5. Sacetanasutta½

15. Eka½ samaya½ bhagav± b±r±ºasiya½ viharati isipatane migad±ye. Tatra kho bhagav± bhikkh³ ±mantesi– “bhikkhavo”ti. “Bhadante”ti te bhikkh³ bhagavato paccassosu½. Bhagav± etadavoca–
“Bh³tapubba½, bhikkhave, r±j± ahosi sacetano [pacetano (s². sy±. ka½. p².)] n±ma. Atha kho, bhikkhave, r±j± sacetano rathak±ra½ ±mantesi– ‘ito me, samma rathak±ra, channa½ m±s±na½ accayena saªg±mo bhavissati. Sakkhissasi [sakkhasi (sy±. ka½. p².)] me, samma rathak±ra, nava½ cakkayuga½ k±tun’ti? ‘Sakkomi dev±’ti kho, bhikkhave, rathak±ro rañño sacetanassa paccassosi. Atha kho, bhikkhave, rathak±ro chahi m±sehi ch±ratt³nehi eka½ cakka½ niµµh±pesi. Atha kho, bhikkhave, r±j± sacetano rathak±ra½ ±mantesi– ‘ito me, samma rathak±ra, channa½ divas±na½ accayena saªg±mo bhavissati, niµµhita½ nava½ cakkayugan’ti? ‘Imehi kho, deva, chahi m±sehi ch±ratt³nehi eka½ cakka½ niµµhitan’ti. ‘Sakkhissasi pana me, samma rathak±ra, imehi chahi divasehi dutiya½ cakka½ niµµh±petun’ti? ‘Sakkomi dev±’ti kho, bhikkhave, rathak±ro chahi divasehi dutiya½ cakka½ niµµh±petv± nava½ cakkayuga½ ±d±ya yena r±j± sacetano tenupasaªkami; upasaªkamitv± r±j±na½ sacetana½ etadavoca– ‘ida½ te, deva, nava½ cakkayuga½ niµµhitan’ti. ‘Yañca te ida½, samma rathak±ra, cakka½ chahi m±sehi niµµhita½ ch±ratt³nehi yañca te ida½ cakka½ chahi divasehi niµµhita½, imesa½ ki½ n±n±karaºa½? Nes±ha½ kiñci n±n±karaºa½ pass±m²’ti. ‘Atthesa½, deva, n±n±karaºa½. Passatu devo n±n±karaºa”n’ti.
“Atha kho, bhikkhave, rathak±ro ya½ ta½ cakka½ chahi divasehi niµµhita½ ta½ pavattesi. Ta½ pavattita½ sam±na½ y±vatik± abhisaªkh±rassa gati t±vatika½ gantv± ciªgul±yitv± bh³miya½ papati. Ya½ pana ta½ cakka½ chahi m±sehi niµµhita½ ch±ratt³nehi ta½ pavattesi. Ta½ pavattita½ sam±na½ y±vatik± abhisaªkh±rassa gati t±vatika½ gantv± akkh±hata½ maññe aµµh±si.
“‘Ko nu kho, samma rathak±ra, hetu ko paccayo yamida½ [yadida½ (ka.)] cakka½ chahi divasehi niµµhita½ ta½ pavattita½ sam±na½ y±vatik± abhisaªkh±rassa gati t±vatika½ gantv± ciªgul±yitv± bh³miya½ papati? Ko pana, samma rathak±ra, hetu ko paccayo yamida½ cakka½ chahi m±sehi niµµhita½ ch±ratt³nehi ta½ pavattita½ sam±na½ y±vatik± abhisaªkh±rassa gati t±vatika½ gantv± akkh±hata½ maññe aµµh±s²’ti? ‘Yamida½, deva, cakka½ chahi divasehi niµµhita½ tassa nemipi savaªk± sados± sakas±v±, ar±pi savaªk± sados± sakas±v±, n±bhipi savaªk± sados± sakas±v±. Ta½ nemiy±pi savaªkatt± sadosatt± sakas±vatt±, ar±nampi savaªkatt± sadosatt± sakas±vatt±, n±bhiy±pi savaªkatt± sadosatt± sakas±vatt± pavattita½ sam±na½ y±vatik± abhisaªkh±rassa gati t±vatika½ gantv± ciªgul±yitv± bh³miya½ papati. Ya½ pana ta½, deva, cakka½ chahi m±sehi niµµhita½ ch±ratt³nehi tassa nemipi avaªk± ados± akas±v±, ar±pi avaªk± ados± akas±v±, n±bhipi avaªk± ados± akas±v±. Ta½ nemiy±pi avaªkatt± adosatt± akas±vatt±, ar±nampi avaªkatt± adosatt± akas±vatt±, n±bhiy±pi avaªkatt± adosatt± akas±vatt± pavattita½ sam±na½ y±vatik± abhisaªkh±rassa gati t±vatika½ gantv± akkh±hata½ maññe aµµh±s²”’ti.
“Siy± kho pana, bhikkhave, tumh±ka½ evamassa– ‘añño n³na tena samayena so rathak±ro ahos²’ti! Na kho paneta½, bhikkhave, eva½ daµµhabba½. Aha½ tena samayena so rathak±ro ahosi½. Tad±ha½, bhikkhave, kusalo d±ruvaªk±na½ d±rudos±na½ d±rukas±v±na½. Etarahi kho pan±ha½, bhikkhave, araha½ samm±sambuddho kusalo k±yavaªk±na½ k±yados±na½ k±yakas±v±na½, kusalo vac²vaªk±na½ vac²dos±na½ vac²kas±v±na½, kusalo manovaªk±na½ manodos±na½ manokas±v±na½. Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa v± bhikkhuniy± v± k±yavaªko appah²no k±yadoso k±yakas±vo, vac²vaªko appah²no vac²doso vac²kas±vo, manovaªko appah²no manodoso manokas±vo, eva½ papatit± te, bhikkhave, imasm± dhammavinay±, seyyath±pi ta½ cakka½ chahi divasehi niµµhita½.
“Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa v± bhikkhuniy± v± k±yavaªko pah²no k±yadoso k±yakas±vo, vac²vaªko pah²no vac²doso vac²kas±vo, manovaªko pah²no manodoso manokas±vo eva½ patiµµhit± te, bhikkhave, imasmi½ dhammavinaye, seyyath±pi ta½ cakka½ chahi m±sehi niµµhita½ ch±ratt³nehi.
“Tasm±tiha bhikkhave, eva½ sikkhitabba½– ‘k±yavaªka½ pajahiss±ma k±yadosa½ k±yakas±va½, vac²vaªka½ pajahiss±ma vac²dosa½ vac²kas±va½, manovaªka½ pajahiss±ma manodosa½ manokas±van’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabban”ti. Pañcama½.