5. Niv±pasuttavaººan±
261. Eva½ me sutanti niv±pasutta½. Tattha nev±pikoti yo mig±na½ gahaºatth±ya araññe tiºab²j±ni vapati “ida½ tiºa½ kh±ditu½ ±gate mige sukha½ gaºhiss±m²”ti. Niv±panti vappa½. Nivuttanti vapita½. Migaj±t±ti migaghaµ±. Anupakhajj±ti anupavisitv±. Mucchit±ti taºh±mucchan±ya mucchit±, taºh±ya hadaya½ pavisitv± mucchan±k±ra½ p±pit±ti attho. Mada½ ±pajjissant²ti m±namada½ ±pajjissanti. Pam±danti vissaµµhasatibh±va½. Yath±k±makaraº²y± bhavissant²ti yath± icchiss±ma, tath± k±tabb± bhavissanti. Imasmi½ niv±peti imasmi½ niv±paµµh±ne. Eka½ kira niv±patiºa½ n±ma atthi nid±ghabhaddaka½, ta½ yath± yath± nid±gho hoti, tath± tath± n²v±ravana½ viya megham±l± viya ca ekagghana½ hoti, ta½ luddak± ekasmi½ udakaph±sukaµµh±ne kasitv± vapitv± vati½ katv± dv±ra½ yojetv± rakkhanti. Atha yad± mah±nid±ghe sabbatiº±ni sukkh±ni honti, jivh±temanamattampi udaka½ dullabha½ hoti, tad± migaj±t± sukkhatiº±ni ceva pur±ºapaºº±ni ca kh±dant± kampam±n± viya vicarant± niv±patiºassa gandha½ gh±yitv± vadhabandhan±d²ni agaºayitv± vati½ ajjhottharant± pavisanti. Tesañhi niv±patiºa½ ativiya piya½ hoti man±pa½. Nev±piko te disv± dve t²ºi divas±ni pamatto viya hoti, dv±ra½ vivaritv± tiµµhati. Antoniv±paµµh±ne tahi½ tahi½ udaka-±v±µak±pi honti, mig± vivaµadv±rena pavisitv± kh±ditamattaka½ pivitamattakameva katv± pakkamanti, punadivase kiñci na karont²ti kaººe c±layam±n± kh±ditv± pivitv± ataram±n± gacchanti, punadivase koci kiñci katt± natth²ti y±vadattha½ kh±ditv± pivitv± maº¹alagumba½ pavisitv± nipajjanti. Luddak± tesa½ pamattabh±va½ j±nitv± dv±ra½ pidh±ya sampariv±retv± koµito paµµh±ya koµµetv± gacchanti, eva½ te tasmi½ niv±pe nev±pikassa yath±k±makaraº²y± bhavanti. 262. Tatra, bhikkhaveti, bhikkhave, tesu migaj±tesu. Paµham± migaj±t±ti, migaj±t± paµhamadutiy± n±ma natthi. Bhagav± pana ±gatapaµip±µivasena kappetv± paµham±, dutiy±, tatiy± catutth±ti n±ma½ ±ropetv± dassesi. Iddh±nubh±v±ti yath±k±ma½ kattabbabh±vato; vas²bh±voyeva hi ettha iddh²ti ca ±nubh±voti ca adhippeto. 263. Bhayabhog±ti bhayena bhogato. Balav²riyanti apar±para½ sañcaraºav±yodh±tu, s± parih±y²ti attho. 264. Upaniss±ya ±saya½ kappeyy±m±ti anto nipajjitv± kh±dant±nampi bhayameva, b±hirato ±gantv± kh±dant±nampi bhayameva, maya½ pana amu½ niv±paµµh±na½ niss±ya ekamante ±saya½ kappeyy±m±ti cintayi½su. Upaniss±ya ±saya½ kappayi½s³ti luddak± n±ma na sabbak±la½ appamatt± honti. Maya½ tattha tattha maº¹alagumbesu ceva vatip±desu ca nipajjitv± etesu mukhadhovanattha½ v± ±h±rakiccakaraºattha½ v± pakkantesu niv±pavatthu½ pavisitv± kh±ditamatta½ katv± amh±ka½ vasanaµµh±na½ pavisiss±m±ti niv±pavatthu½ upaniss±ya gahanesu gumbavatip±d±d²su ±saya½ kappayi½su. Bhuñji½s³ti vuttanayena luddak±na½ pam±dak±la½ ñatv± s²gha½ s²gha½ pavisitv± bhuñji½su. Ketabinoti sikkhitaker±µik±. Iddhimant±ti iddhimanto viya. Parajan±ti yakkh±. Ime na migaj±t±ti. ¾gati½ v± gati½ v±ti imin± n±ma µh±nena ±gacchanti, amutra gacchant²ti ida½ nesa½ na j±n±ma. Daº¹av±kar±h²ti daº¹av±karaj±lehi. Samant± sappadesa½ anupariv±resunti atim±y±vino ete, na d³ra½ gamissanti, santikeyeva nipann± bhavissant²ti niv±pakkhettassa samant± sappadesa½ mahanta½ ok±sa½ anupariv±resu½. Addasa½s³ti eva½ pariv±retv± v±karaj±la½ samantato c±letv± olokent± addasa½su. Yattha teti yasmi½ µh±ne te g±ha½ agama½su, ta½ µh±na½ addasa½s³ti attho. 265. Ya½n³na maya½ yattha agat²ti te kira eva½ cintayi½su– “anto nipajjitv± anto kh±dant±nampi bhayameva, b±hirato ±gantv± kh±dant±nampi santike vasitv± kh±dant±nampi bhayameva, tepi hi v±karaj±lena parikkhipitv± gahit±yev±”ti, tena tesa½ etadahosi– “ya½n³na maya½ yattha nev±pikassa ca nev±pikaparis±ya ca agati avisayo, tattha tattha seyya½ kappeyy±m±”ti. Aññe ghaµµessant²ti tato tato d³ratarav±sino aññe ghaµµessanti. Te ghaµµit± aññeti tepi ghaµµit± aññe tato d³ratarav±sino ghaµµessanti. Eva½ ima½ niv±pa½ nivutta½ sabbaso migaj±t± parimuccissant²ti eva½ ima½ amhehi nivutta½ niv±pa½ sabbe migaghaµ± migasaªgh± vissajjessanti pariccajissanti. Ajjhupekkheyy±m±ti tesa½ gahaºe aby±vaµ± bhaveyy±m±ti; yath± tath± ±gacchantesu hi taruºapotako v± mahallako v± dubbalo v± y³thaparih²no v± sakk± honti laddhu½, an±gacchantesu kiñci natthi. Ajjhupekkhi½su kho, bhikkhaveti eva½ cintetv± aby±vaµ±va ahesu½. 267. Amu½ niv±pa½ nivutta½ m±rassa am³ni ca lok±mis±n²ti ettha niv±poti v± lok±mis±n²ti v± vaµµ±misabh³t±na½ pañcanna½ k±maguº±nameta½ adhivacana½. M±ro na ca b²j±ni viya k±maguºe vapento ±hiº¹ati, k±maguºagiddh±na½ pana upari vasa½ vatteti, tasm± k±maguº± m±rassa niv±p± n±ma honti. Tena vutta½– “amu½ niv±pa½ nivutta½ m±rass±”ti. Na parimucci½su m±rassa iddh±nubh±v±ti m±rassa vasa½ gat± ahesu½, yath±k±makaraº²y±. Aya½ saputtabhariyapabbajj±ya ±gata-upam±. 268. Cetovimutti parih±y²ti ettha cetovimutti n±ma araññe vasiss±m±ti uppanna-ajjh±sayo; so parih±y²ti attho. Tath³pame aha½ ime dutiyeti aya½ br±hmaºadhammikapabbajj±ya upam±. Br±hmaº± hi aµµhacatt±l²savass±ni kom±rabrahmacariya½ caritv± vaµµupacchedabhayena paveºi½ ghaµayiss±m±ti dhana½ pariyesitv± bhariya½ gahetv± ag±ramajjhe vasant± ekasmi½ putte j±te “amh±ka½ putto j±to vaµµa½ na ucchinna½ paveºi ghaµit±”ti puna nikkhamitv± pabbajanti v± tameva v± sa’kalattav±sa½ vasanti. 269. Evañhi te, bhikkhave, tatiy±pi samaºabr±hmaº± na parimucci½s³ti purim± viya tepi m±rassa iddh±nubh±v± na mucci½su; yath±k±makaraº²y±va ahesu½. Ki½ pana te aka½s³ti? G±manigamar±jadh±niyo osaritv± tesu tesu ±r±ma-uyy±naµµh±nesu assama½ m±petv± nivasant± kulad±rake hatthi-assarathasipp±d²ni n±nappak±r±ni sipp±ni sikkh±pesu½. Iti te v±karaj±lena tatiy± migaj±t± viya m±rassa p±pimato diµµhij±lena parikkhipitv± yath±k±makaraº²y± ahesu½. 270. Tath³pame aha½ ime catuttheti aya½ imassa s±sanassa upam± ±haµ±. 271. Andhamak±si m±ranti na m±rassa akkh²ni bhindi. Vipassan±p±dakajjh±na½ sam±pannassa pana bhikkhuno ima½ n±ma ±rammaºa½ niss±ya citta½ vattat²ti m±ro passitu½ na sakkoti. Tena vutta½– “andhamak±si m±ran”ti. Apada½ vadhitv± m±racakkhunti teneva pariy±yena yath± m±rassa cakkhu apada½ hoti nippada½, appatiµµha½, nir±rammaºa½, eva½ vadhitv±ti attho. Adassana½ gato p±pimatoti teneva pariy±yena m±rassa p±pimato adassana½ gato. Na hi so attano ma½sacakkhun± tassa vipassan±p±dakajjh±na½ sam±pannassa bhikkhuno ñ±ºasar²ra½ daµµhu½ sakkoti. Paññ±ya cassa disv± ±sav± parikkh²º± hont²ti maggapaññ±ya catt±ri ariyasacc±ni disv± catt±ro ±sav± parikkh²º± honti. Tiººo loke visattikanti loke sattavisattabh±vena visattik±ti eva½ saªkha½ gata½. Atha v± “visattik±ti kenaµµhena visattik±? Visat±ti visattik± visaµ±ti visattik±, vipul±ti visattik±, vis±l±ti visattik±, visam±ti visattik±, visakkat²ti visattik±, visa½ harat²ti visattik±, visa½v±dik±ti visattik±, visam³l±ti visattik±, visaphal±ti visattik±, visaparibhog±ti visattik±, vis±l± v± pana s± taºh± r³pe sadde gandhe rase phoµµhabbe”ti (mah±ni. 3; c³¼ani. mettag³m±ºavapucch±niddesa 22, khaggavis±ºasuttaniddesa 124) visattik±. Eva½ visattik±ti saªkha½ gata½ taºha½ tiººo nittiººo uttiººo. Tena vuccati– “tiººo loke visattikan”ti.
Papañcas³daniy± majjhimanik±yaµµhakath±ya
Niv±pasuttavaººan± niµµhit±.