๔. จตุกนิปาโต
๑. นาคสมาลตฺเถรคาถา
๒๖๗.
‘‘อลงฺกตา
มชฺเฌ มหาปเถ นารี, ตุริเย นจฺจติ นฏฺฏกีฯ
๒๖๘.
‘‘ปิณฺฑิกาย ปวิฏฺโฐหํ, คจฺฉนฺโต นํ อุทิกฺขิสํ;
อลงฺกตํ สุวสนํ, มจฺจุปาสํว โอฑฺฑิตํฯ
๒๖๙.
‘‘ตโต เม มนสีกาโร, โยนิโส อุทปชฺชถ;
อาทีนโว ปาตุรหุ, นิพฺพิทา สมติฏฺฐถ
๒๗๐.
‘‘ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม, ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ;
ติสฺโส
… นาคสมาโล เถโร…ฯ
๒. ภคุตฺเถรคาถา
๒๗๑.
‘‘อหํ มิทฺเธน ปกโต, วิหารา อุปนิกฺขมิํ;
จงฺกมํ อภิรุหนฺโต, ตตฺเถว ปปติํ ฉมาฯ
๒๗๒.
‘‘คตฺตานิ ปริมชฺชิตฺวา, ปุนปารุยฺห จงฺกมํ;
จงฺกเม จงฺกมิํ โสหํ, อชฺฌตฺตํ สุสมาหิโตฯ
๒๗๓.
‘‘ตโต เม มนสีกาโร, โยนิโส อุทปชฺชถ;
อาทีนโว ปาตุรหุ, นิพฺพิทา สมติฏฺฐถฯ
๒๗๔.
‘‘ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม, ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ
… ภคุตฺเถโร…ฯ
๓. สภิยตฺเถรคาถา
๒๗๕.
เย จ ตตฺถ วิชานนฺติ, ตโต สมฺมนฺติ เมธคาฯ
๒๗๖.
‘‘ยทา
วิชานนฺติ จ เย ธมฺมํ, อาตุเรสุ อนาตุราฯ
๒๗๗.
‘‘ยํ
สงฺกสฺสรํ พฺรหฺมจริยํ, น ตํ โหติ มหปฺผลํฯ
๒๗๘.
‘‘ยสฺส สพฺรหฺมจารีสุ, คารโว นูปลพฺภติ;
อารกา โหติ สทฺธมฺมา, นภํ ปุถวิยา ยถา’’ติฯ
… สภิโย เถโร…ฯ
๔. นนฺทกตฺเถรคาถา
๒๗๙.
‘‘ธิรตฺถุ
นวโสตานิ เต กาเย, ยานิ สนฺทนฺติ สพฺพทาฯ
๒๘๐.
‘‘มา
สคฺเคปิ เต น รชฺชนฺติ, กิมงฺคํ ปน
๒๘๑.
‘‘เย จ โข พาลา ทุมฺเมธา, ทุมฺมนฺตี โมหปารุตา;
ตาทิสา ตตฺถ รชฺชนฺติ, มารขิตฺตมฺหิ พนฺธเนฯ
๒๘๒.
‘‘เยสํ ราโค จ โทโส จ, อวิชฺชา จ วิราชิตา;
ตาที ตตฺถ น รชฺชนฺติ, ฉินฺนสุตฺตา อพนฺธนา’’ติฯ
… นนฺทโก เถโร…ฯ
๕. ชมฺพุกตฺเถรคาถา
๒๘๓.
‘‘ปญฺจปญฺญาสวสฺสานิ, รโชชลฺลมธารยิํ;
ภุญฺชนฺโต มาสิกํ ภตฺตํ, เกสมสฺสุํ อโลจยิํฯ
๒๘๔.
‘‘เอกปาเทน อฏฺฐาสิํ, อาสนํ ปริวชฺชยิํ;
สุกฺขคูถานิ จ ขาทิํ, อุทฺเทสญฺจ น สาทิยิํฯ
๒๘๕.
‘‘เอตาทิสํ กริตฺวาน, พหุํ ทุคฺคติคามินํ;
วุยฺหมาโน มโหเฆน, พุทฺธํ สรณมาคมํฯ
๒๘๖.
‘‘สรณคมนํ ปสฺส, ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ
… ชมฺพุโก เถโร…ฯ
๖. เสนกตฺเถรคาถา
๒๘๗.
‘‘สฺวาคตํ
ยํ อทฺทสาสิํ สมฺพุทฺธํ, เทเสนฺตํ ธมฺมมุตฺตมํฯ
๒๘๘.
‘‘มหปฺปภํ
สเทวกสฺส โลกสฺส, ชินํ อตุลทสฺสนํฯ
๒๘๙.
‘‘มหานาคํ มหาวีรํ, มหาชุติมนาสวํ;
สพฺพาสวปริกฺขีณํ, สตฺถารมกุโตภยํฯ
๒๙๐.
‘‘จิรสํกิลิฏฺฐํ วต มํ, ทิฏฺฐิสนฺทานพนฺธิตํ
วิโมจยิ โส ภควา, สพฺพคนฺเถหิ เสนก’’นฺติฯ
… เสนโก เถโร…ฯ
๗. สมฺภูตตฺเถรคาถา
๒๙๑.
‘‘โย ทนฺธกาเล ตรติ, ตรณีเย จ ทนฺธเย;
อโยนิ
๒๙๒.
‘‘ตสฺสตฺถา ปริหายนฺติ, กาฬปกฺเขว จนฺทิมา;
อายสกฺยญฺจ
๒๙๓.
‘‘โย ทนฺธกาเล ทนฺเธติ, ตรณีเย จ ตารเย;
โยนิโส สํวิธาเนน, สุขํ ปปฺโปติ ปณฺฑิโตฯ
๒๙๔.
‘‘ตสฺสตฺถา ปริปูเรนฺติ, สุกฺกปกฺเขว จนฺทิมา;
ยโส กิตฺติญฺจ ปปฺโปติ, มิตฺเตหิ น วิรุชฺฌตี’’ติฯ
… สมฺภูโต เถโร…ฯ
๘. ราหุลตฺเถรคาถา
๒๙๕.
‘‘อุภเยเนว
ยญฺจมฺหิ ปุตฺโต พุทฺธสฺส, ยญฺจ ธมฺเมสุ จกฺขุมาฯ
๒๙๖.
‘‘ยญฺจ เม อาสวา ขีณา, ยญฺจ นตฺถิ ปุนพฺภโว;
อรหา
๒๙๗.
‘‘กามนฺธา
ปมตฺตพนฺธุนา พทฺธา, มจฺฉาว กุมินามุเขฯ
๒๙๘.
‘‘ตํ
สมูลํ ตณฺหมพฺพุยฺห, สีติภูโตสฺมิ นิพฺพุโต’’ติฯ
… ราหุโล เถโร…ฯ
๙. จนฺทนตฺเถรคาถา
๒๙๙.
‘‘ชาตรูเปน สญฺฉนฺนา
องฺเกน ปุตฺตมาทาย, ภริยา มํ อุปาคมิฯ
๓๐๐.
‘‘ตญฺจ ทิสฺวาน อายนฺติํ, สกปุตฺตสฺส มาตรํ;
อลงฺกตํ สุวสนํ, มจฺจุปาสํว โอฑฺฑิตํฯ
๓๐๑.
‘‘ตโต เม มนสีกาโร, โยนิโส อุทปชฺชถ;
อาทีนโว ปาตุรหุ, นิพฺพิทา สมติฏฺฐถฯ
๓๐๒.
‘‘ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม, ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ
… จนฺทโน เถโร…ฯ
๑๐. ธมฺมิกตฺเถรคาถา
๓๐๓.
เอสานิสํโส ธมฺเม สุจิณฺเณ, น ทุคฺคติํ คจฺฉติ ธมฺมจารีฯ
๓๐๔.
อธมฺโม
๓๐๕.
‘‘ตสฺมา หิ ธมฺเมสุ กเรยฺย ฉนฺทํ, อิติ โมทมาโน สุคเตน ตาทินา;
ธมฺเม ฐิตา สุคตวรสฺส สาวกา, นียนฺติ ธีรา สรณวรคฺคคามิโนฯ
๓๐๖.
‘‘วิปฺโผฏิโต
โส ขีณสํสาโร น จตฺถิ กิญฺจนํ,
จนฺโท ยถา โทสินา ปุณฺณมาสิย’’นฺติฯ
… ธมฺมิโก เถโร…ฯ
๑๑. สปฺปกตฺเถรคาถา
๓๐๗.
‘‘ยทา พลากา สุจิปณฺฑรจฺฉทา, กาฬสฺส เมฆสฺส ภเยน ตชฺชิตา;
ปเลหิติ อาลยมาลเยสินี, ตทา นที อชกรณี รเมติ มํฯ
๓๐๘.
‘‘ยทา
ปริเยสติ เลณมเลณทสฺสินี, ตทา นที อชกรณี รเมติ มํฯ
๓๐๙.
‘‘กํ นุ ตตฺถ น รเมนฺติ, ชมฺพุโย อุภโต ตหิํ;
โสเภนฺติ อาปคากูลํ, มม เลณสฺส
๓๑๐.
‘‘ตา มตมทสงฺฆสุปฺปหีนา,
เภกา
‘นาชฺช คิรินทีหิ วิปฺปวาสสมโย,
เขมา อชกรณี สิวา สุรมฺมา’’’ติฯ
… สปฺปโก เถโร…ฯ
๑๒. มุทิตตฺเถรคาถา
๓๑๑.
‘‘ปพฺพชิํ ชีวิกตฺโถหํ, ลทฺธาน อุปสมฺปทํ;
ตโต สทฺธํ ปฏิลภิํ, ทฬฺหวีริโย ปรกฺกมิํฯ
๓๑๒.
‘‘กามํ ภิชฺชตุยํ กาโย, มํสเปสี วิสียรุํ
อุโภ ชณฺณุกสนฺธีหิ, ชงฺฆาโย ปปตนฺตุ เมฯ
๓๑๓.
‘‘นาสิสฺสํ
นปิ ปสฺสํ นิปาเตสฺสํ, ตณฺหาสลฺเล อนูหเตฯ
๓๑๔.
‘‘ตสฺส เมวํ วิหรโต, ปสฺส วีริยปรกฺกมํ;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ
… มุทิโต เถโร…ฯ
จตุกฺกนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ
ตตฺรุทฺทานํ –
นาคสมาโล ภคุ จ, สภิโย นนฺทโกปิ จ;
ชมฺพุโก เสนโก เถโร, สมฺภูโต ราหุโลปิ จฯ
ภวติ จนฺทโน เถโร, ทเสเต
ธมฺมิโก สปฺปโก เถโร, มุทิโต จาปิ เต ตโย;
คาถาโย ทฺเว จ ปญฺญาส, เถรา สพฺเพปิ เตรสาติ