปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต อหาเปตฺวา อลมฺพิตฺวา ปริปูรํ วิตฺถาเรน อตฺตโน
‘‘จตูหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สปฺปุริโส เวทิตพฺโพฯ กตเมหิ จตูหิ? อิธ, ภิกฺขเว, สปฺปุริโส โย โหติ ปรสฺส อวณฺโณ ตํ ปุฏฺโฐปิ น ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท อปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต หาเปตฺวา ลมฺพิตฺวา อปริปูรํ
‘‘ปุน
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, สปฺปุริโส โย โหติ อตฺตโน อวณฺโณ ตํ อปุฏฺโฐปิ ปาตุ กโรติ, โก ปน วาโท ปุฏฺฐสฺส! ปุฏฺโฐ โข ปน ปญฺหาภินีโต อหาเปตฺวา อลมฺพิตฺวา ปริปูรํ วิตฺถาเรน อตฺตโน อวณฺณํ ภาสิตา โหติฯ เวทิตพฺพเมตํ, ภิกฺขเว, สปฺปุริโส อยํ ภวนฺติฯ
‘‘ปุน
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, วธุกา ยญฺญเทว รตฺติํ วา ทิวํ วา อานีตา โหติ, ตาวเทวสฺสา ติพฺพํ หิโรตฺตปฺปํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ โหติ สสฺสุยาปิ สสุเรปิ สามิเกปิ อนฺตมโส ทาสกมฺมกรโปริเสสุฯ สา อปเรน สมเยน สํวาสมนฺวาย วิสฺสาสมนฺวาย สสฺสุมฺปิ สสุรมฺปิ สามิกมฺปิ เอวมาห – ‘อเปถ, กิํ ปน ตุมฺเห ชานาถา’ติ! เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ภิกฺขุ ยญฺญเทว รตฺติํ วา ทิวํ วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, ตาวเทวสฺส ติพฺพํ หิโรตฺตปฺปํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ โหติ ภิกฺขูสุ ภิกฺขุนีสุ อุปาสเกสุ อุปาสิกาสุ อนฺตมโส อารามิกสมณุทฺเทเสสุฯ โส อปเรน สมเยน สํวาสมนฺวาย วิสฺสาสมนฺวาย อาจริยมฺปิ อุปชฺฌายมฺปิ เอวมาห – ‘อเปถ, กิํ ปน ตุมฺเห ชานาถา’ติ! ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อธุนาคตวธุกาสเมน เจตสา วิหริสฺสามา’ติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติฯ ตติยํฯ
๔. ปฐมอคฺคสุตฺตํ
๗๔. ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, อคฺคานิฯ กตมานิ จตฺตาริ? สีลคฺคํ, สมาธิคฺคํ
๕. ทุติยอคฺคสุตฺตํ
๗๕. ‘‘จตฺตาริมานิ
๖. กุสินารสุตฺตํ
๗๖. เอกํ
‘‘สิยา โข ปน, ภิกฺขเว
อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘สิยา โข ปน, ภิกฺขเว, สตฺถุคารเวนปิ น ปุจฺเฉยฺยาถ, สหายโกปิ, ภิกฺขเว, สหายกสฺส อาโรเจตู’’ติฯ เอวํ วุตฺเต เต ภิกฺขู ตุณฺหี อเหสุํฯ อถ
‘‘ปสาทา
๗. อจินฺเตยฺยสุตฺตํ
๗๗. ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, อจินฺเตยฺยานิ, น จินฺเตตพฺพานิ; ยานิ จินฺเตนฺโต อุมฺมาทสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสฯ กตมานิ จตฺตาริ? พุทฺธานํ, ภิกฺขเว, พุทฺธวิสโย อจินฺเตยฺโย, น จินฺเตตพฺโพ; ยํ จินฺเตนฺโต อุมฺมาทสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสฯ ฌายิสฺส, ภิกฺขเว, ฌานวิสโย อจินฺเตยฺโย, น จินฺเตตพฺโพ; ยํ จินฺเตนฺโต อุมฺมาทสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสฯ กมฺมวิปาโก, ภิกฺขเว, อจินฺเตยฺโย, น จินฺเตตพฺโพ; ยํ จินฺเตนฺโต อุมฺมาทสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสฯ โลกจินฺตา, ภิกฺขเว, อจินฺเตยฺยา, น จินฺเตตพฺพา; ยํ จินฺเตนฺโต อุมฺมาทสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ อจินฺเตยฺยานิ, น จินฺเตตพฺพานิ; ยานิ จินฺเตนฺโต อุมฺมาทสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสา’’ติฯ สตฺตมํฯ
๘. ทกฺขิณสุตฺตํ
๗๘. ‘‘จตสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา วิสุทฺธิโยฯ กตมา จตสฺโส? อตฺถิ, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา ทายกโต วิสุชฺฌติ, โน ปฏิคฺคาหกโต; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา ปฏิคฺคาหกโต วิสุชฺฌติ, โน ทายกโต; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา เนว ทายกโต วิสุชฺฌติ, โน ปฏิคฺคาหกโต; อตฺถิ, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา ทายกโต เจว วิสุชฺฌติ ปฏิคฺคาหกโต จฯ
‘‘กถญฺจ
‘‘กถญฺจ
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา เนว ทายกโต วิสุชฺฌติ, โน ปฏิคฺคาหกโต? อิธ, ภิกฺขเว, ทายโก โหติ ทุสฺสีโล ปาปธมฺโม; ปฏิคฺคาหกาปิ โหนฺติ ทุสฺสีลา ปาปธมฺมาฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา เนว ทายกโต วิสุชฺฌติ, โน ปฏิคฺคาหกโตฯ
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา ทายกโต เจว วิสุชฺฌติ ปฏิคฺคาหกโต จ? อิธ, ภิกฺขเว, ทายโก โหติ สีลวา กลฺยาณธมฺโม; ปฏิคฺคาหกาปิ โหนฺติ สีลวนฺโต กลฺยาณธมฺมาฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ทกฺขิณา ทายกโต เจว วิสุชฺฌติ ปฏิคฺคาหกโต จฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, จตสฺโส ทกฺขิณา วิสุทฺธิโย’’ติฯ อฏฺฐมํฯ
๙. วณิชฺชสุตฺตํ
๗๙. อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, เหตุ โก ปจฺจโย, เยน มิเธกจฺจสฺส ตาทิสาว วณิชฺชา ปยุตฺตา เฉทคามินี โหติ? โก ปน, ภนฺเต, เหตุ โก ปจฺจโย, เยน มิเธกจฺจสฺส ตาทิสาว วณิชฺชา ปยุตฺตา น ยถาธิปฺปายา
‘‘อิธ, สาริปุตฺต, เอกจฺโจ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา อุปสงฺกมิตฺวา ปวาเรติ – ‘วทตุ, ภนฺเต, ปจฺจเยนา’ติฯ โส เยน
‘‘อิธ
‘‘อิธ ปน, สาริปุตฺต, เอกจฺโจ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา อุปสงฺกมิตฺวา ปวาเรติ – ‘วทตุ, ภนฺเต, ปจฺจเยนา’ติฯ โส เยน ปวาเรติ ตํ ยถาธิปฺปายํ เทติฯ โส เจ ตโต จุโต อิตฺถตฺตํ อาคจฺฉติ, โส ยญฺญเทว วณิชฺชํ ปโยเชติ, สาสฺส โหติ ยถาธิปฺปายา
‘‘อิธ, สาริปุตฺต, เอกจฺโจ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา อุปสงฺกมิตฺวา ปวาเรติ – ‘วทตุ, ภนฺเต, ปจฺจเยนา’ติฯ โส เยน ปวาเรติ ตํ ปราธิปฺปายํ เทติฯ โส เจ ตโต จุโต อิตฺถตฺตํ อาคจฺฉติ, โส ยญฺญเทว วณิชฺชํ ปโยเชติ, สาสฺส โหติ ปราธิปฺปายา
‘‘อยํ โข, สาริปุตฺต, เหตุ อยํ ปจฺจโย, เยน มิเธกจฺจสฺส ตาทิสาว วณิชฺชา ปยุตฺตา เฉทคามินี โหติฯ อยํ ปน, สาริปุตฺต, เหตุ อยํ ปจฺจโย, เยน มิเธกจฺจสฺส ตาทิสาว วณิชฺชา ปยุตฺตา น ยถาธิปฺปายา โหติฯ อยํ โข ปน, สาริปุตฺต, เหตุ อยํ ปจฺจโย, เยน มิเธกจฺจสฺส ตาทิสาว วณิชฺชา ปยุตฺตา ยถาธิปฺปายา โหติฯ อยํ ปน, สาริปุตฺต, เหตุ อยํ ปจฺจโย, เยน มิเธกจฺจสฺส ตาทิสาว วณิชฺชา
๑๐. กมฺโพชสุตฺตํ
๘๐. เอกํ สมยํ ภควา โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเมฯ อถ โข อายสฺมา อานนฺโท เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ –
‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, เหตุ โก ปจฺจโย, เยน มาตุคาโม เนว สภายํ นิสีทติ, น กมฺมนฺตํ ปโยเชติ, น กมฺโพชํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘โกธโน, อานนฺท, มาตุคาโม; อิสฺสุกี, อานนฺท, มาตุคาโม; มจฺฉรี
อปณฺณกวคฺโค ตติโยฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
ปธานํ ทิฏฺฐิสปฺปุริส, วธุกา ทฺเว จ โหนฺติ อคฺคานิ;
กุสินารอจินฺเตยฺยา, ทกฺขิณา จ วณิชฺชา กมฺโพชนฺติฯ